«Η ατυχία κάποιου είναι ευλογία για κάποιον άλλον», λένε, και το συγκεκριμένο κλισέ λίγες φορές βρήκε καλύτερη εφαρμογή από την περίπτωση του Airbnb, που άνοιξε τον δρόμο για τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις στην αγορά ακινήτων.
Το σκηνικό που δημιουργήθηκε τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία, ειδικά στις περιοχές που ασχολούνται με τον τουρισμό, είναι γνωστό. Ολοένα και περισσότερα καταλύματα «παραδόθηκαν» στην (τότε) νέα τάση, με τους ιδιοκτήτες να «τρίβουν» τα χέρια τους για την ανάσα που πήραν μετά από περίοδο (εκείνη των μνημονίων), όταν και οι τιμές στα ενοίκια είχαν πάρει την κατιούσα, γεγονός που προκάλεσε σημαντική μείωση του εισοδήματός τους.
Στην αντίπερα όχθη βρέθηκαν οι άνθρωποι που έψαχναν σπίτι για μόνιμη κατοικία και όχι για περιστασιακή χρήση. Αυτοί είδαν τους «τουρίστες» να απολαμβάνουν τη νέα κατάσταση, την ίδια ώρα που οι συνθήκες οδήγησαν σε μεγάλες αυξήσεις, συνέπεια του δραστικού περιορισμού της προσφοράς.
Αυτή η ανισορροπίας, προϊόν κυρίως του άναρχου και ουσιαστικά δίχως κανόνες, τρόπου λειτουργίας της αγοράς ακινήτων, έφερε αντιδράσεις, συγκρούσεις και γενικότερη αναταραχή μέσα στις τοπικές κοινωνίες, με μισθωτές και ιδιοκτήτες να βρίσκονται στα «χαρακώματα», κατηγορώντας οι μεν τους δε ακόμη και για ανήθικη στάση.
Όπου κι αν βρίσκεται η αλήθεια (ας πούμε ότι είναι κάπου στη μέση), αποτελεί γεγονός το ότι υπήρξε δεδομένα στρέβλωση της αγοράς, η οποία δεν εμφάνιζε σημάδια εξορθολογισμού, με αποτέλεσμα να γίνεται ξεκάθαρο πως μια «επιστροφή στην κανονικότητα» θα μπορούσε να γίνει μόνο «βίαια» από κάποιο τυχαίο ή συμπτωματικό γεγονός.
Τελικά, αυτό που μας… συνέβη ήταν ο κορωνοϊός…
Η αναστολή και το «πάγωμα» σχεδόν κάθε οικονομικής δραστηριότητας και η κατάσταση «ύπνου» στην οποία μπήκε ο τουριστικός κλάδος, συμπαρασύροντας και όλα τα συναφή σε αυτόν επαγγέλματα, έφερε δεύτερες σκέψεις στους ιδιοκτήτες, οι οποίοι βλέπουν τις περιουσίες τους να καθίστανται ανενεργές και να μην τους αποφέρουν το εισόδημα που ανέμεναν. Και εδώ οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η πλειοψηφία αυτών δεν είναι πλούσιοι γαιοκτήμονες ή… μεγαλοξενοδόχοι, αλλά άνθρωποι που προσδοκούσαν κατά βάση σε ένα έξτρα εισόδημα, με μικρότερη φορολογία σε σχέση με τους συμβατικούς τρόπους μίσθωσης, μέσω του οποία μπορούσαν να καλύψουν υποχρεώσεις, όπως για παράδειγμα, την εξόφληση δόσεων δανείου που ήταν πιθανό να αφορά ακόμη και το ίδιο το ακίνητο.
Ωστόσο –και παρά το σοκ του κορωνοϊού- η αγορά δεν μοιάζει να έχει αλλάξει. Ακόμη και με μια απλή αναζήτηση στις γνωστές διαδικτυακές πλατφόρμες παραδοσιακής ενοικίασης είναι αρκετή για να αποδείξει ότι τα διαθέσιμα καταλύματα εξακολουθούν να είναι περιορισμένα (σε περιοχές υψηλής ζήτησης, η προσφορά επί της ουσίας είναι ανύπαρκτη), ενώ και οι τιμές παραμένουν στα ύψη. Δηλαδή στην προ κορωνοϊού εποχή, του τέλους του 2019 και των αρχών του 2020, όταν ακόμη οι προσδοκίες των ιδιοκτητών για μια καλή –από τουριστική άποψη- σεζόν ήταν ακόμη αισιόδοξες.
Φαίνεται ότι το ηθικό των ιδιοκτητών δεν έχει πληγεί, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στις τιμές. Αν και κάποιες μειώσεις όντως έχουν υπάρξει, το «κύμα» ανατιμήσεων που αναμενόταν δεν έχει συμβεί. Και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών της αγοράς, όσοι περιμένουν μεγάλες μειώσεις θα χρειαστεί να κάνουν λίγη υπομονή ακόμα.
Η διαδικασία αναμένεται να ξεκινήσει σε διαφορετικούς χρόνους, ανάλογα με την εμπορικότητα και την δημοφιλία κάθε περιοχής, όμως όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στην άποψη ότι δύσκολα θα δούμε εντυπωσιακές αλλαγές μέσα στο καλοκαίρι. Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι οι εξελίξεις μετατίθενται για το προσεχές Φθινόπωρο όταν η ίδια η αγορά θα δει «τι ψάρια θα πιάσει» η φετινή, έτσι κι αλλιώς κουτσουρεμένη, τουριστική περίοδος.
Τον προσεχή Σεπτέμβρη, όταν και η κανονικότητα θα έχει αποκατασταθεί σχεδόν πλήρως (με την ελπίδα ότι οι κοινωνίες δεν θα βρεθούν ξανά αντιμέτωπες με ένα νέο κύμα του COVID-19) θα είναι πλέον ξεκάθαρο σε όλους προς τα πού βαδίζει το μέλλον της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ωστόσο οι προβλέψεις κάνουν λόγο για σημαντική κάμψη, προεξοφλώντας ότι αρκετοί θα είναι εκείνοι που θα επιστρέψουν σε πιο συμβατικούς τύπους καταλυμάτων για τις διακοπές τους (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια), δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο χώρο για τους υπόλοιπους.
Εφόσον αυτό το σενάριο επιβεβαιωθεί, το άνοιγμα της αγοράς θα είναι μονόδρομος για τους ιδιοκτήτες. Με την ζήτηση για βραχυχρόνια μίσθωση να γνωρίζει πτώση, είναι δεδομένο ότι όλα αυτά τα ακίνητα (σε πολλές περιπτώσεις ανακαινισμένα και σε πολύ καλύτερη κατάσταση) θα είναι και πάλι διαθέσιμα και μάλιστα σε τιμές πολύ πιο προσιτές από αυτές που ισχύουν ακόμη και σήμερα.
Επομένως, εάν είστε μεταξύ αυτών που ψάχνουν σπίτι, ίσως χρειαστεί να κάνετε λίγη υπομονή ακόμη και να επωφεληθείτε από τις βέβαιες μειώσεις τιμών του Φθινοπώρου. Κι επειδή η ίδια η ζωή αποδεικνύει ότι τα πράγματα αλλάζουν (είτε θετικά είτε αρνητικά) πολύ γρήγορα, καλό θα ήταν να υπογράψετε κι ένα μακράς διάρκειας συμβόλαιο προκειμένου να μην βρεθείτε μετά από κάποιο διάστημα μπροστά σε νέες, δυσάρεστες εκπλήξεις.
