Η υπογλυκαιμία είναι η πιο σοβαρή απειλή για την υγεία των διαβητικών. Ποιά είναι τα «σημάδια» της στον οργανισμό και πόσο σοβαρή μπορεί να γίνει;
Σημειώνεται ότι ο Βασίλειος – Σπυρίδων Ντινόπουλος βρέθηκε χθες νεκρός στο διαμέρισμά του. Σύμφωνα με τις πρώτες του εκτιμήσεις, ο θάνατος του γιου του πρώην υπουργού Εσωτερικών και επί χρονια δημάρχου Βριλησσίων, Αργύρη Ντινόπουλου, οφείλεται σε παθολογικά αίτια και αναμένεται το πόρισμα της ιατροδικαστικής εξέτασης.
Ο 33χρονος έπασχε από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και εξετάζεται το ενδεχόμενο να έχασε τη ζωή του από υπογλυκαιμικό σοκ.
Τι είναι η υπογλυκαιμία
Η υπογλυκαιμία αποτελεί μια οξεία επιπλοκή του διαβήτη. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (2018) ως υπογλυκαιμία ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία η γλυκόζη πλάσματος είναι χαμηλότερη των 70mg/dl με ή χωρίς συμπτώματα.
Σύμφωνα με όσα είπε αποκλειστικά στο News4Health, η Προεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας , Αναστασία Μαυρογιαννάκη, η υπογλυκαιμία είναι μία κατάσταση που «εν δυνάμει» μπορεί να οδηγήσει στο μοιραίο αλλά «δεν είναι σύνηθες» γιατί οι διαβητικοί μπορούν να την αναγνωρίσουν και να την αντιμετωπίσουν χωρίς να χρειάζονται τη βοήθεια άλλου ανθρώπου.
Η κ. Μαυρογιαννάκη πρόσθεσε ότι τα ατομα με ΣΔ.1 είναι λίγο πιο ευάλωτα από τα άτομα με Σ.Δ.2 στις υπογλυκαιμίες και αυτό εξαρτάται και από το επίπεδο της γλυκαιμικής ρύθμισης που έχουν. Τέλος, ανέφερε ότι οι διαβητικοί τύπου 1 λαμβάνουν θεραπεία με ενέσιμη μορφή ισνουλίνης. Θυμίζουμε ότι η ινσουλίνη ΔΕΝ υπάρχει διαθέσιμη σε μορφή χαπιών.
Τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας
Τα αρχικά συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, που συνήθως εμφανίζονται όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα πέσουν κάτω από 60 mg/dl, μπορεί να είναι ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:
Ταχυκαρδία
Εφίδρωση
Έντονο αίσθημα πείνας
Ζαλάδα
Τρέμουλο
Αδυναμία και κούραση
Μούδιασμα γύρω από το στόμα
Πόνος στην κοιλιά
Πονοκέφαλος
Άσχημη διάθεση
Αδυναμία συγκέντρωσης
Αιτίες της υπογλυκαιμίας
Καθυστέρηση λήψης γεύματος
Παράλειψη γεύματος
Μειωμένη ποσότητα γεύματος
Δίαιτα αδυνατίσματος
Νευρογενής ανορεξία
Ασυνήθιστη σωματική κόπωση
Λήψη οινοπνεύματος
Ακατάλληλες δόσεις και τύπος ινσουλίνης
Πολύ αυστηρή ρύθμιση διαβήτη
Ενδοκρινικές ανεπάρκειες
Μειωμένη αντιρρόπηση γλυκόζης
Μειωμένη αντίληψη υπογλυκαιμίας
Διακοπή κορτικοστεροειδών
Νεφρική ανεπάρκεια
Θηλασμός
Γαστροπάρεση, έμετοι
Σύνδρομο δυσαπορρόφησης
Μειωμένη αντίληψη οδηγιών ιατρού
Κατηγορίες υπογλυκαιμίας
Ελαφρά-ήπια υπογλυκαιμία: δίνει ήπια συμπτώματα υπογλυκαιμίας τα οποία μπορεί να είναι εφίδρωση ταχυκαρδία και αίσθημα κόπωσης και μπορεί να διαλάθουν της προσοχής του ασθενούς.
Κλινικά σημαντική υπογλυκαιμία: ως τέτοια ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία η γλυκόζη πλάσματος είναι χαμηλότερη από 54mg/dl.
Σοβαρή υπογλυκαιμία: αυτή είναι η υπογλυκαιμία (ανεξαρτήτως επιπέδου γλυκόζης) κατά την οποία ο ασθενής χρειάζεται βοήθεια από άλλους για να τη διορθώσει και να αποκτήσει πλήρως την επαφή του με το περιβάλλον. Επίσης, κατ` άλλους συγγραφείς, σημαντική είναι η χρήση των όρων κλινική υπογλυκαιμία, όταν υπάρχουν συμπτώματα και σημεία υπογλυκαιμίας που ανατάσσονται με τη χορήγηση γλυκόζης, βιοχημική υπογλυκαιμία όταν τα επίπεδα της γλυκόζης πλάσματος είναι κάτω των 70mg/dl (ή κατ` άλλους συγγραφείς κάτω των 58mg/dl ή κάτω των 50mg/dl εάν πρόκειται για φλεβικό αίμα).
