Στην υποβολή των δηλώσεων θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς πολλοί είναι αυτοί που μπορούν να κατοχυρώσουν εκπτώσεις φόρου και απαλλαγές. Εκεί που θα πρέπει να εστιάσουν οι χιλιάδες φορολογούμενοι είναι στη συμπλήρωση του Ε1 και στους κωδικούς – «κλειδιά».
Ποιοι δικαιούνται εκπτώσεις και απαλλαγές
Για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους αλλά και τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες ισχύει και φέτος ετήσια έκπτωση φόρου έως 1.900-2.100 που ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος από 8.636 έως 9.545 ευρώ. Επίσης, και φέτος οι ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων ακινήτων μπορούν να απαλλαγούν πλήρως από το φόρο εισοδήματος για τα ενοίκια που δεν κατάφεραν να εισπράξουν από τους ενοικιαστές τους κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Οι αγρότες δικαιούνται εκπτώσεων δαπανών από τα ακαθάριστα έσοδά τους ενώ σημαντικές απαλλαγές και μειώσεις φόρων δικαιούνται οι ανάπηροι και οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων.
Οι κωδικοί – «κλειδιά»
Οι φορολογούμενοι που δικαιούνται όλες αυτές τις εκπτώσεις φόρου και τις απαλλαγές, θα πρέπει να εντοπίσουν συγκεκριμένους κωδικούς στο βασικό έντυπο Ε1 της φετινής φορολογικής δήλωσης και να συμπληρώσουν τα πεδία δίπλα από αυτούς, ώστε να κατοχυρώσουν τα δικαιώματα μείωσης των φορολογικών τους επιβαρύνσεων.
Οι κωδικοί του εντύπου Ε1 που πρέπει να συμπληρώσουν οι φορολογούμενοι για να εξασφαλίσουν εκπτώσεις φόρου και απαλλαγές είναι, συγκεκριμένα, οι εξής:
- Κωδικοί 013-014 του πίνακα 2: Μείωση τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30% για συνταξιούχους άνω των 65 ετών. Για τους συνταξιούχους, οι οποίοι εντός του 2018 ήταν άνω των 65 ετών, δηλαδή γι’ αυτούς που γεννήθηκαν μέχρι και την 31η-12-1953, προβλέπεται μείωση κατά 30% του συνολικού τεκμαρτού φορολογητέου εισοδήματός τους το οποίο προκύπτει από την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης (για τη χρήση κατοικιών, Ι.Χ. αυτοκινήτων κ.λπ.). Προκειμένου να κατοχυρώσουν το δικαίωμα της σημαντικής αυτής έκπτωσης, η οποία μπορεί να μειώσει τις τελικές επιβαρύνσεις τους από το φόρο εισοδήματος και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, οι συνταξιούχοι άνω των 65 ετών θα πρέπει να συμπληρώσουν τους κωδικούς 013-014 του πίνακα 2 που βρίσκεται στην 1η σελίδα του Ε1.
- Κωδικοί 001-002, 005-006 και 009-010 του πίνακα 3: Μείωση φόρου εισοδήματος κατά 200 ευρώ για τους έχοντες αναπηρία 67% και άνω. Πρόσθετη μείωση φόρου ποσού 200 ευρώ προβλέπεται για το φορολογούμενο και τα εξαρτώμενα μέλη της οικογενείας του εφόσον είναι:
α) πρόσωπα με τουλάχιστον 67% αναπηρία βάσει γνωμάτευσης του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή της Ανώτατης του Στρατού Υγειονομικής Υπηρεσίας (Α.Σ.Υ.Ε.) για την πιστοποίηση αναπηρίας. Δεν λαμβάνεται υπόψη επαγγελματική ή ασφαλιστική αναπηρία,
β) ανάπηροι αξιωματικοί και οπλίτες, οι οποίοι έχουν αποστρατευτεί,
γ) θύματα πολέμου ή τρομοκρατικών ενεργειών που δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από πολεμική αιτία.
δ) πρόσωπα που δικαιούνται σύνταξη από το δημόσιο ταμείο ως ανάπηροι ή θύματα εθνικής αντίστασης ή εμφυλίου πολέμου.
Για να κατοχυρώσει μια οικογένεια με ανάπηρο των παραπάνω κατηγοριών το δικαίωμα έκπτωσης φόρου 200 ευρώ, ο υπόχρεος υποβολής της δήλωσης θα πρέπει:
– να συμπληρώσει την ένδειξη «ΝΑΙ» στον κωδικό 001 του πίνακα 3 στην 1η σελίδα του Ε1 εφόσον είναι ανάπηρος ο ίδιος,
– να συμπληρώσει την ένδειξη «ΝΑΙ» στον κωδικό 002 του ιδίου πίνακα εφόσον είναι ανάπηρη η σύζυγός του υποχρέου και υποβάλουν από κοινού τη δήλωση.
