Χρόνιο Στρες: Είναι σαφές ότι το χρόνιο στρες μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά μας, οδηγώντας σε προβλήματα όπως η κατάθλιψη, το μειωμένο ενδιαφέρον για πράγματα που προηγουμένως μας έδιναν ευχαρίστηση, ακόμη και στο μετατραυματικό στρες (PTSD). Τώρα οι επιστήμονες έχουν αποδείξεις ότι μια ομάδα νευρώνων σε ένα τμήμα του εγκεφάλου σε σχήμα τόξου γίνεται υπερδραστήρια μετά από χρόνια έκθεση στο στρες. Όταν αυτοί οι νευρώνες POMC γίνονται υπερδραστήριοι, προκύπτουν αυτού του είδους τα προβλήματα συμπεριφοράς και όταν οι επιστήμονες μειώνουν τη δραστηριότητά τους, μειώνονται οι συμπεριφορές, αναφέρουν στο περιοδικό Μοριακή Ψυχιατρική (Molecular Psychiatry).
Οι επιστήμονες του Ιατρικού Κολλεγίου της Τζόρτζια στο Πανεπιστήμιο Augusta εξέτασαν στον υποθάλαμο, που αποτελεί κλειδί για λειτουργίες όπως η απελευθέρωση ορμονών και η ρύθμιση της πείνας, της δίψας, της διάθεσης, της σεξουαλικής ορμής και του ύπνου, έναν πληθυσμό νευρώνων που ονομάζονται νευρώνες προοπιομελανοκορτίνης ή POMC, σε απόκριση σε 10 ημέρες χρόνιου, απρόβλεπτου στρες. Το χρόνιο απρόβλεπτο στρες χρησιμοποιείται ευρέως για τη μελέτη των επιπτώσεων της έκθεσης στο στρες σε ζωικά μοντέλα, και σε αυτή την περίπτωση αυτό περιελάμβανε πράγματα όπως ο περιορισμός, η παρατεταμένη υγρή στρωμνή σε ένα κεκλιμένο κλουβί και η κοινωνική απομόνωση. Διαπίστωσαν ότι οι στρεσογόνοι παράγοντες αύξησαν την αυθόρμητη πυροδότηση αυτών των νευρώνων POMC σε αρσενικά και θηλυκά ποντίκια, λέει ο αντίστοιχος συγγραφέας Xin-Yun Lu, MD, Ph.D., πρόεδρος του Τμήματος Νευροεπιστήμης και Αναγεννητικής Ιατρικής του MCG και διακεκριμένος υπότροφος της Georgia Research Alliance στη μεταφραστική νευροεπιστήμη. Όταν ενεργοποίησαν άμεσα τους νευρώνες, αντί να αφήσουν το στρες να αυξήσει την πυροδότησή τους, αυτό είχε επίσης ως αποτέλεσμα την εμφανή αδυναμία να νιώσουν ευχαρίστηση, που ονομάζεται ανηδονία, και τη συμπεριφορική απελπισία, που είναι ουσιαστικά κατάθλιψη. Στους ανθρώπους, οι ενδείξεις της ανηδονίας μπορεί να περιλαμβάνουν τη μη αλληλεπίδραση πλέον με καλούς φίλους και την απώλεια της λίμπιντο. Στα ποντίκια, η συνήθης αγάπη τους για το ζαχαρόνερο εξασθενεί και τα αρσενικά ποντίκια, που συνήθως τους αρέσει να μυρίζουν τα ούρα των θηλυκών όταν είναι σε έξαψη, χάνουν επίσης μέρος του ενδιαφέροντός τους.
