Πολιτική θύελλα στην Ισπανία και τεράστια ζημιά στο θεσμό της μοναρχίας προκάλεσε το σκάνδαλο, όπου εμπλέκονται ο – δημοφιλής κατά το μεγαλύτερο διάστημα της βασιλείας του – Χουάν Κάρλος, η ερωμένη του, δεκάδες εκατομμύρια ευρώ και το περιβόητο σαφάρι στην Αφρική.
Η πίεση στο τέλος αποδείχθηκε τεράστια για τον τέως βασιλιά, που ανακοίνωσε χθες την απόφασή του να εγκαταλείψει την Ισπανία λόγω του αντίκτυπου «των δημόσιων συνεπειών ορισμένων παλαιότερων γεγονότων της ιδιωτικής ζωής μου».
Ο Χουάν Κάρλος βρίσκεται αντιμέτωπος με δύο έρευνες: η μία στην Ελβετία όπου η εισαγγελία ερευνά πώς κατέληξαν στα χέρια του 65 εκατ. ευρώ από τη Σαουδική Αραβία μέσω offshore λογαριασμού, που συνδέεται με μια σύμβαση για την κατασκευή τρένων υψηλής ταχύτητας και η δεύτερη από τους εισαγγελείς του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ισπανίας, με στόχο να αποκαλυφθεί αν ο πρώην μονάρχης μπορεί να συνδεθεί ποινικά με πράξεις φοροαποφυγής και ξεπλύματος χρήματος. «Ο Χουάν Κάρλος απέσυρε 100.000 ευρώ μηνιαίως από τον λογαριασμό του στην Ελβετία μεταξύ του 2008 και του 2012» ανέφεραν στις αρχές Ιουλίου ισπανικά ΜΜΕ.
Ο αμαυρωμένος από τα σκάνδαλα πρώην βασιλιάς, που διαμένει προσωρινά στην Δομινικανή Δημοκρατία, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα La Vanguardia, είπε ότι θέλει ο διάδοχός του και γιος του Φελίπε – υπέρ του οποίου εγκατέλειψε τον θρόνο προ εξαετίας – να συνεχίσει να ασκεί τα καθήκοντά του «με την ηρεμία και τη γαλήνη που απαιτούν οι υψηλές ευθύνες του».
Πολιτική θύελλα
Η απόφαση του Χουάν Κάρλος να αυτοεξοριστεί μόνος του – καθώς η σύζυγός του Σοφία θα παραμείνει στο Palacio de la Zarzuela της Μαδρίτης – είναι η τελευταία μιας σειράς προσπαθειών να περιοριστεί η ζημιά στο κύρος της μοναρχίας. Στις 16 του περασμένου Μαρτίου ο νυν βασιλιάς Φελίπε Δ΄ με ανακοίνωσή του αποστασιοποιήθηκε από τον πατέρα του και αποποιήθηκε κάθε κληρονομιά, που θα μπορούσε να συνδεθεί με βρώμικο χρήμα, ενώ αφαίρεσε από τον Χουάν Κάρλος και την ετήσια επιχορήγηση του ποσού των περίπου 200.000 ευρώ.
Το σκάνδαλο, ωστόσο, είναι μάλλον απίθανο να εκτονωθεί με την φυγή του Χουάν Κάρλος στο εξωτερικό καθώς ένα από τα βασικά αιτήματα των αριστερών Podemos, ελασσόνων εταίρων στον κυβερνητικό συνασπισμό υπό τους Σοσιαλδημοκράτες του Πέδρο Σάντσεθ, είναι η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το μέλλον της μοναρχίας στη χώρα. Ο ηγέτης τους, Πάμπλο Ιγκλέσιας, που εξαπέλυσε μύδρους κατά του Χουάν Κάρλος μετά την ανακοίνωση της απόφασής του να αυτοεξοριστεί, είπε, όταν ξέσπασε το σκάνδαλο, ότι μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα είναι εφικτή μια «ομοσπονδιακή δημοκρατία», ενώ η υπουργός Ισότητας, Ιρένε Μοντέρο δήλωσε ότι η είναι δύσκολο να διαχωριστεί η διαφθορά από τον Οίκο των Βουρβώνων.
Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός Σάντσεθ χαρακτήρισε «ανησυχητικές» τις κατηγορίες κατά του Χουάν Κάρλος, αλλά η Δεξιά υπερασπίστηκε το έργο του Φελίπε, που είδε την δημοτικότητά του να ενισχύεται στις τάξεις των συντηρητικών και των ακροδεξιών με το ενωτικό διάγγελμά του μετά το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας προ τριετίας. Ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος, Πάμπλο Κασάδο, προειδοποίησε τον Σάντσεθ «να σταματήσει να παίζει παιχνίδια με τη μοναρχία», ενώ ο επικεφαλής του ακροδεξιού Vox, Σαντιάγο Αμπασκάλ, κατηγόρησε τον Σοσιαλιστή πρωθυπουργό ότι θέλει να αναλάβει τα ηνία του κράτους.
