Όσο πλησιάζει η 20η Αυγούστου, ημέρα της εξόδου της Ελλάδας από το τρέχον πρόγραμμα, οι λεπτομέρειες για το τι θα γίνει την επόμενη μέρα και πώς θα πορευθεί η χώρα μας στο εξής παραμένουν θολές. Σε ανάλυσή του, το πρακτορείο Bloomberg, καταγράφει τα οκτώ ερωτήματα γύρω από την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια, οι απαντήσεις στα οποία θα καθορίσουν το μέλλον της Ελλάδας και το αν η Αθήνα θα καταφέρει να επανέλθει στην κανονικότητα.
1. Θα λάβει η Ελλάδα ελάφρυνση χρέους;
Η Ευρωζώνη έχει συμφωνήσει για ελάφρυνση των όρων αποπληρωμής του χρέους της Ελλάδας, που ανέρχεται στα 320 δισεκατομμύρια ευρώ, όμως παραμένουν σημαντικά σημεία αντιπαράθεσης μεταξύ των πιστωτών. Τα σημαντικότερα εξ αυτών είναι το ποια δάνεια θα αναδιαρθρωθούν, ποια θα είναι η πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος, και το κυριότερο, το αν η ελάφρυνση χρέους θα δοθεί άμεσα και άνευ όρων, ή σταδιακά και υπό συγκεκριμένους όρους. Η Γερμανία και άλλοι πιστωτές πιστεύουν το δεύτερο, όμως άλλοι, μεταξύ των οποίων το ΔΝΤ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Γαλλία, υποστηρίζουν πως για να είναι αξιόπιστη η Ελλάδα, η ελάφρυνση πρέπει να γίνει με το τέλος του τρέχοντος προγράμματος και χωρίς όρους.
2. Πόσο στενή θα είναι η εποπτεία της Ελλάδας;
Αν και η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει ότι επιθυμεί καθαρή έξοδο τον Αύγουστο, το τεράστιο βάρος του χρέους σημαίνει ότι θα είναι υπό στενή παρακολούθηση για αρκετό χρονικό διάστημα. Η εποπτεία αυτή θα είναι πιο αυστηρή σε σχέση με την αντίστοιχη σε κράτη όπως η Πορτογαλία και η Ιρλανδία και θα περιλαμβάνουν τακτικές επιθεωρήσεις, αν και δεν είναι ακόμη σαφές πώς θα συνδέεται η εποπτεία με την πειθαρχία από την ελληνική πλευρά. Πάντως, ένα ισχυρό πλαίσιο που θα διατηρήσει την Ελλάδα σε εγρήγορση αποτελεί κλειδί για την επιστροφή της στις αγορές, δήλωσε τον περασμένο μήνα το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ Μπενουά Κερέ.
3. Θα εμπλακεί το ΔΝΤ;
Το ΔΝΤ απέφυγε να συμμετάσχει χρηματοδοτικά στο τρίτο πρόγραμμα, υποστηρίζοντας ότι η Ευρωζώνη πρέπει πρώτα να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Και μπορεί να φαίνεται παράξενο να συζητάμε τη συμμετοχή του ΔΝΤ σε ένα πρόγραμμα που λήγει σε 3,5 μήνες, όμως η θετική γνώμη του ΔΝΤ είναι απαραίτητη για δύο λόγους: πρώτον, οι βουλευτές “εχθρικών” χωρών όπως η Γερμανία δεν έχουν καμία διάθεση να δώσουν το πράσινο φως και για άλλα δάνεια προς την Ελλάδα χωρίς την αξιοπιστία που προσδίδει το ΔΝΤ. Δεύτερον. Η συμμετοχή του ΔΝΤ θα σήμαινε ότι θεωρεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο, και αυτή θα ήταν μία αναγνώριση πολύ σημαντική στα μάτια των επενδυτών.
4. Θα είναι εύκολη η πρόσβαση στις αγορές;
Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος η Ελλάδα θέλει να αποφύγει την προληπτική γραμμή πίστωσης. Βραχυπρόθεσμα οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας μπορούν να καλύπτονται από πωλήσεις ομολόγων και χρήματα από το πρόγραμμα έως το 2020 περίπου. Όμως πιο μακροπρόθεσμα τα πράγματα ίσως είναι πιο δύσκολα, και αυτό θα εξαρτηθεί πιθανόν από το πώς βλέπουν οι επενδυτές τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και τις οικονομικές προοπτικές της χώρας.
5. Υπάρχουν εξωτερικοί οικονομικοί κίνδυνοι;
Μετά από μία βαθιά ύφεση, η Ελλάδα ελπίζει σε μία διατηρήσιμη οικονομική ανάκαμψη τα επόμενα χρόνια, έστω κι αν η ανάπτυξή της είναι χαμηλότερη σε σχέση με της υπόλοιπης Ευρώπης. Η ΕΕ υποβάθμισε τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη στην Ελλάδα στο 1,9% φέτος και στο 2,3% το 2019, από 2,5% που ήταν προηγουμένως και για τις δύο χρονιές. Η ελληνική οικονομία παραμένει ευάλωτη σε αδυναμίες στην Ευρωζώνη, καθώς και σε κινδύνους από την αύξηση των επιτοκίων και την κανονικοποίηση της νομισματικής πολιτικής.
6. Τι θα γίνει με τις τράπεζες;
Οι μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες βγήκαν αλώβητες από τα πρόσφατα stress tests της ΕΚΤ, που σημαίνει ότι τα σχεδόν 20 δισ. ευρώ που είχαν μείνει στην άκρη για μία πιθανή ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι τώρα ελεύθερα να χρησιμοποιηθούν για κάποιον άλλο σκοπό. Παρά τα αποτελέσματα αυτά, οι τράπεζες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που είναι τα υψηλότερα στην Ευρώπη, σχεδόν στο 50% του συνόλου των δανείων
7. Θα σταματήσουν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις;
Στη μεγαλύτερη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας η Ελλάδα έχει εμπλακεί σε συχνά επεισοδιακές διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές της για τους όρους της χρηματοδότησής της. Έπρεπε να βάλει τα οικονομικά της σε τάξη, να συμφωνήσει σε αποκρατικοποιήσεις και να εφαρμόσει σκληρές μεταρρυθμίσεις με αντάλλαγμα τα απαραίτητα δάνεια για να αποφύγει τη χρεοκοπία. Το θέμα είναι αν η Ελλάδα είναι αξιόπιστη να υλοποιήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις από μόνη της, καθώς πολλοί ανησυχούν ότι χωρίς “καρότο” μπροστά της, είναι αβέβαιο το πόσο αφοσιωμένη θα είναι η κυβέρνηση στην επιβολή μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας ή των λεγόμενων δομικών μεταρρυθμίσεων, αν δεν έχει κίνητρα.
8. Θα περιπλέξουν τα πράγματα οι πολιτικές εξελίξεις;
Οι εκλογές κάποιες φορές βάζουν σε πειρασμό τους ηγέτες να δώσουν υποσχέσεις που δεν μπορούν να τηρήσουν, και με κάποιους αναλυτές να αναμένουν εκλογές στην Ελλάδα ακόμα και το ερχόμενο φθινόπωρο, ο κίνδυνος “ακριβών” πολιτικών δεσμεύσεων είναι μεγάλος. Η επόμενη κυβέρνηση θα είναι η πρώτη μετά τον Μάιο του 2010 που θα είναι υπεύθυνη για τις οικονομικές της πολιτικές, επομένως αυτή και μόνο θα κριθεί υπεύθυνη για το καλό και το κακό από τις κάλπες και τις αγορές.
