Το άλμα 700% στο φυσικό αέριο και οι μνήμες του Ψυχρού Πολέμου

Ένα πρωί στις αρχές Ιουνίου, μια πυρκαγιά ξέσπασε σε μια εγκατάσταση στο Τέξας, η οποία παίρνει φυσικό αέριο από λεκάνες σχιστόλιθου των ΗΠΑ, το ψύχει σε υγρό και το στέλνει στο εξωτερικό.

Η φωτιά έσβησε σε 40 λεπτά περίπου και κανείς δεν τραυματίστηκε.
Ακούγεται σαν μια ιστορία για τον τοπικό Τύπο, το πολύ…
Αλλά λίγο περισσότερο από τρεις εβδομάδες αργότερα, οικονομικά και πολιτικά κύματα κλόνισαν όλη την Ευρώπη, την Ασία και σχεδόν όλο τον κόσμο.

Είναι ένας βασικός μοχλός του παγκόσμιου πληθωρισμού, σημειώνοντας άλματα τιμών που είναι ακραία ακόμη και με τα πρότυπα των σημερινών ταραγμένων αγορών – περίπου 700% στην Ευρώπη από την αρχή του περασμένου έτους, ωθώντας την ήπειρο στο χείλος της ύφεσης.
Βρίσκεται στο επίκεντρο μιας νέας εποχής αντιπαράθεσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, τόσο έντονης που στις πρωτεύουσες σε όλη τη Δύση, τα σχέδια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής υποβιβάζονται.
Εν ολίγοις, το φυσικό αέριο ανταγωνίζεται πλέον το πετρέλαιο ως το καύσιμο που διαμορφώνει τη γεωπολιτική.
Και ο ρόλος αυτός αναβαθμίστηκε όταν ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε την κρίση φυσικού αερίου σε ένα νέο επίπεδο, αφαιρώντας ένα κρίσιμο κομμάτι της προσφοράς.
Η Ρωσία μειώνει τις παραδόσεις αερίου στην Ευρώπη — η οποία λέει ότι θέλει να σταματήσει τις αγορές από τη Μόσχα ούτως ή άλλως, αν όχι ακόμα.
Ο αγώνας για την κάλυψη όμως αυτού του κενού μετατρέπεται σε παγκόσμιο ξέσπασμα, καθώς οι χώρες αγωνίζονται να εξασφαλίσουν σπάνια φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου ενόψει του χειμώνα.

Το νέο «πετρέλαιο»