Εάν ένα ή περισσότερα από τα τέκνα της οικογένειας έχουν αναπηρία 67% και άνω, τότε ο υπόχρεος θα πρέπει να αναγράψει τον αριθμό τους στον κωδικό 005 του πίνακα 3 και να συμπληρώσει Χ πάνω στην ένδειξη «ΝΑΙ» στον κωδικό 009, ακριβώς από κάτω. Αν τα ανάπηρα μέλη της οικογένειας έχουν συγγένεια με τη σύζυγο και υποβάλλεται κοινή δήλωση θα πρέπει να αναγραφεί ο αριθμός των μελών αυτών στον κωδικό 006 και να συμπληρωθεί Χ πάνω στην ένδειξη «ΝΑΙ» στον κωδικό 010.
- Κωδικοί 351-352 του πίνακα 4Α: Μείωση φορολογητέου εισοδήματος λόγω πληρωμής ασφαλίστρων για εξαγορά χρόνου ασφάλισης. Οι ασφαλιστικές εισφορές που κατέβαλαν το 2018 οι μισθωτοί σε ασφαλιστικούς οργανισμούς υποχρεωτικής ασφάλισης για να εξαγοράσουν χρόνο ασφάλισης (π.χ. χρόνο στρατιωτικής θητείας) μειώνουν το φορολογητέο εισόδημα από μισθωτή εργασία. Για να διασφαλίσει τη μείωση αυτή, κάθε μισθωτός θα πρέπει να αναγράψει το ποσό των εισφορών που πλήρωσε για εξαγορά στον κωδικό 351 ή 352 του πίνακα 4Α στην 1η σελίδα του εντύπου Ε1. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να δηλώνεται υποχρεωτικά ο ΑΦΜ του ασφαλιστικού φορέα στον οποίο καταβλήθηκαν οι εισφορές.
- Κωδικοί 125-126 του πίνακα 4Δ2: Απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τα ανείσπρακτα ενοίκια. Τα ποσά των οφειλόμενων ενοικίων τα οποία δεν κατάφερε να εισπράξει εντός του 2018 φορολογούμενος-ιδιοκτήτης εκμισθούμενων ακινήτων δεν θα συνυπολογιστούν στο συνολικό φορολογητέο εισόδημά του και δεν θα επιβαρυνθούν με φόρο εισοδήματος, εφόσον:
α) δηλωθούν ξεχωριστά στο έντυπο Ε2 και στο έντυπο Ε1. Συγκεκριμένα, στο Ε2 τα ανείσπρακτα ενοίκια πρέπει να δηλωθούν στην στήλη 16 της πρώτης σελίδας, και στο Ε1 πρέπει να αναγραφούν στους κωδικούς 125-126 του πίνακα 4Δ2 στην 3η σελίδα.
β) έως την προθεσμία υποβολής της δήλωσης, έχει εκδοθεί εις βάρος του ενοικιαστή διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μίσθιου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή έχει ασκηθεί εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων. Ο ιδιοκτήτης θα πρέπει, πριν την υποβολή της δήλωσης, να προσκομίσει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ευκρινή φωτοαντίγραφα των διαταγών, δικαστικών αποφάσεων ή ασκηθεισών αγωγών που κατά περίπτωση υπάρχουν. Ειδικά για την περίπτωση που ο μισθωτής έχει πτωχεύσει αρκεί η προσκόμιση αντιγράφου του πίνακα αναγγελίας χρεών στον οποίο εμφανίζεται η απαίτηση του εκμισθωτή.
- Κωδικοί 159-160 του πίνακα 4Δ2: Έκπτωση δαπανών για γαίες. Οι δαπάνες για αντιπλημμυρικά έργα και έργα αποξήρανσης ελών εκπίπτουν σε ποσοστό 10% επί του ακαθάριστου εισοδήματος από εκμίσθωση, υπεκμίσθωση, δωρεάν παραχώρηση και ιδιόχρηση γαιών.
- Κωδικοί 905-906, 913-914 του πίνακα 2 και 657,658, 659 και 660 του πίνακα 6: Απαλλαγές από το φόρο εισοδήματος για άτομα με αναπηρία 80% και άνω: Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε άτομα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80% απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος. Οι δικαιούχοι των εισοδημάτων αυτών, για να κατοχυρώσουν την απαλλαγή, θα πρέπει:
-να έχουν στη διάθεσή τους γνωματεύσεις των οικείων υγειονομικών επιτροπών του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α) ή των Ανωτάτων Υγειονομικών Επιτροπών του Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε), του Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε), της Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος ή βεβαιώσεις των συνταξιοδοτικών τους φορέων ή αποφάσεις συνταξιοδότησης ή παράτασης της σύνταξης
-οι μεν ολικά τυφλοί ή βαριά κινητικά ανάπηροι να συμπληρώσουν τους κωδικούς 905-906 του πίνακα 2 του εντύπου Ε1
-οι λοιποί ανάπηροι να συμπληρώσουν τους κωδικούς 913-914 του πίνακα 2 του εντύπου Ε1.
