Επιστήμονες στη Νότια Αφρική δηλώνουν ότι εντόπισαν ένα κρούσμα λύσσας σε φώκιες, το οποίο πιστεύεται ότι είναι η πρώτη φορά που ο ιός εξαπλώνεται σε θαλάσσια θηλαστικά.
Σύμφωνα με το Associated Press, τουλάχιστον 24 φώκιες του Cape που βρέθηκαν νεκρές ή υποβλήθηκαν σε ευθανασία σε διάφορες τοποθεσίες στη δυτική και νότια ακτή της Νότιας Αφρικής είχαν λύσσα, δήλωσε η κρατική κτηνίατρος Dr. Lesley van Helden.
Η λύσσα, η οποία προσβάλλει τα θηλαστικά και μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο, είναι σχεδόν πάντα θανατηφόρα μόλις εμφανιστούν τα συμπτώματα. Η λύσσα εξαπλώνεται μέσω του σάλιου, συνήθως μέσω δαγκωμάτων, αλλά μερικές φορές και όταν τα ζώα γλείφουν και περιποιούνται το ένα το άλλο.
Ο ιός έχει παρατηρηθεί εδώ και καιρό σε άγρια ζώα όπως ρακούν, κογιότ, αλεπούδες, τσακάλια και σε οικόσιτα σκυλιά. Αλλά δεν είχε ποτέ καταγραφεί να εξαπλώνεται μεταξύ θαλάσσιων θηλαστικών, δήλωσαν αυτή την εβδομάδα η van Helden και άλλοι ειδικοί.
Η μόνη άλλη γνωστή περίπτωση λύσσας σε θαλάσσιο θηλαστικό ήταν σε μια φώκια στα νησιά Σβάλμπαρντ της Νορβηγίας στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Εκείνη η φώκια είχε πιθανότατα μολυνθεί από μια λυσσασμένη αρκτική αλεπού, είπαν οι ερευνητές, και δεν υπήρχαν ενδείξεις εξάπλωσης της λύσσας μεταξύ των φώκιων εκεί.
Οι αρχές της Νότιας Αφρικής ανακάλυψαν για πρώτη φορά τη λύσσα σε φώκιες του Cape τον Ιούνιο, όταν ένας σκύλος δαγκώθηκε από μια φώκια σε μια παραλία του Cape Town. Ο σκύλος μολύνθηκε με λύσσα, γεγονός που προκάλεσε εξετάσεις λύσσας σε δείγματα εγκεφάλου από 135 κουφάρια φώκιας που είχαν ήδη συλλέξει οι ερευνητές από το 2021. Συλλέχθηκαν επίσης περίπου 20 νέα δείγματα και περισσότερα θετικά αποτελέσματα προέκυψαν σε μεταγενέστερες εξετάσεις.
Οι επιστήμονες προσπαθούν να βρουν πώς μεταδόθηκε η λύσσα στις φώκιες, αν εξαπλώνεται ευρέως μεταξύ των μεγάλων αποικιών τους και τι μπορεί να γίνει για να περιοριστεί.
«Είναι όλα πολύ, πολύ νέα», δήλωσε ο Greg Hofmeyr, θαλάσσιος βιολόγος που μελετά τις φώκιες στη Νότια Αφρική. «Απαιτείται πολλή έρευνα … υπάρχουν πολλοί άγνωστοι παράγοντες εδώ».
Υπάρχουν περίπου 2 εκατομμύρια φώκιες που μεταναστεύουν πέρα δώθε μεταξύ της Νότιας Αφρικής, της Ναμίμπια και της Αγκόλα κατά μήκος της νότιας και δυτικής ακτής της Αφρικής. Το πιο πιθανό ενδεχόμενο, δήλωσε η van Helden, είναι ότι η λύσσα μεταδόθηκε για πρώτη φορά στις φώκιες από τα τσακάλια στη Ναμίμπια, όπου τα συγκεκριμένα ζώα που μοιάζουν με λύκους κυνηγούν μικρά φώκιες στην ακτογραμμή.
Τα γονίδια του ιού της λύσσας που βρέθηκαν στις φώκιες ταίριαζαν με τη λύσσα στα τσακάλια στη Ναμίμπια. Αυτό έδειξε επίσης ότι η λύσσα μεταδίδεται μεταξύ των φώκιων, επειδή οι περισσότερες αλληλουχίες του ιού ήταν στενά συνδεδεμένες, δήλωσε η ίδια.
