Η Χαμάς έχει κατασκευάσει ένα περίπλοκο δίκτυο τούνελ στην Λωρίδα της Γάζας, το οποίο αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της στρατιωτικής της στρατηγικής που ακολουθεί και έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολο να καταστραφεί από τον ισραηλινό στρατό. Αυτή η υπόγεια υποδομή χτίστηκε με σκοπό να έχει τη δυνατότητα της Χαμάς να αντισταθεί σε εκτεταμένες επιθέσεις, να καθυστερήσει τις χερσαίες επιθέσεις του Ισραήλ και να της επιτρέψει να παραμένει αόρατη και να πλήττει με αιφνιδιαστικές επιθέσεις.
Σύμφωνα με ένα εγχειρίδιο μάχης της Χαμάς για τις υπόγειες μάχες, το οποίο κατασχέθηκε από τις ισραηλινές δυνάμεις του IDF και εξετάστηκε από τους New York Times, περιγράφονται με λεπτομέρεια οι «τακτικές πλοήγησης» της Χαμάς στο σκοτάδι κάτω από την Γάζα και η χρήση αυτόματων όπλων σε στενούς χώρους για το μέγιστο αποτέλεσμα, καθώς οι σφαίρες θα χτυπήσουν το σώμα του αντιπάλου από τη μέση και πάνω. Μάλιστα, οι διοικητές των πεδίων μάχης της Χάμας, χρονομετρούσαν μέχρι και το κάθε δευτερόλεπτο που χρειάζονταν οι μαχητές τους για να μετακινηθούν ανάμεσα σε διάφορα υπόγεια σημεία, έτσι ώστε να προχωρήσουν σε κινήσεις βελτίωσης.
Το εγχειρίδιο μάχης περιλαμβάνει οδηγίες για καμουφλάζ των εισόδων των τούνελ, τη χρήση πυξίδων ή GPS για τον εντοπισμό τους, και την αποτελεσματική μετακίνηση μέσα σε αυτά. «Κατά την κίνηση στο σκοτάδι μέσα στο τούνελ, ο μαχητής χρειάζεται γυαλιά νυχτερινής όρασης εξοπλισμένα με υπέρυθρες», αναφέρει το έγγραφο. Τα όπλα πρέπει να είναι σε αυτόματη λειτουργία και να τοποθετούνται στον ώμο, καθώς «αυτός ο τύπος πυροβολισμού είναι αποτελεσματικός επειδή το τούνελ είναι στενό, και οι βολές στοχεύουν στις “θανατηφόρες ζώνες” στο πάνω μέρος του ανθρώπινου σώματος».
Οι ισραηλινές δυνάμεις γνώριζαν ότι η Χαμάς διέθετε ένα εκτεταμένο δίκτυο τούνελ, αλλά αποδείχθηκε πιο εξελιγμένο και μεγαλύτερο από ό,τι είχαν φανταστεί. Αρχικά, εκτιμούσαν ότι το δίκτυο εκτεινόταν σε περίπου 400 χιλιόμετρα, αλλά τώρα πιστεύουν ότι μπορεί να φτάνει τα 800. Το Ισραήλ συνεχίζει να ανακαλύπτει νέα τούνελ, κάτι που έχει δυσκολέψει την επίτευξη του στόχου για την εξαφάνιση της Χαμάς.
Τα τούνελ της Χαμάς δεν είναι απλά περάσματα, αλλά και κέντρα διοίκησης και ελέγχου, «αρτηρίες» που συνδέουν υπόγεια εργοστάσια παραγωγής όπλων με αποθήκες και κέντρα επικοινωνίας. Μερικά από αυτά τα τούνελ λειτουργούν με ενέργεια από ηλιακά πάνελ που έχουν τοποθετηθεί στις στέγες ιδιωτικών κατοικιών. Οι ισραηλινές δυνάμεις ανακάλυψαν τον περασμένο χειμώνα ένα σύστημα τηλεπικοινωνιών της Nokia κάτω από την έδρα της UNRWA (Υπηρεσία αρωγής και έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες), το οποίο παρείχε τη δυνατότητα μετάδοσης φωνής και δεδομένων, σύμφωνα με το εγχειρίδιο μάχης που εξέτασαν οι Times.
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο στρατός του Ισραήλ
Ο πρώην αρχηγός της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών του Ισραήλ, Ταμίρ Χαϊμάν, δήλωσε: «Η στρατηγική μάχης της Χαμάς βασίζεται στις υπόγειες τακτικές. Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους έχουν καταφέρει να αντέξουν την πίεση του IDF μέχρι στιγμής».