– να δηλώσουν τα απαλλασσόμενα ποσά εισοδημάτων τους στον πίνακα 6 – στους κωδικούς 659-660 όσοι δεν είναι ολικά τυφλοί ή βαριά κινητικά ανάπηροι, στους κωδικούς 657-658 οι ολικά τυφλοί ή βαριά κινητικά ανάπηροι – εφόσον τα ποσά αυτά δεν έχουν προσυμπληρωθεί από τις υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων εσόδων στους κωδικούς 619-620 και 617-618, αντίστοιχα.
- Κωδικοί 659-660 του πίνακα 6: Απαλλαγή αναπηρικών επιδομάτων από το φόρο εισοδήματος: Το εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε ειδικές κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος. Τα ποσά αυτά πρέπει να αναγραφούν στους κωδικούς 659-660 του πίνακα 6, εφόσον δεν έχουν προσυμπληρωθεί στους κωδικούς 619-620 από τις υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε..
- Κωδικοί 049-050 του πίνακα 7: Δαπάνες για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών:
Κάθε μισθωτός, συνταξιούχος και κατ’ επάγγελμα αγρότης, για να δικαιούται έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, πρέπει κατά τη διάρκεια του 2018 να έχει εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (με πιστωτικές, χρεωστικές ή προπληρωμένες κάρτες, μέσω e-banking κ.λπ.) δαπάνες για αγορές αγαθών ή παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με ποσοστό:
– 10% του ετησίου εισοδήματός του, πραγματικού ή τεκμαρτού, εφόσον το εισόδημα αυτό ανέρχεται έως 10.000 ευρώ,
– 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ και 15% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο – πραγματικό ή τεκμαρτό – ατομικό του εισόδημα ανέρχεται σε 10.001 έως 30.000 ευρώ και
– 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ, 15% επί των επόμενων 20.000 ευρώ και 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο – πραγματικό ή τεκμαρτό – εισόδημά του ξεπερνά τις 30.000 ευρώ.
Τι ισχύει με τις αποδείξεις
Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία το τεκμαρτό εισόδημα, δηλαδή αυτό που προκύπτει από την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, είναι μεγαλύτερο του δηλωθέντος και η επιπλέον διαφορά δεν καλύπτεται από τον φορολογούμενο, το ύψος της ετήσιας δαπάνης για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που πρέπει να έχει εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για να κατοχυρωθεί η έκπτωση φόρου προσδιορίζεται ως ποσοστό επί του (υψηλότερου) τεκμαρτού κι όχι επί του (χαμηλότερου) δηλωθέντος εισοδήματος.
Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο φορολογούμενος δεν έχει καταφέρει να καλύψει το απαιτούμενο ποσό δαπάνης με πληρωμές μέσω καρτών ή μέσω e-banking, το «ακάλυπτο» ποσό φορολογείται με 22%.
Οι φορολογούμενοι που υπάγονται στις παραπάνω περιπτώσεις «εξαιρέσεων» οφείλουν ωστόσο να έχουν καλύψει τα προαναφερθέντα ποσοστά του ετησίου εισοδήματος με δαπάνες αγοράς και παροχής υπηρεσιών, εξοφληθείσες με μετρητά. Για τον λόγο αυτό οφείλουν να έχουν συγκεντρώσει και να έχουν διαφυλάξει τις αποδείξεις των δαπανών αυτών στα σπίτια τους, ώστε να είναι σε θέση να τις προσκομίσουν στις αρμόδιες φορολογικές αρχές σε περίπτωση που τους ζητηθούν για έλεγχο.
Σε κάθε περίπτωση υποβολής κοινής φορολογικής δήλωσης από εγγάμους ή από μέρη συμφώνου συμβίωσης, εφόσον το απαιτούμενο ποσό δαπανών υπερκαλύπτεται από τον έναν σύζυγο ή το μέρος συμφώνου συμβίωσης, το πλεονάζον ποσό δύναται, κατά την εκκαθάριση της δήλωσης, να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο ή μ.σ.σ. για την κάλυψη του δικού του απαιτούμενου ποσού δαπανών.
Όταν ένας εκ των δυο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης έχει πραγματοποιήσει δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών αλλά δεν δικαιούται την προβλεπόμενη μείωση φόρου, επειδή δεν ανήκει στις κατηγορίες των δικαιούχων, το ποσό των δαπανών του δύναται, κατά την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης, να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του δικού του απαιτούμενου ποσού δαπανών.
