Η φαιντανύλη, αρχικά ένα πολύτιμο αναλγητικό για χειρουργούς, εξελίχθηκε σε μια τραγική ιστορία. Αυτό το ισχυρό φάρμακο, που κάποτε θεωρούνταν «όπλο» για την ανακούφιση του πόνου, μετατράπηκε σε μια εξαιρετικά εθιστική και θανατηφόρα ουσία που συνδέεται με την ηρωίνη, σκορπίζοντας τον θάνατο στις Ηνωμένες Πολιτείες και, δυστυχώς, κάνει πλέον την εμφάνισή του και στην Ευρώπη.
Live Without Bullying
Ο εθισμός στην φαιντανύλη αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά ζητήματα στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή, με ειδικούς να κάνουν λόγο για πραγματική κρίση.
«Τέλος» σε αυτή την επιδημία επιδιώκει να βάλει το τελευταίο διάστημα ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος χρησιμοποιεί τους οικονομικούς δασμούς ως «όπλο» κατά της παράνομης διακίνησης τους ναρκωτικού.
Η διάσταση του προβλήματος
Η φαιντανύλη παρασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1960 από τον Βέλγο χημικό Πάουλ Γιάνζεν.
Τις δεκαετίες του ‘80 και ‘90, η παράνομη παραγωγή φαιντανύλης αυξήθηκε δραματικά ενώ το 2000 πήρε ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις.
Επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι οι Αμερικανοί καταναλώνουν περισσότερα παράνομα ναρκωτικά κατά κεφαλήν από οποιοδήποτε άλλο λαό, με το 6% να παραδέχεται ότι προχωρά σε χρήση τακτικά.
Ένα τέτοιο ναρκωτικό είναι η φαιντανύλη, αγγλιστί fentanyl, ένα συνθετικό οπιοειδές, που χρησιμοποιείται ως αναλγητικό κατά τη διάρκεια της αναισθησίας. Είναι 50 έως 100 φορές πιο ισχυρή από τη μορφίνη αλλά έχει μικρότερο χρόνο δράσης, περίπου 15 με 30 λεπτά έναντι των τεσσάρων με έξι ωρών.
Η φαιντανύλη είναι η νούμερο ένα ουσία πίσω από θανάτους από υπερβολική δόση ναρκωτικών, όπως αποκαλύπτουν επίσημα κυβερνητικά στοιχεία των ΗΠΑ.
Και παρότι ο αριθμός των θανάτων από φαιντανύλη έχουν μειωθεί ελαφρώς το τελευταίο διάστημα, παραμένει πολύ υψηλότερος από ότι ήταν πριν από πέντε χρόνια.
Τα ναρκωτικά αποτελούν μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα για τις ΗΠΑ, με τους θανάτους από υπερβολική δόση να αγγίζουν τις 100.000 το 2024.
Το 1999 οι θάνατοι από οπιοειδή ήταν 3.444 αλλά το 2017 αυξήθηκαν κατακόρυφα στις 17.029.
Τα επόμενα χρόνια υπήρξε μια μικρή μείωση αλλά το 2020, κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού και της απομόνωσης που έφερε, οι θάνατοι από ναρκωτικά όπως η φαιντανύλη άρχισαν εκ νέου να πολλαπλασιάζονται.
Ειδικοί αναφέρουν ότι παρότι οι θάνατοι μειώθηκαν ελαφρώς εκ νέου, η κρίση της φαιντανύλης δεν θα αντιμετωπιστεί εύκολα. Οι ΗΠΑ, άλλωστε, έχουν πρόβλημα εθισμών εδώ και δεκαετίες -πολύ πριν την εμφάνιση του συνθετικού οπιοειδούς- και οι αμέτρητες νομοθετικές προσπάθειες για την αντιμετώπισή του έχουν πέσει στο κενό.
Μάλιστα, υπολογίζεται πως μόνο η κρίση των οπιοειδών κοστίζει στους Αμερικανούς δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο.
Το «όπλο» Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να αλλάξει… ρότα και να αναζητήσει όχι πολιτική λύση στο πρόβλημα αλλά οικονομική.
Έβαλε το θέμα της παράνομης χρήσης φαιντανύλης σε πρώτο πλάνο και από την πρώτη στιγμή της προεκλογικής του καμπάνιας υποσχέθηκε να επιβάλλει δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό εάν δεν λάμβαναν μέτρα για τους διακινητές από τις χώρες τους.