«Οπότε, ουσιαστικά η ίδια έχει εγκατασταθεί στον πληθυσμό των φώκιων και διατηρείται με το να δαγκώνουν η μία την άλλη», δήλωσε η van Helden.
Οι φώκιες ζουν σε κοντινή απόσταση από τους ανθρώπους σε ορισμένα μέρη της Νότιας Αφρικής, ιδίως στις παραλίες γύρω από την πόλη του Κέιπ Τάουν. Η πόλη έχει εκδώσει προειδοποιήσεις προς τους ντόπιους, δήλωσε ο Gregg Oelofse, επικεφαλής της παράκτιας και περιβαλλοντικής διαχείρισης του Κέιπ Τάουν.
Οι αρχές είχαν προβληματιστεί τα τελευταία τρία χρόνια από αναφορές για υπερβολικά επιθετικές φώκιες και αύξηση των επιθέσεων φώκιας σε ανθρώπους, μερικοί από τους οποίους είχαν δαγκωθεί. Ως εκ τούτου, δεν έχει καταγραφεί κανένα ανθρώπινο κρούσμα λύσσας.
Ο Oelofse δήλωσε ότι οι αρχές της πόλης άρχισαν να εμβολιάζουν τον μικρό αριθμό φώκιων σε δύο δημοφιλή λιμάνια του Κέιπ Τάουν, όπου θεωρούνται πόλος έλξης.
Ένα από τα θετικά τεστ λύσσας έγινε σε ένα κουφάρι φώκιας που συλλέχθηκε τον Αύγουστο του 2022, πράγμα που σημαίνει ότι η λύσσα υπήρχε στον πληθυσμό της φώκιας για τουλάχιστον δύο χρόνια, δήλωσε ο Oelofse.
«Ήταν εδώ για λίγο περισσότερο καιρό από όσο γνωρίζαμε γι’ αυτό», είπε.
Είναι δύσκολο να προβλεφθεί η μακροπρόθεσμη δυναμική της μετάδοσης, δήλωσε ο εκπρόσωπος των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, Dave Daigle. Σημείωσε προηγούμενες περιπτώσεις όπου οι ιοί της λύσσας κατέληξαν σε νέους ξενιστές και στη συνέχεια εξαφανίστηκαν. Το 2021 στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, γκρίζες αλεπούδες διέδιδαν την παραλλαγή του ιού της λύσσας του ρακούν για δύο χρόνια και στη συνέχεια η μετάδοση σταμάτησε.
Η αμερικανική υπηρεσία δημόσιας υγείας παρακολουθεί την κατάσταση στη Νότια Αφρική, αλλά δεν έχει δει ακόμη «σαφείς ενδείξεις ότι αυτό θα είναι ένα μακροπρόθεσμο ζήτημα», δήλωσε ο Daigle.
Ένα άλλο άγνωστο είναι αν το εμβόλιο θα είναι αποτελεσματικό στις φώκιες. Δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ, αλλά οι ειδικοί πιστεύουν ότι θα πρέπει να λειτουργήσει.
Υπάρχει επίσης ένα λογιστικό ζήτημα, δήλωσε η van Helden: Πώς εμβολιάζεται ένας σημαντικός αριθμός φώκιες που ζουν σε μεγάλο βαθμό στον ωκεανό και μεταναστεύουν μπρος-πίσω κατά μήκος μιας ακτογραμμής μήκους άνω των 3.500 χιλιομέτρων. Τα χερσαία ζώα μπορούν να εμβολιαστούν με τη ρίψη δολωμάτων που απελευθερώνουν εμβόλια από το στόμα όταν καταναλωθούν, αλλά οι φώκιες γενικά τρώνε μόνο ζωντανά ψάρια, σημείωσε.
Οι αξιωματούχοι της Νότιας Αφρικής συνεργάζονται με διεθνείς εμπειρογνώμονες.
Ο ερευνητής της φώκιας Hofmeyr δήλωσε ότι ορισμένα άλλα είδη φώκιας έρχονται σε επαφή με τις φώκιες του Cape και στη συνέχεια ταξιδεύουν σε άλλα μέρη του κόσμου και αυτό αποτελεί ανησυχία για περαιτέρω εξάπλωση.
«Οι πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο είναι πολύ μικρές, αλλά οι επιπτώσεις του αν συμβεί είναι πολύ σημαντικές», είπε.
