Η Βασιλική που βρίσκεται στον ύψους 2.200 ποδών λόφο Σουπέργκα του Τορίνο είναι το στολίδι της ιταλικής πόλης. Ήταν η μοίρα αυτή που συνέδεσε αυτόν τον ναό, που χτίστηκε στα χρόνια της Αναγέννησης, με την ομάδα που υπήρξε το καμάρι της πόλης στη δεκαετία του 1940, καθώς είχε κατακτήσει πέντε συνεχόμενα πρωταθλήματα από το 1943 ως το 1949 (εξαιρουμένων των χρόνων που δεν διεξήχθησαν πρωταθλήματα λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου).
Μετά τον πόλεμο, η Ιταλία ήταν στο στρατόπεδο των ηττημένων, ο λαός της γειτονικής χώρας χρειαζόταν κάτι για να επουλώσει τις πληγές του και να ανυψωθεί το ηθικό του. Τι καλύτερο από το ποδόσφαιρο… Η «Γκράντε Γκρανάτα» ήταν αυτό ακριβώς που χρειάζονταν οι Ιταλοί για να νιώσουν και πάλι σπουδαίοι.
Ήταν μια ομάδα άφθαρτη, δεν είχε σχέση με τη Γιουβέντους και τη Ρόμα που είχαν στηρίξει τον Μουσολίνι. Μεγάλοι ποδοσφαιριστές ανήκαν στο ρόστερ της, ενώ το 4-4-2 καθιερώθηκε μια δεκαετία πριν το αναδείξει η μεγάλη Βραζιλία. Από την έδρα της, το «Φιλαντέλφια», δύσκολα έφευγε νικητής κάποιος αντίπαλος, ενώ μνημονεύεται ακόμα και σήμερα η νίκη με 10-0 επί της Αλεσάντρια τη σεζόν 1947-48.
Ένα ταξίδι στην Πορτογαλία. Αυτό ήταν το μοιραίο. Ο μεγάλος άσος της Μπενφίκα Ζοζέ «Τσίκο» Φερέιρα, είχε αποφασίσει να αποσυρθεί από την ενεργό δράση και ο ίδιος είχε δηλώσει την επιθυμία του να αποχαιρετήσει το ποδόσφαιρο σε ένα παιχνίδι κόντρα στην Τορίνο του καλού φίλου του, Βαλεντίνο Μάτσολα, πατέρα του Σάντρο. Ο αγώνας έγινε στη Λισσαβόνα στις 3 Μαϊου, η Μπενφίκα νίκησε με 4-3, το κλίμα ήταν πανηγυρικό…
Η πτήση της επιστροφής ήταν προγραμματισμένη για τις 09:50 της επόμενης ημέρας. Λισσαβόνα – Τορίνο, με ενδιάμεσο σταθμό τη Βαρκελώνη για ανεφοδιασμό. Το αεροσκάφος ήταν στην Ισπανία στη μία το μεσημέρι. Εκεί, οι επιβάτες ενημερώθηκαν για τις πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην Ιταλία. Ομίχλη και δυνατοί άνεμοι θα έκαναν εξαιρετικά δύσκολο το δεύτερο σκέλος της επιστροφής.
Λίγο μετά τη Σαβόνα, ο πιλότος, που έκανε πτήση όψεως, αναγκάστηκε να πετάξει χαμηλότερα, ώστε να έχει καλύτερη ορατότητα. Μια απόφαση μοιραία, καθώς στις 17:05 τοπική ώρα το FIAT G272 της αεροπορικής εταιρείας ALI θα ήταν συντρίμμια στον καθεδρικό ναό.
Βαλέριο Μπατσιγκάλουπο, Αλντο και Ντίνο Μπαλαρίν, Μίλο Μποντζόρνι, Εουσέμπιο Καστιλιάνο, Ρούμπενς Φαντίνι, Γκουλιέλμο Γκαμπέτο, Ρουτζέρο Γκράβα, Τζουζέπε Γκρεζάρ, Ετσιο Λόικ, Βιρτζίλιο Μαρόζο, Ντανίλο Μαρτέλι, Βαλεντίνο Ματσόλα, Ρομέο Μέντι, Πιέρο Οπέρτο, Φράνκο Οσολα, Μάριο Ριγκαμόντι και Τζούλιο Σέπαρντ. Δεκαοκτώ ποδοσφαιριστές νεκροί. Δεν ήταν τα μόνα θύματα.
