Το φθινόπωρο του 1942, στην Ελλάδα, οι αντιστασιακές οργανώσεις ενέτειναν τη δράση τους και ο φόβος των Ιταλών κατακτητών για την πρόκληση επεισοδίων την 28η Οκτωβρίου ήταν διάχυτος. Εξάλλου, οι Ιταλοί είχαν απομυθοποιηθεί στα μάτια των Ελλήνων, οι οποίοι έτρεφαν ελάχιστη εκτίμηση για τη στρατιωτική δεινότητα των «απογόνων των λεγεωνάριων». Ήδη από τις προηγούμενες ημέρες, οι Καραμπινιέροι είχαν ξεκινήσει πολυάριθμες συλλήψεις Αθηναίων ως υπόπτων για την πρόκληση ταραχών. Επίσης, τα κτήρια των πρώην Πρεσβειών της Γερμανίας και της Ιταλίας στην πρωτεύουσα φρουρούνταν από ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις. Επιπλέον, στην πλατεία Ρηγίλλης και πριν από το Μέγαρο της Στρατιωτικής Λέσχης, δυνάμεις Καραμπινιέρων μαζί με δεκάδες τανκς ήταν έτοιμες να χρησιμοποιηθούν προς επιβολή «της τάξεως». Εντούτοις, οι Αθηναίοι όχι μόνο δεν πτοήθηκαν αλλά, αντιθέτως, ετοιμάζονταν πυρετωδώς για τον εορτασμό της ιστορικής αυτής επετείου….
Το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου, οι περισσότεροι τοίχοι των σπιτιών της πρωτεύουσας ήταν γεμάτοι από πατριωτικά συνθήματα όπως: «Ζήτω η ελευθερία», «Ελευθερία ή θάνατος», «Όχι-Όχι-Όχι», «Θάνατος στους Κατακτητές», «Εμπρός για την αυριανή Μεγάλη Ελλάδα», «Οι Έλληνες ξέρουν να ζουν και να πεθαίνουν», «Η νίκη είναι δική μας. Ζήτω οι Σύμμαχοι» κ.α. Στα ψηλότερα σημεία των δέντρων των πλατειών Εξαρχείων, Κολωνακίου και Συντάγματος είχαν υψωθεί τεράστιες ελληνικές σημαίες. Οι Ιταλοί, πανικόβλητοι, χρησιμοποίησαν σκάλες της πυροσβεστικής υπηρεσίας, οι οποίες συνοδεύονταν από θωρακισμένα οχήματα, για να τις κατεβάσουν! Τέλος, στα κεντρικότερα σημεία της πόλεως είχαν τοιχοκολληθεί προκηρύξεις πατριωτικού περιεχομένου. Παρόλα αυτά, έως τις 10 π.μ., στην Αθήνα επικρατούσε ηρεμία και καμία συγκέντρωση για τον εορτασμό της επετείου δεν είχε πραγματοποιηθεί. Οι Ιταλοί ξεγελάστηκαν και νόμισαν ότι τα μέτρα, τα οποία είχαν λάβει, απέτρεψαν τις εορταστικές εκδηλώσεις των πολιτών. Από τις 10 π.μ., όμως, κι έπειτα, άρχισε η αθρόα συγκέντρωση πλήθους Αθηναίων στα σημαντικότερα σημεία της πόλεως. Μερικοί από τους συγκεντρωμένους κρατούσαν σημαίες, άλλοι λουλούδια και αρκετοί έφεραν μαζί τους στεφάνια από άνθη ή φύλλα δάφνης. Στις 10:30 π.μ., όλο το πλήθος από τα διάφορα σημεία συγκέντρωσης κατευθύνθηκε προς το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου. Οι επικεφαλής των διαδηλωτών κρατούσαν ελληνικές σημαίες. Οι ανάπηροι πολέμου, των οποίων τα χειραμάξια κυλούσαν νεαρές κοπέλες, προπορεύονταν τιμητικώς. Ολόκληρη η πρωτεύουσα βρισκόταν σε αναβρασμό, παρά τα αυστηρά μέτρα, τα οποία είχαν λάβει οι ιταλικές δυνάμεις. Οι τελευταίες αναγκάστηκαν να αποκλείσουν το τμήμα της πόλεως, το οποίο βρίσκεται προ του μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτου, από το Ζάππειο ως το Σύνταγμα, καθώς επίσης και τις οδούς Πανεπιστημίου και Βασιλίσσης Σοφίας, πριν προλάβει να φτάσει εκεί το πλήθος. Ταυτοχρόνως, θωρακισμένα αυτοκίνητα, τανκς και μοτοσυκλέτες των κατακτητών ξεκίνησαν για να διαλύσουν τις διαδηλώσεις. Εντούτοις, οι Αθηναίοι διαδηλωτές, ακολουθώντας την πρακτική των συγκεντρώσεων της 25ης Μαρτίου, σκόρπιζαν προσωρινώς όταν εμφανίζονταν οι Ιταλοί, και συγκεντρώνονταν εκ νέου, λίγα μέτρα μακρύτερα για να συνεχίσουν τη διαμαρτυρία τους….
