Προοριζόταν να παίξει το ρόλο του Βασίλη Σπανούλη, πολύ προτού επινοηθεί η ιδέα «αρπαγής» του Βασίλη Σπανούλη. Επιλέχθηκε ως ο εκλεκτός που θα οδηγούσε τον Ολυμπιακό στη Γη της Επαγγελίας. Ο πυρήνας γύρω από τον οποίο θα χτιζόταν η προσπάθεια αντεπίθεσης σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Το σάλπισμα από τους αδελφούς Αγγελόπουλου για αυτήν δόθηκε με ένα «τρελό» συμβόλαιο. Το μεγαλύτερο τότε στη Γηραιά Ήπειρο. Εννιά εκατομμύρια ευρώ για τετραετή συνεργασία. Τόσα χρειάστηκαν για να επιλέξει τα ερυθρόλευκα το καλοκαίρι του 2006 ο πιο σεσημασμένος Ευρωπαίος σουτέρ από την εποχή του Ντράζεν Πέτροβιτς.
Ήταν τότε που η απόφαση του Άρβιντας Ματσιγιάουσκας να φύγει από το NBA, ύστερα από μόλις ένα χρόνο, σήμανε συναγερμό στα μεγάλα ευρωπαϊκά club.
Ο Ολυμπιακός έπρεπε να «ματώσει» οικονομικά για να τον χρίσει ηγέτη, πλαισιώνοντας με ένα επιθετικό υπερόπλο τους Αλεξ Ακερ, Σκούνι Πεν, Άντριγια Ζίζιτς, Χένρι Ντόμερκαντ και τον ελληνικό κορμό των Μπουρούση, Βασιλόπουλου, Παπαμακάριου, Σχορτσανίτη.
Η υποδοχή που του επεφύλαξαν οι οπαδοί του συλλόγου στο αεροδρόμιο ήταν αμιγώς… ποδοσφαιρική. Δικαίως. Ο νεοφερμένος μπορεί να μην κόλλησε ποτέ στους New Orleans Hornets, εγκαταλείποντας άρον, άρον το «American dream», πριν από αυτό όμως είχε προλάβει να διαλύσει τις καλύτερες άμυνες στην Ευρώπη.
Τόσο ως μέλος της Εθνικής Λιθουανίας, που (παρέα με τους Γιασικεβίτσιους, Σισκάουσκας, Ζουκάουσκας, Στομπέργκας, Λαβρίνοβιτς, Σονγκάιλα) ανέβηκε στο πρώτο σκαλί του βάθρου στο Ευρωμπάσκετ του 2003 – στον τελικό με την Ισπανία ήταν πρώτος σκόρερ με 21 πόντους – όσο και με τη φανέλα της Ταού Κεράμικα, τη διετία 2003-2005.
Οι παίκτες που το ποσοστό τους στα τρίποντα έχει μπροστά το «4» είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του χεριού. Ο Ματσιγιάουσκας δεν έπεσε ποτέ κάτω από το 40%, όπως δεν έπεσε ποτέ κάτω από το 55% στα δίποντα!
Ένας «killer» με ταχύτητα εκτέλεσης που μόνο οι πιο χαρισματικοί τέτοιοι διαθέτουν. Είτε ασφαλώς εν στάσει, είτε μετά από ντρίμπλα, καθώς το μεγάλο προσόν του ήταν ότι μπορούσε να δημιουργήσει μόνος του τις προϋποθέσεις για σουτ στο ένας με έναν.
Τη σεζόν 2003-04 μέτρησε στην Ευρωλίγκα 19.4 πόντους κατά μέσο όρο (56% στα δίποντα, 40% στα τρίποντα, 91% στις βολές), 2.5 ριμπάουντ και 2.1 ασίστ. Ήταν ο 5ος στην κατάταξη του index rating εκείνη την αγωνιστική περίοδο, πίσω από Σαμπόνις, Τόνι Πάρκερ, Μάρκους Μπράουν και Νίκολα Βούιτσιτς.
Σε ένα εκτός έδρας ματς με τη Βιλερμπάν «τρέλανε» το σύστημα αξιολόγησης (50), έχοντας 40 πόντους (4/7 δίποντα, 6/6 τρίποντα, 14/14 βολές), 3 ασίστ, 2 ριμπάουντ και 2 κλεψίματα.