Αντίθετα, όταν οι επιστήμονες του MCG ανέστειλαν την πυροδότηση των νευρώνων, μείωσαν αυτού του είδους τις αλλαγές συμπεριφοράς που προκαλούνται από το στρες και στα δύο φύλα. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι νευρώνες POMC είναι “τόσο απαραίτητοι όσο και επαρκείς” για την αύξηση της ευαισθησίας στο στρες και η αυξημένη πυροδότησή τους είναι ο οδηγός των συνεπαγόμενων αλλαγών συμπεριφοράς, όπως η κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα, το στρες μείωσε εμφανώς τις ανασταλτικές εισροές στους νευρώνες POMC, λέει ο Lu. Οι νευρώνες POMC βρίσκονται στον τοξωτό πυρήνα ή ARC του υποθαλάμου, μια περιοχή του εγκεφάλου σε σχήμα τόξου που θεωρείται ήδη σημαντική για το πώς το χρόνιο στρες επηρεάζει τη συμπεριφορά. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται ένας άλλος πληθυσμός νευρώνων, οι λεγόμενοι νευρώνες AgRP, οι οποίοι είναι σημαντικοί για την ανθεκτικότητα στο χρόνιο στρες και την κατάθλιψη, ανέφεραν η Lu και η ομάδα της στο Molecular Psychiatry στις αρχές του 2021. Μπροστά στο χρόνιο στρες, το εργαστήριο της Lu ανέφερε ότι η ενεργοποίηση του AgRP μειώνεται καθώς εμφανίζονται αλλαγές στη συμπεριφορά όπως η ανηδονία και ότι όταν διεγείρουν αυτούς τους νευρώνες οι συμπεριφορές μειώνονται. Η ομάδα της ήθελε επίσης να μάθει τι κάνει το χρόνιο στρες στους νευρώνες POMC. Οι νευρώνες AgRP, περισσότερο γνωστοί για τον ρόλο τους στο να αναζητούμε τροφή όταν πεινάμε, είναι γνωστό ότι έχουν μια σχέση γιν-γιανγκ με τους νευρώνες POMC: Όταν η ενεργοποίηση του AgRP αυξάνεται, για παράδειγμα, η ενεργοποίηση της POMC μειώνεται. “Εάν διεγείρετε τους νευρώνες AgRP μπορεί να προκληθεί άμεση, ισχυρή σίτιση”, λέει ο Lu. Η στέρηση τροφής αυξάνει επίσης την πυροδότηση αυτών των νευρώνων. Είναι επίσης γνωστό ότι όταν διεγείρονται από σήματα πείνας, οι νευρώνες AgRP στέλνουν άμεσα μηνύματα στους νευρώνες POMC για να λύσουν το φρένο στη σίτιση.
Οι μελέτες τους διαπίστωσαν ότι το χρόνιο στρες διαταράσσει την ισορροπία γιν-γιανγκ μεταξύ αυτών των δύο νευρωνικών πληθυσμών. Παρόλο που η προβολή του AgRP στους νευρώνες POMC είναι σαφώς σημαντική για τη δραστηριότητα πυροδότησής τους, ο ενδογενής μηχανισμός είναι πιθανώς ο σημαντικότερος μηχανισμός που διέπει την υπερδραστηριότητα των νευρώνων POMC από το χρόνιο στρες, λέει ο Lu. Ο ενδογενής μηχανισμός μπορεί να περιλαμβάνει διαύλους καλίου στους νευρώνες POMC, οι οποίοι είναι γνωστό ότι ανταποκρίνονται σε μια σειρά διαφορετικών σημάτων και όταν ανοίγουν, οδηγούν στη ροή καλίου έξω από το κύτταρο, γεγονός που αποσβένει τη νευρωνική διέγερση. Αν και ο πιθανός ρόλος αυτών των καναλιών καλίου στους νευρώνες POMC σε απόκριση στο στρες χρειάζεται μελέτη, οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι το στρες επηρεάζει επίσης τα κανάλια καλίου και ότι το άνοιγμα αυτών των καναλιών θα μπορούσε να είναι μια πιθανή στοχευμένη θεραπεία για τη συγκράτηση των νευρώνων POMC που πυροδοτούνται άγρια. Η υπερβολική δραστηριότητα των νευρώνων είναι επίσης γνωστό ότι προκαλεί επιληπτικές κρίσεις και υπάρχουν σπασμολυτικά που χορηγούνται για να ανοίξουν τα κανάλια καλίου και να μειώσουν αυτή την υπερβολική πυροδότηση. Υπάρχουν ακόμη και κάποιες πρώτες κλινικές ενδείξεις ότι αυτά τα φάρμακα μπορεί επίσης να είναι χρήσιμα στη θεραπεία της κατάθλιψης και της ανηδονίας, και αυτό που βρίσκει το εργαστήριο Lu μπορεί να εξηγήσει το γιατί. Η Lu δεν έχει ψάξει ακόμη, αλλά θέλει να διερευνήσει περαιτέρω τον ρόλο αυτών των καναλιών για να κατανοήσει καλύτερα πώς το στρες τα επηρεάζει στους νευρώνες POMC και πώς να στοχεύσει καλύτερα τα κανάλια, αν τα ευρήματά της συνεχίσουν να δείχνουν ότι παίζουν βασικό ρόλο στη διέγερση των νευρώνων POMC. Το χρόνιο στρες επηρεάζει όλα τα συστήματα του σώματος, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση. Ακόμα και οι μύες τεντώνονται για να κρατήσουμε την άμυνά μας απέναντι σε τραυματισμούς και πόνο. Το στρες μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια, ιδιαίτερα σε όσους έχουν προϋπάρχοντα αναπνευστικά προβλήματα όπως το άσθμα. Μακροπρόθεσμα, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για υπέρταση, καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο, ακόμη και να μεταβάλει τα καλά βακτήρια στο έντερό μας που μας βοηθούν στην πέψη της τροφής.
