Από τον ολοένα και αυξανόμενο ανταγωνισμό ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις στις μεταβαλλόμενους παράγοντες που απειλούν την Ευρωζώνη και τη διαμόρφωση νέας ατζέντας στην Λατινική Αμερική, το think tank Stratfor και οι γεωπολιτικοί αναλυτές του εξηγούν τις δυνάμεις και τους κινδύνους με τους οποίους βρίσκονται αντιμέτωπες επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και επαγγελματίες καθώς αναζητούν τον προσανατολισμό τους μέσα στο σύνθετο διεθνές περιβάλλον.
«Το πιο σημαντικό στοιχείο που χαρακτηρίζει ακόμη τον κόσμο είναι ο αυξανόμενος ανταγωνισμός ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Ρωσία. Αυτό σημαίνει έναν πιο έντονο εμπορικό πόλεμο, την πιθανότητα νέων κυρώσεων, έναν ολοένα και πιο έντονο πόλεμο εξοπλισμών και μια εκστρατεία για να μπλοκαριστούν οι κινεζικές επενδύσεις, το κινεζικό εμπόριο και η κινεζική έρευνα σε ευαίσθητους τεχνολογικούς τομείς από την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τo λανσάρισμό του 5G» αναφέρει η Reva Goujon, αντιπρόεδρος του Stratfor. Και προσθέτει: «Σημαίνει επίσης τριβές στα στενά της Ταιβάν και την Νότια Κινεζική Θάλασσα. Ο ανταγωνισμός δημιουργεί ευκαιρίες αλλά και πονοκεφάλους για τις μεσαίες δυνάμεις που καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στους μεγάλους πόλους εξουσίας».
Οι βασικές προβλέψεις του Stratfor για τους κινδύνους του 2019:
1) Ανταγωνισμός μεγάλων δυνάμεων
Όπως αναφέρει το Stratfor, ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων αναμένεται να ενταθεί, με τις ΗΠΑ να κλιμακώνουν τη στρατηγική τους επίθεση κατά της Κίνας υπό τη μορφή δασμών, κυρώσεων, επιβολής ρυθμιστικών πλαισίων σε ανερχόμενες τεχνολογίες, μεγαλύτερη στήριξη προς την Ταϊβάν και πιο επιθετική στάση στη Νότια Σινική Θάλασσα.
Την ίδια στιγμή, η αποτυχία των συμφωνιών για τον έλεγχο των εξοπλισμών θα επιταχύνει την κούρσα και τον ανταγωνισμό αγοράς όπλων μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας. Το πιο ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον θα δημιουργήσει στρατηγικές ευκαιρίες για πιο εύθραστες χώρες οι οποίες βρίσκονται κοντά σε κάποιους από τους μεγάλους «παίκτες» και απειλούνται από αυτούς (όπως η Πολωνία και η Ταϊβάν), αλλά ταυτόχρονα θα προκαλέσει σοβαρούς «πονοκεφάλους» στις λεγόμενες μεσαίες δυνάμεις (ούτε μεγάλες, ούτε μικρές) που προσπαθούν να κινηθούν σε έναν ουδέτερο χώρο, όπως η Τουρκία, η Ινδία και το Βιετνάμ.
2) Διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον
Σύμφωνα με το think tank, οι ΗΠΑ, επικαλούμενες απειλές εθνικής ασφαλείας, θα ασκήσουν μεγαλύτερες πιέσεις προς την Ευρώπη, την Ιαπωνία, την Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν για τη δημιουργία «φραγμάτων» στις κινεζικές επενδύσεις. Αυτό θα επηρεάσει την έρευνα και το εμπόριο σε στρατηγικής σημασίας τομείς, από την Τεχνητή Νοημοσύνη μέχρι την εμφάνιση δικτύων 5G, που θα αρχίσει το 2019.
Η απόπειρα της Κίνας να καλύψει την απόσταση σε τομείς όπως για παράδειγμα η αεροδιαστημική θα αυξήσει τις κυβερνοαπειλές προς τις εταιρείες και θα έχει ως συνέπεια μια πιο επιθετική πολιτική από τις ΗΠΑ στον κυβερνοχώρο. Επιπρόσθετα, αναμένεται οι εταιρείες να βρεθούν αντιμέτωπες με προβλήματα στις αλυσίδες προμηθευτών τους, και βαρύτερα πρόστιμα και αγωγές όσον αφορά σε παραβιάσεις δεδομένων.