Ο τεχνικός διευθυντής Έρνεστ Έγκρι Ερμπστάιν, ο προπονητής Λέσλι Λίβεσλι, τρία μέλη της διοίκησης (Ρινάλντο Αγκνισέτα, Αντρέα Μποναϊούτι, Ιπολίτο Τσιβαλέρι), ο φυσιοθεραπευτής Οτάβιο Κορτίνα, οι δημοσιογράφοι Ρενάτο Καζαλμπόρε της «Tuttosport», Λουίτζι Καβαλέρι της «La Stampa» και Ρενάτο Τοσάτι της «Gazzetta del Popolo» και τα μέλη του πληρώματος Πιερλουίτζι Μερόνι, Αντόνιο Παγκράτσι, Τσελεστίνο Ντ’ Ινκα και Τσέζαρε Μπιανκάρντι.
Ο Σάουρο Τομά είχε τραυματιστεί στις αρχές Μαϊου και ήταν από τους τυχερούς που επέζησαν, αν και ο ίδιος ήθελε να ταξιδέψει. «Επρόκειτο να κάνω και εγώ το ταξίδι στην Πορτογαλία, αλλά ένας μικρός τραυματισμός με υποχρέωσε να μείνω στην Ιταλία. Θυμάμαι πως επέμενα να κάνω το ταξίδι, αλλά μου το απαγόρευσαν για να μη διακινδυνεύσω κάποια υποτροπή. Εκείνη τη μοιραία ημέρα ήμουν στο στάδιο για θεραπεία και όταν γύρισα βρήκα αρκετό κόσμο έξω από το σπίτι μου. Ένας φίλος μου με πήρε πιο πέρα και μου είπε τι συνέβη. Ήταν μια πολύ κακή ημέρα, πότε χιόνιζε και πότε έβρεχε. Ένιωσα πως έχανα το έδαφος κάτω από τα πόδια μου! Πήγα στο Σουπέργκα και ήταν ήδη εκεί πολύ πλήθος, που ούρλιαζε και θρηνούσε. Προσπάθησα να πλησιάσω στα συντρίμμια, αλλά ο πρόεδρος της ομάδας με τράβηξε μακριά. Δεν ήθελε να δω τους φίλους μου κομματιασμένους. Ακόμη τα βράδια έρχεται ο εφιάλτης του διαλυμένου αεροπλάνου και ξυπνάω από τις κραυγές του θρήνου…» ήταν η συγκλονιστική αφήγησή του ανθρώπου που γλίτωσε το σώμα του, αλλά η ψυχή του ήταν νεκρή στο λόφο δίπλα σε αυτές των συμπαικτών του.
Ο πρόεδρος της ομάδας, Φερούτσιο Νόβο, δεν ήταν στο μοιραίο ταξίδι, όπως και ο Τζιουλιάνο Γκαντόλφι. Ακόμα ένα παιχνίδι της μοίρας… Στον αγώνα θα έπαιρνε μέρος και ο Λαντισλάο Κουμπάλα, ο σπουδαίος Μαγυάρος της Μπαρτσελόνα, ο οποίος θα ταξίδευε με την αποστολή της Τορίνο στην επιστροφή, ωστόσο ένα πρόβλημα υγείας του γιου του τού ανέτρεψε τα σχέδιά του.
Δύο ημέρες αργότερα, μισό εκατομμύριο κόσμου βρέθηκε στις κηδείες των αγαπημένων τους παικτών. Πριν το δυστύχημα, η Τορίνο προηγείτο στη βαθμολογία με τέσσερις βαθμούς και δεν είχε εξασφαλίσει μαθηματικά το πρωτάθλημα τέσσερις αγωνιστικές πριν το τέλος. Όπως ήταν αναμενόμενο, στα παιχνίδια που απέμεναν χρησιμοποίησε παίκτες από την ομάδα νέων. Το ίδιο έκαναν, όμως, και οι αντίπαλοί της. Η Τορίνο πέτυχε τέσσερις νίκες και ένας ακόμα τίτλος ήταν δικός της.
Βέβαια, η «Γκράντε Γκρανάτα» είχε τελειώσει. Η λάμψη είχε ξεθωριάσει. Το αεροπορικό δυστύχημα άλλαξε την ιστορία της ομάδας, η οποία από το 1949 μέχρι σήμερα έχει κατακτήσει μόλις ένα πρωτάθλημα (1976), για πολλά χρόνια ήταν μεταξύ πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Η Τορίνο άφησε το «Φιλαδέλφια» για το «Κομουνάλε», αλλά φαίνεται πως τα φαντάσματα των νεκρών την είχαν στοιχειώσει για πάντα…
Αν δεν της τυχαινε αυτο το τραγικο συμβαν που την διελυσε σαν συλλογο, η Γιουβεντους θα ηταν ενα γατακι τωρα μπροστα στην Τορινο. Εκτος αυτου ακομα και σημερα δεν εχει καταφερει καμια Ιταλικη ομαδα να ξεπερασει πολλα κατορθωματα εκεινης της Τορινο.