Στο κενό πέφτει η προσπάθεια της κυβέρνησης να δημιουργήσει ένα μηχανισμό προστασίας της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων οφειλετών μέσω του φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων. Υπενθυμίζεται πως πρόκειται για μια προσπάθεια που δεν έχει τελεσφορήσει από το 2020, όταν σχεδιάστηκε η σύστασή του, με στόχο να λειτουργήσει εντός της πρώτης τετραετίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Μάλιστα, τον Ιούνιο του 2022 είχε ανακοινωθεί επίσημα η έναρξη του διεθνούς διαγωνισμού, ο οποίος «πάγωσε» ακόμα μία φορά.
Μαζί με τη διαδικασία φαίνεται πως παραμένει «παγωμένο» και το ενδιαφέρον κάποιων εκ των βασικών διεκδικητών του νέου φορέα. Πρόκειται για ξένες ιδιωτικές εταιρίες που έχουν αρχίσει να βλέπουν μάλλον με δισταγμό την επιτυχία του εγχειρήματος και της δυνητικής επένδυσής τους, με αποτέλεσμα ο κυβερνητικός σχεδιασμός να απειλείται να βρεθεί στο κενό.
Για να αποφευχθεί το φιάσκο οι τράπεζες συμφώνησαν να καταβάλουν το συνολικό ποσό των 100.000.000 ευρώ, με αντάλλαγμα προφανώς, όχι κάποια ευνοϊκότερη μεταχείρισή τους στη νομοθετική ρύθμιση για τις τραπεζικές χρεώσεις, αλλά την απόφαση της κυβέρνησης να μην προχωρήσει στην επιβολή έκτακτου φόρου στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επί των τεράστιων υπερκερδών που καταγράφουν!
Αυτά τα 100 εκατ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν είτε ως κεφάλαιο εκκίνησης είτε ως χρηματοδότηση του project και η… εθελοντική συνεισφορά τους μπορεί να μεταφραστεί και ως μια απέλπιδα προσπάθεια της κυβέρνησης να φανεί πως ο τρόπος με τον οποίο έχει σχεδιαστεί η δημιουργία του φορέα τον κάνει βιώσιμο, όπως και την ίδια την επένδυση των ξένων σχημάτων που θα κληθούν να τον «τρέξουν». Με βάση το νέο χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει το υπουργείο Οικονομικών, ο διεθνής διαγωνισμός αναμένεται να εκκινήσει εντός του ερχόμενου Ιανουαρίου με την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών από τις ενδιαφερόμενες εταιρίες, ώστε να αρχίσει η λειτουργία του το πρώτο τρίμηνο του ερχόμενου έτους ή τον Απρίλιο του 2025.
Η εικόνα που έχουν στα χέρια τους τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου είναι μάλλον… ιδανική. Οι ευάλωτοι δανειολήπτες, δηλαδή όσοι έχουν προχωρήσει σε αίτηση με την οποία δηλώνουν πως θέλουν να ενταχθούν στην πτωχευτική διαδικασία, με αποτέλεσμα να χάσουν την περιουσία τους για να ξεκινήσουν μια νέα αρχή χωρίς χρέη, μόλις που αγγίζουν τους… 280! Τα στοιχεία μάλιστα έδωσε η ίδια η γενική γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Θεώνη Αλαμπάση κατά τη διάρκεια της εξειδίκευσης των μέτρων για τις τραπεζικές χρεώσεις, στις αρχές της περασμένης εβδομάδας.
Σημειώνεται πως η ένταξη στην προπτωχευτική διαδικασία αποτελεί το μοναδικό πλαίσιο που έχει απομείνει στη χώρα μας για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Δηλαδή σήμερα, με βάση τα επίσημα στοιχεία, δεν μπορούν να γίνουν πλειστηριασμοί α’ κατοικίας σε λιγότερα από 300 νοικοκυριά σε όλη τη χώρα!
Σε περίπτωση που τελικά τηρηθεί το νέο χρονοδιάγραμμα και λειτουργήσει ο φορέας, τότε το κράτος, οι τράπεζες και οι servicers θα έχουν ξεκάθαρη εικόνα για τους πτωχευμένους οφειλέτες και θα αρχίσουν ένα μπαράζ πλειστηριασμών ακινήτων, καθώς όσοι δεν θα ενταχθούν στη διαδικασία πτώχευσης θα χάσουν και την πρώτη τους κατοικία, χωρίς να έχουν δικαίωμα να μείνουν σε αυτήν ως ενοικιαστές.
Από… νοικοκύρης, πτωχευμένος ενοικιαστής του ίδιου του σπιτιού σου
Με βάση τον νόμο, ο «φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων» θα αποκτά την κύρια κατοικία ευάλωτων οφειλετών με έκπτωση 30% επί της εμπορικής αξίας. Με αίτησή τους θα μπορούν να εκχωρούν το ακίνητο στον φορέα κηρύσσοντας παράλληλα πτώχευση, δηλώνοντας οικονομική αδυναμία για την αποπληρωμή του στεγαστικού τους δανείου. Στη συνέχεια ο φορέας θα τους δίνει την επιλογή να παραμείνουν στο ακίνητο ως ενοικιαστές προκειμένου να αποφευχθούν εικόνες εξώσεων, όπως πριν από λίγα χρόνια στην Ισπανία, με τη διάρκεια της μίσθωσης να φτάνει έως και τα 12 χρόνια. Το ενοίκιο που θα καταβάλλουν οι πτωχευμένοι πρώην ιδιοκτήτες και νυν ενοικιαστές του σπιτιού, ως ευάλωτοι, θα επιδοτείται από το κράτος για ένα χρονικό διάστημα.
Σημειώνεται πως για να κριθεί ένας δανειολήπτης ευάλωτος θα πρέπει να πληροί τα εξής εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια:
– Το συνολικό εισόδημα να μην υπερβαίνει τα 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού και έως του ποσού των 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
– Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ.
Το ποσό του επιδοτούμενου ενοικίου θα κυμαίνεται από 70 έως 210 ευρώ, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού και τα παραπάνω εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Η χορήγηση του επιδόματος πραγματοποιείται κατόπιν υποβολής αίτησης και έχει διάρκεια έξι μήνες. Μετά την πάροδο έξι μηνών από την πράξη έγκρισης ο δικαιούχος μπορεί να επανυποβάλει αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα.
Ο φορέας υποχρεούται, σύμφωνα με τον νόμο, κατά τη διάρκεια της 12ετούς μίσθωσης και μέχρι τη λήξη της, να επαναπωλήσει την κατοικία στον δανειολήπτη, εφόσον αυτός ανακάμψει οικονομικά και ήταν συνεπής στην καταβολή των μισθωμάτων.
