Η Κνέσετ, το κοινοβούλιο του Ισραήλ, ενέκρινε την Πέμπτη, νόμο που ορίζει ότι μόνο στους Εβραίους αναγνωρίζεται το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στη χώρα, κάτι που μέλη της αραβικής μειονότητας αποκάλεσαν ρατσιστική απόφαση που μετατρέπει τη χώρα σε καθεστώς απαρτχάιντ.
Ο νόμος περί «εβραϊκού έθνους-κράτους», υπέρ του οποίου είχε ταχθεί η δεξιά κυβέρνηση, εγκρίθηκε με 62 ψήφους υπέρ έναντι 55 κατά, ενώ δύο από τα 120 μέλη του ισραηλινού κοινοβουλίου απείχαν, έπειτα από πολύμηνες πολιτικές αντεγκλήσεις. Ορισμένοι ισραηλινοί άραβες βουλευτές φώναζαν κι έσχιζαν αντίγραφα του κειμένου μετά την ψηφοφορία.
«Αυτή είναι μια καθοριστική στιγμή στα χρονικά του Σιωνισμού και στην ιστορία του Κράτους του Ισραήλ», ανήγγειλε ο πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου ενώπιον των κοινοβουλευτικών μετά το πέρας της διαδικασίας.
Ο νόμος, που κάθε άλλο παρά έχει απλά συμβολική σημασία, εγκρίθηκε λίγο καιρό μετά την 70ή επέτειο από την εγκαθίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Ορίζει πως «το Ισραήλ είναι η ιστορική πατρίδα του Εβραϊκού λαού και αυτός έχει το αποκλειστικό δικαίωμα στην εθνική αυτοδιάθεση σε αυτό».
Ο νόμος καταργεί την αναγνώριση της αραβικής ως επίσημης γλώσσας, ισότιμης με την εβραϊκή, υποβαθμίζοντάς τη σε ένα «ειδικό καθεστώς», επιτρέποντας πάντως τη συνέχιση της χρήσης της σε κάποιους κρατικούς θεσμούς.
Οι Ισραηλινοί Άραβες αριθμούν περίπου 1,8 εκατ., είναι περίπου το 20% του πληθυσμού του Ισραήλ (9 εκατ.).
Οι προηγούμενες εκδοχές του κειμένου ήταν ακόμα πιο ακραίες: επικριτές του εντός κι εκτός χώρας είχαν επισημάνει πως προωθούσε ανοιχτά διακρίσεις σε βάρος των Ισραηλινών Αράβων, που καταγγέλλουν εδώ και χρόνια πως αντιμετωπίζονται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Οι διατάξεις του νόμου που απαλείφθηκαν από το τελικό κείμενο, έπειτα από σφοδρή μάχη που συνεχιζόταν ως την τελευταία στιγμή, και μόνο έπειτα από ενστάσεις που πρόβαλαν ο πρόεδρος της χώρας και ο υπουργός Δικαιοσύνης, προέβλεπαν την εγκαθίδρυση αποκλειστικά εβραϊκών κοινοτήτων και έδιναν τη δυνατότητα στα δικαστήρια να αποφαίνονται με βάση το εβραϊκό θρησκευτικό κι εθιμικό δίκαιο, στις περιπτώσεις εκείνες που δεν υπήρχαν νομικά προηγούμενα.
Αντ’ αυτών των διατάξεων, προωθήθηκε μια αρκετά πιο αόριστη διατύπωση. Το κείμενο αναφέρει πως το κράτος «βλέπει την ανάπτυξη των εβραϊκών οικισμών ως εθνική αξία» και άρα θα «ενεργήσει για να ενθαρρύνει και να προωθήσει την εγκαθίδρυσή τους».
Ακόμη και μετά τις τροποποιήσεις των πιο επίμαχων διατυπώσεων όμως, οι επικριτές της δεξιάς ισραηλινής κυβέρνησης επισημαίνουν πως ο νόμος θα βαθύνει κι άλλο το αίσθημα αποξένωσης της αραβικής μειονότητας.
«Σας ανακοινώνω με σοκ και θλίψη τον θάνατο της δημοκρατίας», δήλωσε ο Άχμεντ Τίμπι, άραβας κοινοβουλευτικός, σε δημοσιογράφους.
Ο Νετανιάχου υπερασπίζεται τον νόμο. «Θα συνεχίσουμε να εγγυώμεθα τα αστικά δικαιώματα στη δημοκρατία του Ισραήλ, αλλά η πλειοψηφία έχει επίσης δικαιώματα και η πλειοψηφία αποφασίζει», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα.
«Η απόλυτη πλειοψηφία θέλει να εξασφαλιστεί ο εβραϊκός χαρακτήρας του κράτους μας για γενεές και γενεές», πρόσθεσε.
Η αραβική μειονότητα στο Ισραήλ αποτελείται κυρίως από απόγονους των Παλαιστίνιων που παρέμειναν στη γη τους παρά τη σύγκρουση μεταξύ των Αράβων και των Εβραίων που κορυφώθηκε με τον πόλεμο του 1948 αμέσως μετά την εγκαθίδρυση του κράτους. Εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι Παλαιστίνοι εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ή έφυγαν για να σωθούν.
Όσοι παρέμειναν θεωρητικά απολαύουν ίσα δικαιώματα βάσει του νόμου, αλλά τονίζουν πως αντιμετωπίζουν συνεχείς διακρίσεις, κατώτερης στάθμης δημόσιες υπηρεσίες, άδικη κατανομή πόρων για την παιδεία, την υγεία, τη στέγη.
Στη Μααλότ Ταρσίχα, έναν δήμο στο βόρειο Ισραήλ που δημιουργήθηκε με την ένωση της εβραϊκής πόλης Μααλότ και της αραβικής πόλης Ταρσίχα, το κυρίαρχο αίσθημα μεταξύ των περισσότερων Αράβων ήταν η οργή.
«Νομίζω ότι αυτός είναι ένας ρατσιστικός νόμος από μια ακροδεξιά κυβέρνηση που θεσπίζει ριζοσπαστικούς νόμους και φυτεύει τον σπόρο για να δημιουργηθεί ένα κράτος απαρτχάιντ», σχολίασε ο γιατρός Μπασάμ Μπισάρα, 71 ετών.
«Ο σκοπός αυτού του νόμου είναι (να εφαρμοστεί) μια πολιτική διακρίσεων. Θέλουν να ξεφορτωθούν τους Άραβες εντελώς», υποστήριξε ο Γιούσεφ Φαράζ, 53 ετών, από το κοντινό χωριό Γιάνουχ, όπου κατοικούν κυρίως Δρούζοι. «Οι Ισραηλινοί θέλουν να καταστρέψουν όλες τις αραβικές θρησκείες», πρόσθεσε ο ίδιος.
Το Adalah, το νομικό κέντρο για τα δικαιώματα της αραβικής μειονότητας στο Ισραήλ, χαρακτήρισε τον νόμο αυτό μια απόπειρα να επιβληθεί «η ανωτερότητα μιας εθνοτικής ομάδας», διά της προώθησης «ρατσιστικών πολιτικών».