Στην τελευταία αυτή κατηγορία υπογλυκαιμίας, στο 40%των ασθενών δεν υπάρχουν τα υποκειμενικά συμπτώματα υπογλυκαιμίας, δηλαδή, οι εν λόγω ασθενείς έχουν παθολογικά μειωμένη αντίληψη της υπογλυκαιμίας.
Μιλάμε για ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία ή έλλειψη επίγνωσης της υπογλυκαιμίας, όταν οι ασθενείς είτε δεν αντιλαμβάνονται την υπογλυκαιμία είτε, όταν εμφανίζουν τα συμπτώματα, έχουν ήδη νευρογλυκοπενία και γι` αυτό δεν τα αντιλαμβάνονται. Αυτή αφορά το 20%-25% των ασθενών με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη τύπου 1 και το 10% των ασθενών με μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη τύπου 2 στους οποίους ο κίνδυνος εμφάνισης σοβαρής υπογλυκαιμίας εξαπλασιάζεται.
Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό να σημειωθεί πως η ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία αντιμετωπίζεται και αναστρέφεται με κατάλληλη εκπαίδευση του ασθενούς ούτως ώστε να περιοριστούν τα υπογλυκαιμικά επεισόδια και να βελτιωθεί η αντίληψη των συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας. Τέλος, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στη νυκτερινή υπογλυκαιμία, καθώς οι ασθενείς κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν κάνουν τον συνήθη αυτοέλεγχο και δεν είναι σε εγρήγορση, τα δε συμπτώματα μπορεί να μην είναι κατανοητά. Αυτά μπορεί να είναι ανήσυχος ύπνος, εφιάλτες, πρωινή κεφαλαλγία, αίσθημα κόπωσης κατά την αφύπνιση, ανεξήγητη υπνηλία, εσώρουχα υγρά από ιδρώτα.
Αντιμετώπιση υπογλυκαιμίας
Η Αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας θα πρέπει να γίνεται αμέσως, γιατί κινδυνεύει η ζωή του ασθενούς. Εάν είναι δυνατόν πρέπει να γίνεται μέτρηση σακχάρου αίματος για να πιστοποιηθεί η υπογλυκαιμία. Αν δεν είναι δυνατόν ή δεν υπάρχει άλλο πρόσωπο να βοηθήσει πρέπει ο ασθενής να προχωρήσει σε άμεση λήψη γλυκόζης, π.χ., μισό ποτήρι χυμού φρούτων, ή τρία χάπια γλυκόζης ή μια συσκευασία ζελέ γλυκόζης ή 5-6 σκληρές καραμέλες. Μετά από 15 λεπτά πρέπει να γίνεται επανέλεγχος της γλυκόζης.
Εάν τα επίπεδα σακχάρου εξακολουθούν να είναι χαμηλά επαναλαμβάνουμε τη λήψη σακχαρούχου υγρού και ακολουθεί λήψη κανονικού γεύματος ή σνακ (προσοχή: τα σκευάσματα που λαμβάνονται για τη διόρθωση της υπογλυκαιμίας να μην είναι υγρά, ζελέ ή καραμέλες χωρίς ζάχαρη). Τα λοιπά γλυκά, για παράδειγμα η σοκολάτα, τα κρουασάν, τα μπισκότα λόγω μεγάλης περιεκτικότητας σε λίπος (το λίπος επιβραδύνει την απελευθέρωση της γλυκόζης από το έντερο στο αίμα) είναι ακατάλληλα για την άμεση αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας.
Μέτρα πρόληψης της υπογλυκαιμίας
1. Συχνά γεύματα: έξι γεύματα την ημέρα προσαρμοσμένα στις ανάγκες των ασθενών. Πρωινό, δεκατιανό, μεσημεριανό απογευματινό, βραδινό και γευματίδιο προ του ύπνου (εξαιρετική η σημασία του στην πρόληψη των νυκτερινών υπογλυκαιμιών).
2. Αποφυγή καθυστέρησης λήψης γεύματος (ιδίως όταν χρησιμοποιούνται μίγματα ινσουλινών).
3. Ορθολογικός αυτοέλεγχος, με μετρήσεις σακχάρου αίματος. Ιδιαίτερα εάν, προ ύπνου, η γλυκόζη αίματος είναι χαμηλότερη από110 mg/dl τότε επιβάλλεται λήψη υδατανθρακούχου γευματιδίου.
4. Αποφυγή σωματικής εξάντλησης ή μεγάλης κόπωσης.
5. Τακτικός έλεγχος συννοσηροτήτων.
Τι από τα παραπάνω επιβάλλεται να ξέρει ο ασθενής φεύγοντας από το διαβητολογικό ιατρείο;
Ο ασθενής στον οποίο έγινε διάγνωση διαβήτη, ιδιαιτέρως διαβήτη τύπου 1, πρέπει, οπωσδήποτε, μαζί με τη διάγνωση, να ενημερωθεί και, ει δυνατόν, να εξοικειωθεί (να γνωρίσει τόσο ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει) τα παρακάτω:
Τι είναι υπογλυκαιμία
Ποια είναι τα όρια της υπογλυκαιμίας
Ποια είναι τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας
Τι πρέπει να κάνει εάν έχει υπογλυκαιμία
Πώς θα αποτρέψει μια μελλοντική υπογλυκαιμία.