Η πτώση του Χουάν Κάρλος
Ο Χουάν Κάρλος ήταν ένας δημοφιλής μονάρχης κατά το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας του και διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο για τη μετάβαση της χώρας στη δημοκρατία. Γεννήθηκε στη Ρώμη το 1938 από τον δελφίνο του ισπανικού θρόνου Χουάν και τη Μαρία δε λας Μερθέδες των Βουρβόνων και της Ορλεάνης. Από πολύ μικρή ηλικία μπλέχτηκε σε ένα παιχνίδι εξουσίας, καθώς ο δικτάτορας Φρανθίσκο Φράνκο διακήρυττε τη στήριξη το προς τη μοναρχία, αλλά στην ουσία αρχηγός του κράτους ήταν ο ίδιος. Ο Φράνκο χώρισε τον Χουάν Κάρλος από τους γονείς του, όταν ο τελευταίος ήταν μόλις 10 ετών και μερικά χρόνια αργότερα τον όρισε διάδοχό του. Στέφθηκε βασιλιάς δύο ημέρες μετά τον θάνατο του δικτάτορα, το 1975.
Προς μεγάλη απογοήτευση του παλαιού καθεστώτος, που ήλπιζε ότι ο Χουάν Κάρλος θα συνέχιζε την κληρονομιά του Φράνκο, ο βασιλιάς εφάρμοσε πολύ γρήγορα μεταρρυθμίσεις που οδήγησαν στη διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών το 1977. Μετά την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος, στις 23 Φεβρουαρίου 1981, ο Χουάν Κάρλος με τηλεοπτικό διάγγελμά του στήριξε την κυβέρνηση της νεαρής τότε ισπανικής δημοκρατίας. Η στήριξή του αυτή ήταν αποφασιστικής σημασίας καθώς απέτρεψε την επιστροφή στη δικτατορία.
Το 1962 ο Χουάν Κάρλος παντρεύτηκε την πριγκίπισσα (μετέπειτα βασίλισσα) Σοφία, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά, έναν γιο και δύο κόρες.
Τα σκάνδαλα
Η αρχή της πτώσης του έγινε με το διαβόητο σαφάρι στην Αφρική προ οκταετίας. Το 2012, στο αποκορύφωμα της ύφεσης και τη στιγμή που πολλοί Ισπανοί έμειναν άνεργοι, εν μέσω περικοπών για να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση, αποκαλύφθηκε ότι Χουάν Κάρλος που είχε τη φήμη γυναικοκατακτητή, ήταν άριστος ιστιοπλόος και σκιέρ στα νιάτα του και λάτρευε το κυνήγι μεγάλων θηραμάτων, είχε πάει για σαφάρι ελεφάντων με την ερωμένη του στην Μποτσουάνα. Αργότερα, ζήτησε συγγνώμη για αυτό το ταξίδι.
Τα σκάνδαλα διαφθοράς άγγιξαν τη βασιλική οικογένεια όταν η κόρη του, η Ινφάντα Κριστίνα, κατηγορήθηκε για φοροδιαφυγή το 2014. Ήταν το πρώτο μέλος της βασιλικής οικογένειας της Ισπανίας που προσήχθη σε δίκη. Αργότερα αθωώθηκε, όμως ο σύζυγός της κρίθηκε ένοχος.
Η παραίτηση
Το 2014 παραιτήθηκε από τον θρόνο, υπέρ του γιου του, του πρίγκιπα Φελίπε ενώ πέρσι ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από τη δημόσια ζωή. Τον Αύγουστο του 2019 υποβλήθηκε σε επιτυχημένη εγχείριση καρδιάς στη Μαδρίτη.
Τον Ιούνιο του 2020, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας ξεκίνησε προκαταρκτική έρευνα για την ανάμιξη του Χουάν Κάρλος στη σύμβαση, ύψους 6,7 δισεκ. ευρώ, που είχε παραχωρήσει το 2011 η Σαουδική Αραβία σε μια κοινοπραξία ισπανικών εταιρειών για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Μέκκας-Μεδίνας. Η υπόθεση αυτή ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα τον Σεπτέμβριο του 2018, όταν δημοσιεύτηκαν οι απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες της πρώην ερωμένης του τέως βασιλιά, της αριστοκράτισσας και επιχειρηματία Κορίνα Τσου Ζάιν-Βίτγκενσταϊν, η οποία υποστήριζε ότι ο Χουάν Κάρλος πήρε προμήθεια για τη σύμβαση αυτή. Η ελβετική εφημερίδα La Tribune της Γενεύης έγραψε ότι ο Χουάν Κάρλος έλαβε το 2008 100 εκατομμύρια δολάρια από τον τότε βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας Αμπντάλα. Τα χρήματα κατατέθηκαν στον λογαριασμό ενός παναμέζικου ιδρύματος, στην Ελβετία. Τον ίδιο μήνα, η βρετανική εφημερίδα The Daily Telegraph έγραψε ότι ο Φελίπε μετέχει σε αυτό το ίδρυμα. «Υπήρξε ένας φανταστικός βασιλιάς και διεδραμάτισε έναν άψογο ρόλο ως μονάρχης», σχολίασε στο Politico η δημοσιογράφος Βικτόρια Πρέγκο, ειδικός στα χρόνια της μετάβασης στην μετά-Φράνκο εποχή. «Για αδιανόητους για εμένα λόγους κατέστρεψε τη θέση του στην ιστορία της Ισπανίας»…
