Ενα σπίτι που ανήκει στην αστική μυθολογία της πόλης είναι αυτό στον αριθμό 45 της Ασωμάτων.
Ενα διόροφο νεοκλασικό, όχι ιδιαίτερης λαμπρότητας, ένα λαϊκό σπίτι της ευρύτερης περιοχής του Ψυρρή, που έφερε στο μπαλκόνι δύο περήφανες Καρυάτιδες.
Με τoν λαϊκό θρύλλο να μιλά για τον καημό του ιδιοκτήτη για το χαμό των δύο θυγατέρων του (θρύλλος που δεν επιβεβαιώνεται από τους συγγενείς), το σπίτι μάγεψε τον Γιάννη Τσαρούχη αλλά και τον περίφημο Γάλλο φωτογράφο Ανρί Καρτιέ Μπρεσόν.
(η περίφημη φωτογραφία του Ανρί Καρτιέ Μπρεσόν από τη δεκαετία του ’50)
Το σπίτι χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έχει όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής.
Το αποτέλεσμα είναι μοναδικό, σπάνιο, μακριά από κιτς απηχήσεις, έγινε πίνακας από τον Γιάννη Τσαρούχη αλλά και καθήλωσε τον Μπρεσόν που το φωτογράφησε καθώς από μπροστά περνούσαν δυο μαυροντυμένες γυναίκες, δημιουργώντας μια εμβληματική φωτογραφία.
(Ο πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη)
Ομως, το σπίτι με τις καρυάτιδες, ήταν και η οικία της Εκάβης στο περίφημο μυθιστόρημα του Κώστα Ταχτσή «Το Τρίτο Στεφάνι».
Διάβαζουμε στο blog omadaasty, σε θέμα για την Αθήνα του Ταχτσή:
«Η χρήση του Σπιτιού με τις Καρυάτιδες στο Τρίτο Στεφάνι μοιάζει να αποκρυσταλλώνει όλη την ιδεολογική φόρτιση του νεοκλασικισμού σαν συνδετικού κρίκου ανάμεσα στην αρχαία και την σύγχρονη Αθήνα.
Αποτυπωμένο πρώτη φορά το 1952 από τον Γιάννη Τσαρούχη, το λαϊκό νεοκλασικό της Αγίων Ασωμάτων θα περάσει από το Τρίτο Στεφάνι για να συμπεριληφθεί, τριάντα χρόνια αργότερα και πάλι από τον Τσαρούχη στα σκηνικά των Θεσμοφοριαζουσων του Αριστοφάνη, σε μετάφραση του ίδιου του Κώστα Ταχτσή, μετάφραση που ο ίδιος υποστήριζε ότι συγγένευε με τη γλώσσα που μιλούσαν οι γυναίκες των παιδικών του χρόνων, τις λογοτεχνικές αντανακλάσεις των οποίων τοποθετεί στο ίδιο σπίτι.
Σε αυτό το πλαίσιο, ίσως να μην είναι τυχαίο ότι ο πατέρας της Εκάβης, έτερος ένοικος αυτού του σπιτιού – συμβόλου, εμφανίζεται ως «πρακτικός αρχαιολόγος» που ήθελε «να γεφυρώσει το χάσμα που χώριζε την αρχαία Ελλάδα από την νέα».
Μιλώντας για λογοτεχνικές αντανακλάσεις, αξίζει να παρατηρήσουμε ότι ο Άκης, alter ego του Κώστα Ταχτσή στο Τρίτο Στεφάνι, ξεκινά την πορεία του ως ζωγράφος ζωγραφίζοντας «παλιά αθηναϊκά σπίτια», μια αναφορά ίσως στον Γιάννη Τσαρούχη, που έθεσε τη βάση για το πέρασμα του Σπιτιού με τις Καρυάτιδες στον μύθο.»
(Ο Γιάννης Τσαρούχης φωτογραφίζεται στην Ασωμάτων, κάτω από τις καρυάτιδες)
Το σπίτι ανακηρύχθηκε διατηρητέο το 1989.
Δέκα χρόνια αργότερα ανακαινίστηκε με την επίβλεψη του αρχιτεκτονικού γραφείου του Στέφανου Πάντου-Κίκκου.
(το σπίτι στη φάση της εγκατάλειψης)
(το σπίτι σήμερα)