Στο «στόχαστρο» βρέθηκε και η Κίνα, με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο να δηλώνει ότι θα βρεθεί και αυτή αντιμέτωπη με δασμούς εάν δεν καταπολεμήσει την παραγωγή των χημικών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή της φαιντανύλης.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε την απειλή του την πρώτη ημέρα που επέστρεψε στο Λευκό Οίκο και την 1η Φεβρουαρίου ανακοίνωσε την επιβολή δασμών στις τρεις αυτές χώρες, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι η φαιντανύλη είναι ο βασικός λόγος επιβολής τους.
Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ υποστηρίζει ότι τα χημικά για την κατασκευή του ναρκωτικού φτάνουν στο Μεξικό από την Κίνα και στη συνέχεια μέλη των καρτέλ τα μεταφέρουν παράνομα στον Καναδά, όπου έχουν δημιουργηθεί εργαστήρια φαιντανύλης.
Ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό έχει δηλώσει επίσημα ότι η χώρα του είναι υπεύθυνη για λιγότερο από 1% της φαιντανύλης που εισέρχεται σε αμερικανικά εδάφη.
Η κυβέρνηση Τραμπ προχώρησε στην επιβολή δασμών 25% σε Καναδά και Μεξικό, τους οποίους στη συνέχεια «πάγωσε» για 30 ημέρες μετά από διαβεβαιώασεις των δύο χωρών ότι θα κάνουν περισσότερα για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης φαιντανύλης.
Μάλιστα, ο Τριντό είπε ότι ο Καναδάς θέτει άμεσα σε εφαρμογή νέο σχέδιο συνόρων 1,3 δισ. δολαρίων για να «κόψει» τις διόδους των ναρκέμπορων.
Σε μια ακόμη προσπάθεια… κατευνασμού του Αμερικανού προέδρου, η Οττάβα ανακοίνωσε και τον διορισμό ενός «τσάρου της φαιντανύλης», ο οποίος θα είναι επιφορτισμένος με την αντιμετώπιση του παράνομου ναρκωτικού. Δημιουργήθηκε, επίσης και μια κοινή ομάδα με τις ΗΠΑ για να καταπολεμηθεί η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, το οργανωμένο έγκλημα και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ προχώρησε και το Μεξικό, το οποίο δεσμεύτηκε να στείλει 10.000 μέλη της εθνοφρουράς του στα σύνορα με τις ΗΠΑ για να «σταματήσει την διακίνηση ναρκωτικών και συγκεκριμένα της φαιντανύλης».
Οι «δρόμοι» της φαιντανύλης
Τόσο η φαρμακευτική φαιντανύλη όσο και η παράνομη μορφή της ξεκινούν από κινεζικά εργαστήρια.
Όπως εξηγεί το CNNi, η φαρμακευτική φαιντανύλη φτάνει στις ΗΠΑ απευθείας από την Κίνα ενώ οι ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή της «ταξιδεύουν» παρανόμως στο Μεξικό.
Το αμερικανικό δίκτυο αναφέρει ότι εκεί μεταφέρονται σε αυτοσχέδια εργαστήρια και στη συνέχεια το τελικό προϊόν μπαίνει παρανόμως στις ΗΠΑ.
Τα μεξικανικά καρτέλ έχουν δημιουργήσει εδώ και δεκαετίες «μονοπάτια» εισόδου στις ΗΠΑ. Ορισμένες φορές χρησιμοποιούν νόμιμα λιμάνια και άλλες επιστρατεύουν Αμερικανούς πολίτες για να μεταφέρουν τα ναρκωτικά στα οχήματά τους ή πάνω τους όταν επιστρέφουν στην πατρίδα τους.
Περίπου 9.900 κιλά φαιντανύλης κατασχέθηκαν από τις αμερικανικές Αρχές κατά τη διάρκεια του 2024.
Το μεγαλύτερο ποσοστό, και πιο συγκεκριμένα το 97%, εντοπίστηκε στα νοτιοδυτικά σύνορα της χώρας, σε πόλεις όπως το Τούσον της Αριζόνα και το Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια.
Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι μόλις μερικές δεκάδες κιλά εντοπίστηκαν στα σύνορα με τον Καναδά.
