Η Ιρλανδία είναι η πρώτη χώρα του κόσμου που καθιερώνει επίσημη προειδοποίηση στις ετικέτες των ποτών η οποία συνδέει σαφώς την κατανάλωση αλκοόλ με τον καρκίνο. Οι ετικέτες θα παρέχουν επιστημονικά στοιχεία που πιστοποιούν ότι το αλκοόλ προκαλεί καρκίνο και ηπατική νόσο – στοιχεία που η βιομηχανία του αλκοόλ θέλει να υποβαθμίσει, διότι, όπως συνέβη και με τον καπνό, οι πωλήσεις είναι πιθανό να μειωθούν καθώς αυξάνεται η ευαισθητοποίηση του κοινού.
Η εφαρμογή του μέτρου θα ξεκινήσει σε ευρεία κλίμακα το 2026 και θεωρείται μια «ελπιδοφόρος» απόφαση που θα μειώσει την κατανάλωση και θα ενθαρρύνει και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμά της χώρας, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση των εμπειρογνωμόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Οι μισοί Ευρωπαίοι δεν γνωρίζουν την σχέση μεταξύ της αλκοόλ και καρκίνου
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο, σχεδόν οι μισοί Ευρωπαίοι δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και της πιθανότητας να προσβληθούν από επτά τύπους καρκίνου, ενώ μόνο το 15% γνωρίζει ότι η κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με τον καρκίνο του μαστού.
«Προς το παρόν αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι πολλοί άνθρωποι πίνουν χωρίς να γνωρίζουν τους κινδύνους», λέει η Ντάσα Κόκολ, σύμβουλος στο Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ στην Ευρώπη και συν-συγγραφέας της έκθεσης. Στο Παγκόσμιο Συνέδριο για τον Καρκίνο που διοργάνωσε η Διεθνής Ένωση για τον Έλεγχο του Καρκίνου (UICC) στη Γενεύη, η Κόκολ εξήγησε ότι η ιρλανδική νομοθεσία θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή δημόσια υγεία, εφόσον κι άλλες χώρες δουν ότι το μέτρο είναι επιτυχές και εύκολο στην εφαρμογή του. «Η προσωπική μου άποψη είναι ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η βιομηχανία αλκοόλ έχει αντιταχθεί τόσο έντονα στο μέτρο – επειδή γνωρίζουν ότι είναι απλώς ένα πρώτο βήμα», είπε.
Πίεσαν την βιομηχανία και τους πολιτικούς
Πιστεύει ότι υπήρξαν τρία κλειδιά για την εφαρμογή του μέτρου στην Ιρλανδία: «Το πρώτο ήταν η παροχή τεκμηρίων για τον αντίκτυπο του αλκοόλ στην υγεία, το δεύτερο ήταν η πολιτική βούληση και το τρίτο ήταν μια ισχυρή εκστρατεία της κοινωνίας των πολιτών. Πιέσαμε τους πολιτικούς, αλλά τους υποστηρίξαμε κιόλας όταν αντιμετώπισαν την αντίσταση της βιομηχανίας», εξηγεί.
Μια άλλη εμπειρογνώμονας του ΠΟΥ για το αλκοόλ στην περιοχή της Ευρώπης, η Κατρίν Παραντί, πρόσθεσε ότι διάφορες μελέτες στον Καναδά δείχνουν ότι «μόλις οι άνθρωποι εκτεθούν στις προειδοποιητικές ετικέτες και κατανοήσουν ότι το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, είναι πολύ πιο πιθανό να υποστηρίξουν άλλες πολιτικές για το αλκοόλ, όπως φορολογικά μέτρα για την αύξηση των τιμών ή τον περιορισμό της διαφήμισης ή ακόμα και των ωρών διάθεσης αλκοολούχων προϊόντων».
