81 άτομα χάθηκαν στην Τυρρηνική θάλασσα της Ιταλίας. Το επικρατέστερο σενάριο μιλάει για κατά λάθος κατάρριψη
27 Ιουνίου 1980, ώρα 20:08: Το αεροσκάφος McDonnell Douglas DC-9-15 της Itavia απογειώνεται από το αεροδρόμιο της Μπολόνια. Είναι η πτήση 870 και η απογείωση έχει καθυστερήσει μια ώρα και 53 λεπτά. Προορισμός είναι το αεροδρόμιο του Παλέρμο στη Σικελία. Στο αεροσκάφος επιβαίνουν 77 επιβάτες και 4 μέλη πλήρωμα.
Στις 20:37 ο πιλότος στέλνει ένα μήνυμα ρουτίνας στον πύργο ελέγχου. Ενημερώνει για τη θέση του και πώς σε λίγο θα ξεκινήσει την κάθοδο. Πετούν στα 24.000 πόδια πάνω από την Τυρρηνική θάλασσα κοντά στο νησί Ούστικα. Στις 20:59 το αεροσκάφος εξαφανίζεται από τα ραντάρ. Αμέσως σημαίνει συναγερμός.
Δύο F-104 της ιταλικής πολεμικής αεροπορίας απογειώνονται από τη βάση του Γκροσέτο και προσεγγίζουν την περιοχή που χάθηκε το στίγμα της Πτήσης 870. Η κακή ορατότητα δεν τους επιτρέπει να εντοπίσουν τα συντρίμμια. Λίγη ώρα μετά όμως ακολουθούν οι πρώτες αναφορές για αντικείμενα που επιπλέουν στη θάλασσα. Η τραγωδία επιβεβαιώνεται. Η Πτήση 870 συνετρίβη στη θάλασσα και πήρε μαζί της τα 81 άτομα που επέβαιναν.
Τι οδήγησε όμως το αεροπλάνο στη συντριβή; Αυτό το ερώτημα δεν έχει πάρει μέχρι σήμερα οριστική απάντηση αν και ένα σενάριο φαντάζει το πιθανότερο. Ένα σενάριο που μιλάει για κατάρριψη.
Το σενάριο της βόμβας δεν έπεισε
Μετά την περισυλλογή των συντριμμιών του αεροσκάφους μια επιτροπή ξεκίνησε έρευνα για τα αίτια της τραγωδίας. Τα στοιχεία απέκλεισαν τη μηχανική βλάβη και το τελικό συμπέρασμα μιλούσε για εκρηκτικό μηχανισμό που είχε τοποθετηθεί στην τουαλέτες κοντά στην ουρά του αεροπλάνου. Μια σειρά από στοιχεία και αποκαλύψεις όμως αντίκρουσαν το σενάριο της τρομοκρατικής επίθεσης με βόμβα. Ανεξάρτητη αγγλική επιτροπή ανακοίνωση ότι δεν βρέθηκαν υπολείμματα εκρηκτικής ύλης. Ο ιταλικός Τύπος παρουσίασε μια σειρά από ανακολουθίες στα συμπεράσματα της επιτροπής ενώ δημοσιεύθηκαν και ρεπορτάζ που μιλούσαν για ένα διαφορετικό σενάριο.
Στο λάθος σημείο, τη λάθος στιγμή
Την εποχή εκείνη το καθεστώς Καντάφι της Λιβύης βρισκόταν σε ανοιχτή σύγκρουση με το ΝΑΤΟ. Η περιοχή είχε γίνει πεδίο αερομαχιών. Σύμφωνα με τον ιταλικό Τύπο λοιπόν η «Πτήση 870» βρέθηκε εν μέσω σύγκρουσης. Έγγραφα που βρέθηκαν στα αρχεία των μυστικών υπηρεσιών της Λιβύης, μετά την πτώση Καντάφι, υποστηρίζουν ότι ένα MIG της αφρικανικής χώρας δέχθηκε επίθεση από δύο γαλλικά μαχητικά.
Το MIG θεωρήθηκε ως συνοδευτικό της «Πτήσης 870» με τους πιλότους να κρίνουν ότι το πολιτικό αεροσκάφος μεταφέρει κάποιον υψηλόβαθμό αξιωματούχο της Λιβύης (ίσως και τον ίδιο τον Καντάφι). Σύμφωνα με αυτό το σενάριο η «Πτήση 870» καταρρίφθηκε από πύραυλο των ΝΑΤΟϊκών αεροσκαφών ο οποίος την έπληξε στο πίσω μέρος. Έτσι εξηγείται η τρύπα στο DC-9-15 και η έλλειψη υπολειμμάτων εκρηκτικής ύλης.
Μια άλλη εκδοχή του ίδιο σεναρίου λέει πως τα μαχητικά του ΝΑΤΟ έριξαν κατά λάθος την «Πτήση 870» με τον πύραυλο να προορίζεται για το MIG της Λιβύης.
Με το σενάριο της κατάρριψης συμφώνησε και η επιτροπή της οποίας επικεφαλής ήταν ο δικαστής Ροζάριο Πριόρε. Απέκλεισε το ενδεχόμενο να είχε τοποθετηθεί βόμβα και μίλησε για μια «πράξη πολέμου». Στο τελικό του συμπέρασμα τόνισε ότι το αεροπλάνο βρέθηκε εν μέσω αερομαχίας και είτε δέχθηκε πύραυλο, είτε έπεσε από ελιγμό για να αποφύγει σύγκρουση με μαχητικό.
Για την υπόθεση κάθισαν στο εδώλιο πολλοί αξιωματούχοι είτε με την κατηγορία ότι απέκρυψε ή παραποίησαν στοιχεία, είτε ότι δεν κατάφεραν να προστατέψουν το αεροπλάνο της Itavia. Δεν καταδικάστηκε κανείς.
«Θέλουμε να μάθουμε τι ακριβώς συνέβη»
Τα συντρίμμια της «Πτήσης 780» έμειναν για δεκαετίες σε έναν τεράστιο χώρο στην αεροπορική βάση Πράκτικα ντι Μάρε της Ρώμης. Τον Ιούλιο του 2006 μεταφέρθηκαν στην Μπολόνια για να δημιουργηθεί το Μουσείο Μνήμης των Θυμάτων της Ούστικα.
«Επιτέλους αποκτήσαμε ένα μέρος να τιμήσουμε τη μνήμη των ανθρώπων που χάσαμε» δήλωσε η Έλενα ντε Ντομίντσις της οποίας η αδελφή Ρόζα ήταν μέσα στο αεροπλάνο. «Ακόμα ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή η αλήθεια θα αποκαλυφθεί. Ξέρουμε ότι πιθανότατα ο αεροπλάνο χτυπήθηκε από πύραυλο. Πολλοί άνθρωποι προστατευτούν αυτό το μυστικό για τόσο πολύ καιρό αλλά δεν θα σταματήσουμε την προσπάθεια για να μάθουμε τελικά τι ακριβώς συνέβη» τονίζει η Ντάρια Μπονιφιέτι που έχασε τον αδελφό της στην τραγωδία.