- ]Για τη συμπλήρωση των κωδικών 049-050 και προς διευκόλυνση του υπολογισμού του συνολικού ύψους του απαιτούμενου ποσού δαπανών από όσους φορολογούμενους υποχρεούνται να έχουν εξοφλήσει τις συγκεκριμένες δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, η Δ.ΗΛΕ.Δ. έχει «φορτώσει» στο σύστημα TAXISnet αρχείο με πληροφορίες για τις ηλεκτρονικά εξοφληθείσες δαπάνες κάθε φορολογούμενου ανά τράπεζα. Κάθε φορολογούμενος που πρόκειται να συμπληρώσει τους κωδικούς 049-050 πρέπει προηγουμένως να αναζητήσει τις πληροφορίες που τον αφορούν, «κλικάρωντας» πάνω στην λέξη «ΕΔΩ» που βρίσκεται στη φράση «Πατήστε ΕΔΩ για στοιχεία δαπανών», στην παράγραφο 1 του πίνακα 7, δίπλα από τους κωδικούς 049-050. Εφόσον «κλικάρει» πάνω στη λέξη αυτή, θα εμφανιστεί αναλυτικός πληροφοριακός πίνακας που αναγράφει, για κάθε τράπεζα, τι ποσό δαπανών εξόφλησε με κάρτες ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα (e-banking κ.λπ.). Ο φορολογούμενος δεν έχει παρά να αθροίσει τα ποσά ανά τράπεζα και να αναγράψει το σύνολό τους στον κωδικό 049 ή 050 κατά περίπτωση.
- Δαπάνες οι οποίες έχουν μεν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής αλλά δεν περιλαμβάνονται στην αναρτώμενη πληροφόρηση, μπορούν να συμπεριληφθούν εφόσον πληρούν τις ίδιες προϋποθέσεις και αποδεικνύονται από τον φορολογούμενο με κάθε πρόσφορο μέσο.
- Κωδικοί 059-060 του πίνακα 7: Έκπτωση χρηματικών δωρεών: Το ποσό του φόρου εισοδήματος που προκύπτει από τη φορολογική κλίμακα μειώνεται κατά το 10% των χρηματικών δωρεών προς το Δημόσιο, προς φορείς του Δημοσίου (νοσοκομεία, πανεπιστημιακά ιδρύματα, γηροκομεία κ.λπ.), προς ιερούς ναούς, ιερές μονές, νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και λοιπούς μη δημοσίους φορείς που λειτουργούν για κοινωφελείς σκοπούς (ιδρύματα, κληροδοτήματα κ.λπ.), εφόσον οι δωρεές αυτές υπερβαίνουν στη διάρκεια του προηγούμενου έτους τα 100 ευρώ. Το συνολικό ποσό των δωρεών δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% του φορολογητέου εισοδήματος.
- Το συνολικό ποσό της ετήσιας δαπάνης για χρηματικές δωρεές προς το Δημόσιο, τους φορείς του Δημοσίου κ.λπ. πρέπει να αναγραφεί στον πίνακα 7 του Ε1 και συγκεκριμένα στον κωδικό 059 από τον υπόχρεο ή 060 από την σύζυγο του υποχρέου, εφόσον υποβάλουν από κοινού τη δήλωση.
- Πίνακας 8 – Πρόσθετες εκπτώσεις φόρου λόγω τέκνων: Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι φορολογούμενοι που απέκτησαν το 2018 εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις καθώς και όσοι άσκησαν κατά τη διάρκεια του 2018 αγροτικές δραστηριότητες ως κατ’ επάγγελμα αγρότες δικαιούνται ετήσιας έκπτωσης φόρου. Η έκπτωση αυτή μπορεί να φθάσει μέχρι τα 1.900 ευρώ για κάθε άγαμο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα, μέχρι τα 1.950 ευρώ για κάθε έγγαμο γονέα με 1 εξαρτώμενο τέκνο, μέχρι τα 2.000 ευρώ για κάθε έγγαμο γονέα με 2 εξαρτώμενα τέκνα και μέχρι τα 2.100 ευρώ για κάθε έγγαμο γονέα με 3 ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα. Σε κάθε περίπτωση, όσοι μισθωτοί, συνταξιούχοι και κατ’ επάγγελμα αγρότες βαρύνονται με τέκνα δικαιούνται προσαυξημένης έκπτωσης φόρου. Για να την κατοχυρώσουν θα πρέπει να δηλώσουν τα στοιχεία των τέκνων τους στον πίνακα 8, στην τελευταία σελίδα του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης. Αμέσως μόλις αναγραφούν στον πίνακα αυτό τα στοιχεία των τέκνων, «ενημερώνεται» και συμπληρώνεται αυτόματα με τον αριθμό των συγκεκριμένων τέκνων ο κωδικός 003 για τον υπόχρεο ή ο κωδικός 004 για τη σύζυγο.