Το Ισραήλ έχει επιτεθεί με αεροπορικές επιδρομές και χερσαίες επιχειρήσεις, αλλά η Χαμάς χρησιμοποιεί τα τούνελ για να καθυστερήσει την επέκταση του ισραηλινού στρατού στην περιοχή. Οι μαχητές της Χαμάς αποφεύγουν τις άμεσες συγκρούσεις μέσα στα τούνελ και αντ’ αυτού χρησιμοποιούν τα τούνελ για αιφνιδιαστικές επιθέσεις, «hit-and-run» όπως τις χαρακτηρίζουν οι Αμερικανοί, κρύβονται από τις ισραηλινές δυνάμεις και πυροδοτούν εκρηκτικά με απομακρυσμένους πυροκροτητές και κρυφές κάμερες.
Η στρατιωτική ηγεσία του Ισραήλ έχει επικεντρωθεί στην καταστροφή των τούνελ, αλλά αυτή η εκστρατεία έχει βαριές -δολοφονικές- συνέπειες για τους Παλαιστίνιους αμάχους, καθώς πολλά από τα τούνελ διασχίζουν πυκνοκατοικημένες περιοχές. Το Ισραήλ έχει δημοσιεύσει διάφορα βίντεο που δείχνουν την καταστροφή τούνελ με περισσότερους από 16 τόνους εκρηκτικών ανά χιλιόμετρο, ενώ τον Αύγουστο ανακάλυψε ένα τεράστιο τούνελ στα σύνορα της Γάζας-Αιγύπτου, κατά μήκους του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας, που αποτελεί -μεταξύ άλλων παραγόντων- «αγκάθι» στην επίτευξη μιας συμφωνίας εκεχειρίας μεταξύ των δύο πλευρών.
Η καταστροφή ενός τμήματος τούνελ, όπως σημειώνουν οι Times, μπορεί να χρειαστεί δεκάδες στρατιώτες και να διαρκέσει περίπου 10 ώρες, σύμφωνα με έναν ανώτερο Ισραηλινό αξιωματικό που είναι ειδικός στη διεξαγωγή πολέμου σε τούνελ. Πέρυσι, ο ισραηλινός στρατός ανακάλυψε ένα τούνελ με βάθος 76 μέτρων – περίπου το ύψος ενός 25όροφου κτιρίου. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι χρειάστηκαν μήνες για να το καταστρέψουν. Η καταστροφή των τούνελ είναι πολύ χρονοβόρα, επιβεβαιώνει η ειδικός στον πόλεμο των τούνελ, Ντάφνι Ρισεμόν-Μπαράκ. «Δεν μπορείς να προχωρήσεις. Δεν μπορείς να εξασφαλίσεις το έδαφος. Αντιμετωπίζεις δύο πολέμους: έναν στην επιφάνεια και έναν στο υπέδαφος».
Η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ έχει επιφέρει σοβαρά πλήγματα στη Χαμάς, εξαναγκάζοντας την να εγκαταλείψει μεγάλο μέρος του δικτύου τούνελ. Ωστόσο, η Χαμάς συνεχίζει να χρησιμοποιεί τις υπόγειες διαδρομές για να εκτελεί χτυπήματα κατά του IDF και να αποφεύγει τις άμεσες συγκρούσεις.
Το κόστος κατασκευής ενός τούνελ περίπου 500 μέτρων μπορεί να φτάσει έως και τα 300.000 δολάρια. Ένα έγγραφο που έστειλε ο Σίνουαρ απευθυνόμενος στον στρατιωτικό διοικητή της Χαμάς, Μοχάμεντ Ντεΐφ, τονίζει το κόστος και την πολυπλοκότητα πίσω από την κατασκευή αυτών των τούνελ, ενώ ο ίδιος φαίνεται πως έγραψε ότι «οι ταξιαρχίες θα λάβουν τα χρήματα ανάλογα με το επίπεδο της σημασίας και της αναγκαιότητας [του τούνελ]».
Το μεγάλο δίκτυο τούνελ της Χαμάς είναι ένα αναπόσπαστο, αν όχι ζωτικής σημασίας, κομμάτι του αρχικού πολεμικού σχεδίου της, ωστόσο, η χρήση των υπόγειων θυρών, ανθεκτικών στις εκρήξεις, είναι ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής της, αφού η Χαμάς τις χρησιμοποιεί για να προστατεύσει τα τούνελ από βομβαρδισμούς και παραβιάσεις, παρεμποδίζοντας έτσι και τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) από τον IDF για την επιθεώρηση και τη χαρτογράφηση τους.
Η εξόντωση ολόκληρου του δικτύου τούνελ μπορεί να διαρκέσει χρόνια, σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματούχο του Ισραηλινού στρατού, κάτι που επισημαίνει τη σημασία του για τη Χαμάς, αλλά και την τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζει το Ισραήλ για την καταστροφή τους.
