Για την ενέργεια και την επισιτιστική ασφάλεια συνομίλησαν ο Αιγύπτιος πρόεδρος με τους ηγέτες του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για μια σπάνια τριμερή Σύνοδο Κορυφής. Η συνάντηση έρχεται σε μια στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία συγκλονίζει τις αγορές της ενέργειας και των τροφίμων, ενώ οι μεγάλες δυνάμεις πλησιάζουν σε μια νέα συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Στη συνάντηση αυτή στο Σαρμ ελ Σέιχ, παραθαλάσσιο θέρετρο στην Ερυθρά Θάλασσα, μετείχαν ο πρόεδρος Άμπντελ Φάταχ αλ-Σίσι, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ και ο ντε φάκτο ηγέτης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ.
Επικεντρώθηκε «κυρίως στην ενέργεια και την επισιτιστική ασφάλεια» στη συγκυρία του πολέμου στην Ουκρανία, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της αιγυπτιακής προεδρίας Μπάσαμ Ράντι. Οι πετρελαϊκές χώρες του Κόλπου, ανάμεσά τους τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αντιστέκονται στις δυτικές πιέσεις για αύξηση της παραγωγής και περιορισμό της αύξησης των τιμών του αργού πετρελαίου που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η Αίγυπτος, που εισάγει το 85% του σιταριού της και το 73% του ηλιέλαιου της από την Ουκρανία και τη Ρωσία, υφίσταται το κύριο βάρος της πρωτοφανούς αύξησης των τιμών στα δημητριακά και το πετρέλαιο που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στη γειτονική της χώρα.
Η Αίγυπτος, το Ισραήλ και τα Εμιράτα είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ αλλά διατηρούν επίσης σχέσεις με τη Ρωσία και η θέση τους παραμένει προσεκτική απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία. Η τριμερής συνάντηση του Σαρμ ελ-Σέιχ είναι η πρώτη του είδους στην οποία μετέχουν οι τρεις ηγέτες.
Η Αίγυπτος είναι η πρώτη αραβική χώρα που υπέγραψε το 1979 ειρηνευτική συνθήκη με το Ισραήλ, θέτοντας τέλος στην κατάσταση πολέμου μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών. Ωστόσο, έκτοτε, δεν είχε εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ, διατηρώντας μάλλον μια ψυχρή ειρήνη με τη γείτονά της λόγω της ισχυρής υποστήριξης του πληθυσμού της στο παλαιστινιακό ζήτημα.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πετρελαϊκή μοναρχία του Κόλπου, που ουδέποτε ήταν σε σύγκρουση με το Ισραήλ, εξομάλυναν τις σχέσεις τους με το εβραϊκό κράτος το 2020, στο πλαίσιο των λεγόμενων συμφωνιών του Αβραάμ που υπογράφηκαν υπό την αιγίδα των ΗΠΑ.
Για τον καθηγητή Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Καΐρου, Μοστάφα Καμάλ Σάγιεντ, οι συμφωνίες του Αβραάμ επέτρεψαν μια εξομάλυνση που επεκτείνεται «πέρα από τα θέματα ασφάλειας».
Νέες σχέσεις στη Μέση Ανατολή
«Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προσπαθούν να μοιραστούν αυτές τις νέες σχέσεις συνεργασίας με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και η Αίγυπτος είναι σημαντικός εταίρος». Η πρωτόγνωρη συνάντηση είναι συνεπώς «μια πραγματική απεικόνιση της εν λόγω προσπάθειας» και αυτό είναι «μια μεγάλη επιτυχία για τον Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ». Ο Μπένετ είχε συναντήσει τον Σεπτέμβριο τον πρόεδρο Σίσι στην πρώτη επίσκεψη στην Αίγυπτο πρωθυπουργού του Ισραήλ εδώ και 10 χρόνια και μετέβη στα Εμιράτα τον Δεκέμβριο του 2021.
Σήμερα, το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων των Εμιράτων, Wam, μετέδωσε ότι η συνάντηση στο Σαρμ ελ-Σέιχ επικεντρώθηκε στην «ενίσχυση των σχέσεων καθώς και στη σημασία της συνεργασίας, του συντονισμού και του διαλόγου για την ικανοποίηση των προσδοκιών της ανάπτυξης και της σταθερότητας στην περιοχή».
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε επίσης εν μέσω των συνομιλιών μεταξύ του Ιράν και των μεγάλων δυνάμεων για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, και ο αντίκτυπος μιας ενδεχομένης συμφωνίας υπολογίζεται από αρκετές αραβικές χώρες, όπως η Αίγυπτος και τα Εμιράτα.
Το εβραϊκό κράτος βλέπει με κακό μάτι μια πιθανή διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, του υπ΄ αριθμόν 1 εχθρού του, με τον Μπένετ να καταγγέλλει τη βούληση να υπογραφεί μια συμφωνία «σχεδόν με κάθε τίμημα». Το Ιράν και οι ΗΠΑ διαπραγματεύονται εδώ και 11 μήνες στη Βιέννη για την αναβίωση της συμφωνίας που υπογράφηκε το 2015 μεταξύ της Τεχεράνης και των μεγάλων δυνάμεων για να εγγυηθεί ότι δεν θα υπάρξει ποτέ ιρανική ατομική βόμβα.
Η συμφωνία καταρρέει από τότε που οι Αμερικανοί αποχώρησαν από αυτήν το 2018 και επανέφεραν τις κυρώσεις που στραγγαλίζουν την ιρανική οικονομία, γεγονός που ώθησε την Ισλαμική Δημοκρατία να αποδεσμευτεί από βασικούς περιορισμούς που επέβαλε η συμφωνία στο πυρηνικό της πρόγραμμα. Οι ΗΠΑ έκριναν την περασμένη Τετάρτη ότι ένας συμβιβασμός είναι «κοντά», συγκεκριμένα έπειτα από αρκετές θετικές ενδείξεις, όπως η απελευθέρωση δυο Ιρανοβρετανών που κρατούνταν στο Ιράν εδώ και χρόνια.
Ο Μπένετ επανέλαβε σε δηλώσεις που δημοσιεύει σήμερα η ισραηλινή εφημερίδα Γεντιότ Αχρονότ ότι το Ισραήλ «όπως ήδη έχει πει δημόσια, δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συμφωνία» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. «Για εμάς η συμφωνία δεν είναι δεσμευτική. Οι Αμερικανοί το καταλαβαίνουν και το έχουν αφομοιώσει».
Υπερθεματίζουν οι Αμερικανοί
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι χαιρετίζει την τριμερή σύνοδο κορυφής μεταξύ των ηγετών της Αιγύπτου, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, οι οποίοι συναντήθηκαν στο αιγυπτιακό θέρετρο Σαρμ ελ-Σέιχ για συνομιλίες σε σχέση με τον οικονομικό αντίκτυπο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στην περιοχή.
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις είπε στους δημοσιογράφους ότι ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Ιράν Ρόμπερτ Μάλεϊ βρίσκεται σε στενές διαβουλεύσεις με τους εταίρους των χωρών του Κόλπου.