Ίδια πάνω – κάτω ήταν τα νούμερα του την επόμενη σεζόν (17.9 πόντοι, 2,8 ασίστ και 2.3 ριμπάουντ με 56.4% στα δίποντα, 40.2% στα τρίποντα και 91.5% στις βολές), κατά την οποία η Ταού έφτασε στον τελικό της Ευρωλίγκας.
Στον ημιτελικό της Μόσχας «σόκαρε» τη γηπεδούχο και αήττητη έως τότε ΤΣΣΚΑ των Ίβκοβιτς και Παπαλουκά, με κορυφαίο τον Μάτσας (23 π., 3 ασ., 3 ρ.). Στον τελικό δεν τα κατάφερε πάντως, απέναντι στην τρομερή Μακάμπι των Γιασιεκβίτσιους, Πάρκερ, Βούιτσιτς και Μπαστόν.
Ο Πίνι Γκέρσον είχε βρει τον τρόπο να τον σταματήσει. Εκνευρίζοντας τον με διαδοχικά φάουλ, τον περιόρισε στους 13 πόντους (11/13 βολ.). Ένα χρόνο αργότερα όμως θα ζητούσε την υπογραφή του από τους ιδιοκτήτες της ΚΑΕ Ολυμπιακός.
Στα 26 χρόνια του ο Ματσιγιάουσκας επέστρεφε στην Ευρώπη για να δείξει στους «κακούς» Χόρνετς («ήδη απ’ το τρίτο παιχνίδι καταδικάστηκα σε μηδέν λεπτά συμμετοχής για όλη τη σεζόν. Ένας πραγματικά κακός προπονητής – ο Μπάιρον Σκοτ – απαράδεκτη οργάνωση, μέτρια ομάδα») τι έχασαν.
Αυτό που αποδείχτηκε όμως είναι ότι ο Λιθουανός άφησε το NBA για να εκπληρώσει μια… κατάρα. Διότι αυτό που εκτυλίχθηκε κατά τη διετή θητεία του στον Ολυμπιακό δεν «χωράει» σε φράσεις όπως «ατυχία», «γκίνια» ή «γκαντεμιά».
Στο πρώτο κιόλας φιλικό του με την κόκκινη φανέλα, το Σεπτέμβρη του ’17, διέλυσε τον αχίλλειο τένοντα. Μόλις στο 5ο λεπτό της αναμέτρησης με την ιταλική Σκαφάτι, έπεσε σφαδάζοντας στο παρκέ. Η «παγωμάρα» στον κόσμο του Ολυμπιακού «επαληθεύτηκε», καθώς η αποθεραπεία του διήρκεσε εφτά μήνες.
Επέστρεψε την Πρωταπριλιά του 2007 σε ένα φιλικό με το Αιγάλεω και έδωσε το «παρών» στα δυο ματς των playoffs της Euroleague, κόντρα στην πρώην ομάδα του Ταού (αποκλεισμός με 0-2). Εμφανώς επηρεασμένος από τον τραυματισμό του δεν ήταν ο γνωστός «Μάτσας», όντας ένα κλικ πίσω σε ταχύτητα και αυτοπεποίθηση.
Όσοι τον είχαν δει στα καλύτερα του, θυμούνται ότι έβγαζε τρομερή ενέργεια σε επίθεση και άμυνα, με ιδιαίτερη ικανότητα στα κλεψίματα. Στο πρώτο ματς της σειράς των τελικών με τον Παναθηναϊκό έμεινε άποντος, ξεχασμένος στον πάγκο. Στο δεύτερο όμως, έστω και ανέτοιμος, πρωτοστάτησε στο come back του Ολυμπιακού για το 76-72 και το 1-1 στο «ΣΕΦ».
Στον τρίτο, συγκλονιστικό τελικό, που έμεινε στην ιστορία για το περίφημο εφεύρημα (non call) του Τάσου Πηλοΐδη, έβαλε 14 πόντους με τρία τρίποντα. Ασταθής ακόμα, σκόραρε 8 και 10 στους δύο επόμενους, με τους ερυθρόλευκους να χάνουν τελικά τη σειρά με 3-2.