Η Γερμανία έχει αναφέρει ότι οι ελλείψεις φυσικού αερίου θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια κατάρρευση όπως η Lehman Brothers, καθώς η οικονομική δύναμη της Ευρώπης αντιμετωπίζει την άνευ προηγουμένου προοπτική να ξεμείνει από ρεύμα, τόσο στον τομέα των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών.
Ο κύριος αγωγός Nord Stream που μεταφέρει ρωσικό αέριο στη Γερμανία πρόκειται να κλείσει στις 11 Ιουλίου για δέκα ημέρες συντήρησης και υπάρχει αυξανόμενος φόβος ότι η Μόσχα μπορεί να μην τον ανοίξει ξανά.
Οι ηγέτες της Ομάδας των Επτά (G7) αναζητούν τρόπους για να περιορίσουν τα κέρδη της Ρωσίας στο φυσικό αέριο, που βοηθούν στη χρηματοδότηση της εισβολής στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας νέες επενδύσεις LNG.
Αλλά οι φτωχότερες χώρες που κατασκεύασαν ενεργειακά συστήματα γύρω από φθηνό φυσικό αέριο, τώρα παλεύουν να το αντέξουν οικονομικά.
«Αυτή είναι η δεκαετία του 1970 για το φυσικό αέριο», λέει ο Kevin Book, διευθύνων σύμβουλος της ClearView Energy Partners LLC, μιας ερευνητικής εταιρείας με έδρα την Ουάσιγκτον.
«Ο κόσμος σκέφτεται τώρα το φυσικό αέριο όπως κάποτε σκεφτόταν για το πετρέλαιο και ο ουσιαστικός ρόλος που παίζει το φυσικό αέριο στις σύγχρονες οικονομίες και η ανάγκη για ασφαλή και ποικιλόμορφο εφοδιασμό έχουν γίνει πολύ επιτακτική».
Το φυσικό αέριο ήταν παλαιότερα ένα εμπόρευμα που άλλαζε χέρια σε κατακερματισμένες περιφερειακές αγορές.
Τώρα, παρόλο που η παγκοσμιοποίηση φαίνεται να υποχωρεί, το εμπόριο φυσικού αερίου κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Παγκοσμιοποιείται γρήγορα — αλλά ίσως όχι αρκετά γρήγορα.
Πολλές χώρες έχουν στραφεί στο φυσικό αέριο ως μέρος της μετάβασης σε καθαρότερη ενέργεια, καθώς επιδιώκουν να καταργήσουν σταδιακά τη χρήση πιο ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων, όπως ο άνθρακας και σε ορισμένες περιπτώσεις και η πυρηνική ενέργεια.
Μεγάλοι παραγωγοί – όπως οι ΗΠΑ, που ανέβηκαν γρήγορα στις τάξεις των εξαγωγέων LNG για να ανταγωνιστούν το Κατάρ – βλέπουν αυξανόμενη ζήτηση για την παραγωγή τους.
Σαράντα τέσσερις χώρες εισήγαγαν LNG πέρυσι, σχεδόν διπλάσιο από ό,τι πριν από μια δεκαετία.
Αλλά το καύσιμο είναι πολύ πιο δύσκολο να μεταφερθεί σε όλο τον πλανήτη από το πετρέλαιο, επειδή πρέπει να υγροποιηθεί σε μέρη όπως το εργοστάσιο Freeport στο Τέξας.
Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια μικρή έκρηξη στην εγκατάσταση που θεωρείται τίποτα το ιδιαίτερο από τους γνώστες του κλάδου – δεν είναι ο μεγαλύτερος ή ο πιο εξελιγμένος από τους επτά τερματικούς σταθμούς που στέλνουν LNG από τις αμερικανικές ακτές – είχε τόσο μεγάλο αντίκτυπο.

Η τρέχουσα κρίση

Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη και την Ασία αυξήθηκαν περισσότερο από 60% τις εβδομάδες από τότε που το Freeport αναγκάστηκε να κλείσει προσωρινά, μια περίοδο που έχουν επίσης παρατηρηθεί περαιτέρω περικοπές της προσφοράς από τη Ρωσία.
Στις ΗΠΑ, αντίθετα, οι τιμές του καυσίμου έπεσαν σχεδόν 40% – επειδή η διακοπή σημαίνει ότι περισσότερο από το φυσικό αέριο θα παραμείνει διαθέσιμο για οικιακή χρήση.

Υπήρχαν ήδη πολλά σημάδια ακραίας διαταραχής στην αγορά.
Ο πόλεμος και ο COVID μπορεί να ταλαιπωρούν κάθε προϊόν από το σιτάρι μέχρι το αλουμίνιο και τον ψευδάργυρο, αλλά ελάχιστα συγκρίνονται με την αστάθεια των παγκόσμιων τιμών του φυσικού αερίου.
Στην Ασία, τα καύσιμα είναι τώρα περίπου τρεις φορές πιο ακριβά από ένα χρόνο πριν.
Στην Ευρώπη, είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους ο πληθωρισμός μόλις έφτασε σε νέο ρεκόρ.
Το φυσικό αέριο παραμένει φθηνότερο στις ΗΠΑ — αλλά ακόμη και εκεί, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης είχαν υπερδιπλασιαστεί φέτος πριν από το κλείσιμο του Freeport.