Τα “ακραιόφιλα” είναι οργανισμοί που μπορούν να επιβιώσουν, ακόμη και να ευδοκιμήσουν, στα πιο σκληρά περιβάλλοντα, όπως μέσα σε καυτές υδροθερμικές πηγές, πάγους της Ανταρκτικής κάτω από το μηδέν και τις συντριπτικές πιέσεις του φλοιού της Γης.
Τώρα, ανακαλύφθηκαν σε ένα πιο συνηθισμένο περιβάλλον: Σε φούρνους μικροκυμάτων.
Αν και προηγούμενες μελέτες βρήκαν ξεχωριστές κοινότητες μικροβίων σε συσκευές κουζίνας, όπως πλυντήρια πιάτων και καφετιέρες, αυτή είναι η πρώτη φορά που ερευνάται αν ο φούρνος μικροκυμάτων έχει το δικό του μικροβίωμα.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Microbiology, προστίθεται στις υπάρχουσες εργασίες που αμφισβητούν μια κοινή παρανόηση: Ότι η ακτινοβολία μικροκυμάτων θερμαίνει και σκοτώνει πλήρως τα βακτήρια που προκαλούν τροφικές ασθένειες, όπως το E. coli και η σαλμονέλα.
«Όλοι μας έχουμε διδαχθεί, από τη δεκαετία του 1980, ότι αν χρησιμοποιήσεις φούρνο μικροκυμάτων, θερμαίνει και σκοτώνει τα πάντα», αναφέρει ο Jason Tetro, μικροβιολόγος στο Έντμοντον του Καναδά. «Η μελέτη αυτή είναι σημαντική, επειδή ρίχνει φως στους πιθανούς παθογόνους μικροοργανισμούς σε αυτές τις συσκευές, ειδικά στις κοινόχρηστες.»
Τα ανθεκτικά μικρόβια
Η Alba Iglesias, μικροβιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια στην Ισπανία, και οι συνάδελφοί της έκαναν σάρωση σε 30 φούρνους μικροκυμάτων, μερικοί κοινόχρηστοι σε μεγάλους χώρους, όπως γραφεία και μερικοί που χρησιμοποιούνται σε εργαστήρια για τη θέρμανση δειγμάτων και χημικών διαλυμάτων.
Στη συνέχεια, η ομάδα καλλιέργησε τα δείγματά της σε τρυβλία Petri και προσδιόρισε τα γένη των μικροβίων που αναπτύχθηκαν. Επίσης, αλληλούχισαν το DNA στο υλικό που πήραν από τους φούρνους μικροκυμάτων για να αποκτήσουν μια αίσθηση της βακτηριακής ποικιλομορφίας στο εσωτερικό των συσκευών.
Στις καλλιέργειες αναπτύχθηκαν συνολικά 101 βακτηριακά στελέχη. Τα κυρίαρχα ανήκαν στα γένη Bacillus, Micrococcus και Staphylococcus, τα οποία ζουν συνήθως στο ανθρώπινο δέρμα και σε επιφάνειες που οι άνθρωποι αγγίζουν συχνά.
Τα βακτήρια του ανθρώπινου δέρματος ήταν παρόντα και στους τρεις τύπους φούρνων μικροκυμάτων, αλλά ήταν πιο άφθονα στις οικιακές συσκευές και στις συσκευές κοινής χρήσης. Μερικοί τύποι βακτηρίων που σχετίζονται με ασθένειες που προκαλούνται από τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των Klebsiella και Brevundimonas, αναπτύχθηκαν επίσης σε ορισμένες από τις καλλιέργειες από οικιακούς φούρνους μικροκυμάτων.
Οι εργαστηριακοί φούρνοι μικροκυμάτων περιείχαν τη μεγαλύτερη γενετική ποικιλομορφία βακτηρίων. Οι ερευνητές βρήκαν τόσο βακτήρια της κουζίνας όσο και ακραιόφιλα που μπορούν να αντέξουν την ακτινοβολία, τις υψηλές θερμοκρασίες και την ακραία ξηρότητα σε αυτές τις συσκευές.
«Δεν χρειάζεται να πάτε σε πολύ εξωτικά – γεωγραφικά μιλώντας – μέρη για να βρείτε ποικιλία μικροοργανισμών», δηλώνει ο συγγραφέας της έρευνας Manuel Porcar, μικροβιολόγος επίσης στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια στην Ισπανία.
Η ομάδα προτείνει ότι τα ακραιόφιλα στελέχη που βρήκαν στους φούρνους μικροκυμάτων μπορεί να έχουν “επιλεγεί” εξελικτικά επιβιώνοντας από επανειλημμένους γύρους ακτινοβολίας και θα μπορούσαν να έχουν βιοτεχνολογικές εφαρμογές, όπως στη βιοεξυγίανση τοξικών αποβλήτων. Ο Porcar υποστηρίζει ότι το επόμενο βήμα είναι να διερευνηθεί πώς η χρήση μικροκυμάτων μπορεί να επηρεάσει αυτά τα βακτήρια με την πάροδο του χρόνου.
Αλλά για το ευρύ κοινό, οι επιπτώσεις της μελέτης είναι απλούστερες. «Ένας φούρνος μικροκυμάτων δεν είναι ένα καθαρό, παρθένο μέρος», σύμφωνα με τον Porcar. «Δεν είναι επίσης μια παθογόνος δεξαμενή που πρέπει να φοβόμαστε. Αλλά συνιστά να καθαρίζετε συχνά τον φούρνο μικροκυμάτων της κουζίνας σας – όσο συχνά θα τρίβατε τις επιφάνειες της κουζίνας σας για να εξαλείψετε τα πιθανά βακτήρια».