Φυσικά, ούτε στην Ιρλανδία ήταν εύκολο να υιοθετηθεί ένα τέτοιο μέτρο. «Μιλάμε για έναν τόπο όπου κάθε ορόσημο στη ζωή, από τη γέννηση έως τον θάνατο, γιορτάζεται με αλκοόλ. Η φίρμα που συνδέεται περισσότερο με την Ιρλανδία έχει το σλόγκαν “Guinness is good for you” [«Η Guinness σου κάνει καλό»], το οποίο υποδηλώνει ότι η κατανάλωση είναι υγιεινή. Είναι ενσωματωμένο στην ιρλανδική ψυχοσύνθεση», λέει η Άβεριλ Πάουερ, πρόεδρος της Ιρλανδικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, προσθέτοντας ότι το 80% των Ιρλανδών δεν γνωρίζει ότι το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού και το 60% αγνοεί τη σχέση του αλκοόλ με τον καρκίνο του εντέρου, σύμφωνα με μελέτες που διεξήγαγε η ιρλανδική κυβέρνηση.
Πιστεύει επίσης ότι υπήρξαν τρία κλειδιά για την εφαρμογή του μέτρου στην Ιρλανδία: «Το πρώτο ήταν η παροχή τεκμηρίων για τον αντίκτυπο του αλκοόλ στην υγεία, το δεύτερο ήταν η πολιτική βούληση και το τρίτο ήταν μια ισχυρή εκστρατεία της κοινωνίας των πολιτών. Πιέσαμε τους πολιτικούς, αλλά τους υποστηρίξαμε κιόλας όταν αντιμετώπισαν την αντίσταση της βιομηχανίας», εξηγεί.
Ένα άλλο κλειδί για την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου είναι η ετοιμότητα να ανταποκριθείς στην πίεση, σύμφωνα με την Πάουερ. «Ο κλάδος θα τονίσει τα οικονομικά οφέλη, το ύψος των εθνικών εσόδων που προέρχονται από το αλκοόλ, την απασχόληση που προσφέρεται στην παραγωγή και τη διανομή. Έχουμε όμως ισχυρά πειστήρια ότι το κέρδος πηγαίνει σε μεγάλο βαθμό στις ιδιωτικές εταιρείες, ενώ το κόστος για τη δημόσια υγεία από τα ζητήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ είναι τεράστιο: 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ σε υγειονομική περίθαλψη, χαμένες ώρες εργασίας, εκδηλώσεις βίας και εισαγωγές σε νοσοκομεία».
Πρόωροι θάνατοι από καρκίνο από την κατανάλωση αλκόολ
Το οικονομικό κόστος των πρόωρων θανάτων από καρκίνο το 2018 εκτιμήθηκε σε 52,9 δισ. ευρώ στην ΕΕ, εκ των οποίων 4,58 δισ. ευρώ συνδέονταν με το αλκοόλ. Η κατανάλωση αλκοόλ θεωρείται ότι συνδέεται με έως και 111.300 νέες περιπτώσεις καρκίνου στην ΕΕ (4,1%). Η πλειονότητα των καρκίνων που προκλήθηκαν από το αλκοόλ στην ΕΕ ήταν καρκίνος του παχέος εντέρου ή του ορθού (36.900 περιπτώσεις), και ακολούθως καρκίνος του μαστού (24.200 περιπτώσεις) και καρκίνος της στοματικής κοιλότητας (12.400 περιπτώσεις). Μέχρι σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει καταλήξει σε απόφαση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα συμπεριληφθούν προειδοποιήσεις στα ποτά. Το 2017 κάλεσε τη βιομηχανία να συμπεριλάβει τις πληροφορίες εθελοντικά, αλλά ο κλάδος δεν ανταποκρίθηκε.
Σύμφωνα με την Ντάσα Κόκολ του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η αδράνεια δεν οφείλεται μόνο σε εμπορικούς περιορισμούς. «Μερικές φορές, οφείλεται και στην υποστελέχωση και την έλλειψη πόρων στον τομέα της υγείας. Επίσης, οι γιατροί ξεχνούν συχνά να αναφέρουν το αλκοόλ όταν αναφέρονται στους κινδύνους καρκίνου», λέει. «Αυτός είναι επίσης ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο υπάρχει ακόμα τόσο χαμηλή ευαισθητοποίηση σ’ ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα».