Το καλοκαίρι του ’07 ο Ματσιγιάουσκας έβγαλε όλη την προετοιμασία, χωρίς ενοχλήσεις και ξεκίνησε σεληνιασμένος τη νέα σεζόν. Έδειχνε πανέτοιμος για την ολική επαναφορά, κάνοντας «όργια», με εξωπραγματικά νούμερα, στους πέντε πρώτους αγώνες της Euroleague.
Είχε κατά μέσο όρο 23.8 πόντους με 28/35 δίποντα (80%), 8/16 τρίποντα και 29/34 βολές, συγκεντρώνοντας 30 μονάδες στο σύστημα αξιολόγησης!
Κέρδισε το βραβείο του MVP Νοεμβρίου στη διοργάνωση, εκθέτοντας κάθε προσωπικό αντίπαλο. Έχοντας τελειοποιήσει στο παιχνίδι του το ντράιβ, έπαιζε το καλύτερο μπάσκετ της ζωής του. Θα μπορούσε να βάζει «40αρες» κάθε βράδυ, αν ο Γκέρσον δεν τον χρησιμοποιούσε με επιφύλαξη και αν δεν έκανε «οικονομία» στις προσπάθειες του.
Όσα ακολούθησαν μαρτυρούν ότι μια ανώτερη δύναμη απλώς δεν ήθελε να γίνει αυτός που προοιωνιζόταν το ταλέντο ενός γεννημένου σκόρερ. Στις 12 Δεκεμβρίου, στον αγώνα με την Ταού στη Βιτόρια, τραυματίστηκε στο χέρι (διάταση συνδέσμου). Με το που επιστρέφει γυρίζει τον αστράγαλο του σε ένα ματς πρωταθλήματος με τη Λάρισα, στις 6 Ιανουαρίου του 2008.
«Διάστρεμμα και οστική θλάση», αναφέρει το ιατρικό δελτίο και μολονότι οι αρχικές προβλέψεις κάνουν λόγο για 15 ημέρες απουσίας, διαψεύδονται παταγωδώς. Κατά το διάστημα αποχής του, που τελικά εξελίσσεται σε τρίμηνη, αρχίζει παράλληλα να παραπονιέται για πόνους στη μέση.
Επιστρέφει στις 20 Μαρτίου, έχοντας τυπική παρουσία στο ματς – τελικό με τη Ρεάλ Μαδρίτης στο Top-16 της Euroleague. Ο Ολυμπιακός παίρνει την πρόκριση και κάνει και break στον πρώτο αγώνα των play-off με την ΤΣΣΚΑ, χάνει όμως τελικά τη σειρά με 2-1, με το μεγάλο του όπλο να περιορίζεται σε ρόλο κομπάρσου στα δύο πρώτα και να μένει εκτός λόγω «ισχιαλγίας» στο τελευταίο (συνολικά 23 λεπτά συμμετοχής στα τρία παιχνίδια με Ρεάλ και ΤΣΣΚΑ).
«Ισχιαλγία» ήταν όμως απλώς η αρχική εκτίμηση, διότι το πρόβλημα στη μέση αποδεικνύεται τελικά πολύ σοβαρότερο. Με έξοδα του Ολυμπιακού, ο Λιθουανός ταξιδεύει στους καλύτερους ορθοπεδικούς σε Γαλλία και Γερμανία επί τρεις μήνες, υποφέροντας από απροσδιόριστους πόνους.
Φτάνει έως το κατώφλι του γιατρού της Μπάγερν Μονάχου και ειδήμονα σε θέματα μέσης, Δρ. Χανς – Βίλχελμ Μίλερ-Βόλφαρτ. Η διάγνωση σοκάρει τους πάντες: κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου (πρόπτωση δίσκου), που σημαίνει είτε μακρά θεραπεία, είτε επέμβαση.
Ο «Μάτσας» εισάγεται τελικά σε ειδικό κέντρο αποκατάστασης στη Γερμανία και χάνει το υπόλοιπο της σεζόν. Το ματς με την ΤΣΣΚΑ στο «ΣΕΦ» είναι το τελευταίο του με την ερυθρόλευκη φανέλα.