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα διάφορα τμήματα των διαδηλωτών προσέγγισαν το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου. Τότε, πλέον, όλο το μίσος των Ιταλών ξέσπασε. Οι Καραμπινιέροι έστρεψαν τα όπλα τους κατά των διαδηλωτών και πυροβολούσαν αδιακρίτως! Ο αθηναϊκός λαός, όμως, δεν δείλιασε και δεν διαλύθηκε. Κατά τη διάρκεια των αιματηρών συγκρούσεων, σημειώθηκαν συγκινητικές σκηνές επίδειξης αφάνταστου ηρωισμού εκ μέρους των άοπλων πολιτών. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν αυτό το οποίο έλαβε χώρα στην πλατεία Μητροπόλεως. Ένας πολίτης νεαρής ηλικίας τραυματίστηκε στην κνήμη από ιταλική σφαίρα. Ενώ κατέρρεε, μία άγνωστη κοπέλα έσπευσε προς αυτόν, τον συγκράτησε και άρχισε να φωνάζει: «Δεν είναι τίποτα παλληκάρι μου. Εγώ έδωσα δύο αδέλφια στην πατρίδα. Και τώρα μόνη μου αγωνίζομαι για την ελευθερία της». Κατόπιν, έσκισε ένα κομμάτι από τη φούστα της και του έδεσε πρόχειρα το τραύμα, κινδυνεύοντας να κτυπηθεί κι η ίδια από τα εχθρικά πυρά. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό γεγονός, το οποίο συνέβη την ημέρα εκείνη, ήταν το εξής: μία άγνωστη φοιτήτρια, ηγούμενη ομάδας διαδηλωτών, επιτέθηκε κατά ενός Ιταλού στρατιώτη, ο οποίος έστρεψε εναντίον της το όπλο του. Εκείνη, όμως, δεν δείλιασε αλλά τον έριξε κάτω και τον αφόπλισε. Αμέσως μετά, κρατώντας το όπλο του Ιταλού στρατιώτη, κατευθύνθηκε προς το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου., φωνάζοντας «Θα είναι το καλύτερο ανάθημα στους ηρωικούς νεκρούς μας». Εν τω μεταξύ, μια ομάδα Καραμπινιέρων αντελήφθη το ντροπιαστικό αυτό πάθημα του Ιταλού στρατιώτη και κατεδίωξε τη νεαρή φοιτήτρια. Η τελευταία, θέλοντας να κρυφτεί, εισήλθε στο Μέγαρο της οδού Όθωνος 8, το οποίο εν αγνοία της φιλοξενούσε γερμανική στρατιωτική υπηρεσία! Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι Ιταλοί κατάφεραν να συλλάβουν την ηρωική φοιτήτρια. Παρόμοιες σκηνές διαδραματίστηκαν και σε άλλα σημεία της πόλης, όπου είχαν συγκεντρωθεί διαδηλωτές. (Απόσπασμα από το περιοδικό «Ιστορικές Σελίδες»)…