3) Το διεθνές εμπόριο
Μια αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου θα μπορούσε να παραλύσει τις διαδικασίες επίλυσης διαφορών του φορέα, οδηγώντας τις χώρες σε λιγότερο προβλέψιμες οδούς διμερούς επίλυσης διαφορών. Ο Καναδάς, το Μεξικό, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα έχουν καλύτερες προοπτικές ως προς τις διαπραγματεύσεις τους με τις ΗΠΑ σε θέμα όπως οι δασμοί στα αυτοκίνητα, αλλά οι συνομιλίες των ΗΠΑ με την ΕΕ είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.
Το ενδεχόμενο επιπλέον δασμών από τις ΗΠΑ στην Κίνα θα αύξανε την αβεβαιότητα στο διεθνές εμπόριο. Σημειώνεται πάντως ότι μετά τη δημοσίευση του δελτίου του Stratfor, υπήρξε συμφωνία μεταξύ Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ στο G20 για «ανακωχή» στον εμπορικό πόλεμο. Aπομένει βεβαίως να φανεί πόσο αυτή θα κρατήσει.
4) Ιταλία και Brexit οι κίνδυνοι για την Ευρώπη
Η κυβέρνηση της Ιταλίας συνιστά τη μεγαλύτερη απειλή προς την Ευρωζώνη το 2019, λόγω ανησυχιών για τα επίπεδα χρέους της χώρας και τον ευάλωτο τραπεζικό της τομέα. Οι αγορές και τα επικίνδυνα μεγάλα spread στις αποδόσεις ομολόγων- αντί για τις απειλές από τις Βρυξέλλες- θα αποδειχτούν οι μεγαλύτεροι “τιμωροί” της Ρώμης. Οι Βρυξέλλες θα εργαστούν ταυτόχρονα για την αποτροπή ενός σεναρίου για Brexit χωρίς συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά ένα βρετανικό κοινοβουλευτικό βέτο παραμένει το μεγαλύτερο εμπόδιο σε μια τακτική έξοδο από την ΕΕ.
5) Η εκστρατεία κατά του Ιράν
Με τις δευτερογενείς κυρώσεις να κρατούν καλά, Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν την εκστρατεία περιφερειακής απομόνωσής του Ιράν και αποδυνάμωσής του εκ των έσω. Αυτό θα αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης, μειώνοντας το ενδεχόμενο μιας εποικοδομητικής διαπραγμάτευσης. Η κοινή ατζέντα κατά του Ιράν θα βοηθήσει στην διατήρηση των στρατηγικών δεσμών ΗΠΑ- Σαουδικής Αραβίας, παρά τους προβληματισμούς αναφορικά με την ηγεσία του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
6) Οι αγορές ενέργειας
Η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία θα διαχειριστούν προσεκτικά την παραγωγή πετρελαίου τους για να αποφύγουν πτώση των τιμών του πετρελαίου, καθώς παρακολουθούν στενά τις επιπτώσεις των όποιων εξαγωγών ιρανικού πετρελαίου στην αγορά. Υπάρχουν επίσης δυνατότητες ανάπτυξης της παραγωγής από το Ιράκ και τη Λιβύη και χαλάρωση των περιορισμών στις εξαγωγές από τις ΗΠΑ. Ακόμη, οι αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αναμένεται να υποστούν αναταραχή όταν οι ΗΠΑ πάρουν θέση μεταξύ των τριών κορυφαίων εξαγωγέων LNG το 2019.
7) Λατινική Αμερική
Οι σκληροπυρηνικές και φίλα προσκείμενες προς τις ΗΠΑ κυβερνήσεις στη Βραζιλία και την Κολομβία θα μπορούσαν να βρεθούν στην εμπροσθοφυλακή μιας ιδιαίτερα ενεργητικής προσπάθειας για τον περιορισμό των επιπτώσεων από τη συνεχιζόμενη κρίση της Βενεζουέλας. Οι προσπάθειες της Βραζιλίας για αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στο εμπορικό μπλοκ Mercosur θα τη φέρουν σε αντιπαράθεση με την Αργεντινή. Η δύναμε του δημοψηφίσματος θα δοκιμαστεί στο Μεξικό, όπου μια επιθετική λαϊκιστική ατζέντα θα αυξήσει το ρίσκο των επενδυτών.
8) Αφρική
Η φιλόδοξη ατζέντα της Αιθιοπίας προκαλεί οικονομικό ενδιαφέρον, προσελκύοντας δυνάμεις από το εξωτερικό στο Κέρας της Αφρικής. Ωστόσο, εσωτερικές προκλήσεις προς την παρούσα ηγεσία και εθνοτικές αντιπαραθέσεις είναι πιθανόν να μειώσουν το momentum της χώρας.