Το καλοκαίρι του 2008 ο Ματσιγιάουσκας έχει λαμβάνειν ακόμα 4,5 εκατ. ευρώ για τα δύο εναπομείναντα χρόνια του συμβολαίου του. Υποτίθεται ότι θα επιστρέψει υγιής από την πατρίδα του για προετοιμασία, αλλά εμφανίζεται με νάρθηκα στο πόδι έχοντας υποστεί διάστρεμμα.
Το ποτήρι της υπομονής των ιδιοκτητών της ΚΑΕ ξεχειλίζει και ακολουθεί η καταγγελία του συμβολαίου του. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι έπαιζε μόνος του την ώρα που το βρήκε το κακό, ωστόσο με ντοκουμέντα αποκόμματα λιθουανικών εφημερίδων και τη μαρτυρία του προπονητή της Νεπτούνας -ο οποίος είχε δηλώσει ότι ο παίκτης έκανε προπονήσεις με την ομάδα που τον ανέδειξε όταν έπαθε τη ζημιά- η διοίκηση του Ολυμπιακού οδηγεί την υπόθεση στα δικαστήρια.
Ο Ματσιγιάουσκας αρνείται πρόταση διακανονισμού και προτιμά να μείνει για μια διετία εκτός μπάσκετ, προκειμένου να διεκδικήσει το υπόλοιπο του συμβολαίου του. Τελικά δεν παίρνει ούτε τα χρήματα (αρχικά κέρδισε την υπόθεση, αλλά ο Ολυμπιακός δικαιώθηκε στην έφεση που κατέθεσε), ούτε έπιασε ξανά την πορτοκαλί μπάλα.
Σε ηλικία 30 ετών ανακοίνωσε το τέλος στην καριέρα του και ενώ δύο μόλις μήνες πριν ο κόουτς Κεστούτις Κεμζούρα τον είχε καλέσει στην προεπιλογή της Εθνικής Λιθουανίας για το Μουντομπάσκετ της Τουρκίας. Αδιαφορώντας για το ότι έχει να παίξει δύο χρόνια μπάσκετ!
Επιπλέον, από το Νοέμβρη του 2009 είχε προτάσεις από τις Λιέτουβος και Προκόμ για να επιστρέψει στα παρκέ. Ο ίδιος αιτιολογεί ότι «στα 30 χρόνια μου δεν έχω κάτι άλλο να αποδείξω», ωστόσο η αλήθεια αποδεικνύεται πολύ πιο περίπλοκη.
Όπως υποστήριξε και ο Ολυμπιακός στο δικαστήριο, ο Ματσιγιάουσκας δεν ξεπέρασε ποτέ τον τραυματισμό στη μέση. Κάθε προσπάθεια του να επανέλθει έβρισκε «τοίχο» στους αφόρητους πόνους που ένιωθε. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι το Μάιο του 2010 ταξίδεψε στις Η.Π.Α. κι έμαθε ότι το πρόβλημα του απαιτούσε λεπτή χειρουργική επέμβαση για να διορθωθεί.
Ταλαιπωρημένος σωματικά και κουρασμένος ψυχολογικά από τις «κακουχίες» τεσσάρων χρόνων, δεν μπήκε ποτέ στον κόπο. Ο τελευταίος σταθμός της καριέρας του ήταν αυτός από τον οποίο χρυσοπληρώθηκε για να «απογειωθεί» αγωνιστικά.
Στο διάστημα που μπόρεσε, έδειξε ότι δεν ήταν αδύνατη η απόσβεση ακόμα και αυτού του αστρονομικού ποσού. Κατ’ επιλογήν της μοίρας όμως, ήταν απελπιστικά λίγο.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το flash back της καριέρας του Άρβιντας Ματσιγιάουσκας θα ήταν έμπλεο κατορθωμάτων, διακρίσεων και τίτλων. Υπό τις παρά φύσιν, που «καταράστηκαν» την πορεία του στον Ολυμπιακό, αυτός ο παικταράς θα ταυτίζεται εσαεί με το μεγαλύτερο «Αν» στην ιστορία του συλλόγου…
