Κάτσε να δούμε τι θα πει και η τρόικα..
Ο κύβος ερρίφθη, οι επιλογές έγιναν και η κυβέρνηση μπαίνει από σήμερα στη μάχη για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος, που η έκβαση της θα επηρεάσει τα εισοδήματα 2,5 εκατομμυρίων συνταξιούχων, καθώς και τη ζωή της επόμενης γενιάς εργαζομένων.
Ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος παρουσίασε το τελικό σχέδιο στον πρόεδρο της Δημοκρατίας και στους αρχηγούς των κομμάτων, από τους οποίους θα ζητήσει επικοδομητική στάση και προτάσεις για βελτιώσεις. Εν συνεχεία θα μεταβεί στο Βερολίνο, στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες, προετοιμάζοντας το έδαφος για την αποδοχή του ελληνικού σχεδίου από τους Θεσμούς και το Eurogroup, όπου θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στις 18 Ιανουαρίου.
Όπως επισήμανε ο υπουργός Εργασίας, με τις προωθούμενες διατάξεις:
– Επιχειρείται συνολική αναδιάρθρωση του συνταξιοδοτικού συστήματος, το οποίο πριν ακόμη από την κρίση είχε πάψει να είναι οικονομικά βιώσιμο,
– Επιδιώκεται να αντιμετωπισθούν με κοινωνικά δίκαιο τρόπο τα εκρηκτικά ελλείμματα των ασφαλιστικών Ταμείων
– Διαμορφώνεται ένα γενικό εναλλακτικό ισοδύναμο στις επιμέρους μνημονιακές υποχρεώσεις που θα έπλητταν τις συντάξεις και θα διαιώνιζαν τα κενά του σημερινού συστήματος
Σε ορίζοντα τετραετίας
Αναμένεται σκληρή διαπραγμάτευση με τους δανειστές, καθώς υπάρχουν πιέσεις για περικοπές κύριων-επικουρικών συντάξεων και αυστηρότερους όρους συνταξιοδότησης, με υπερβολικές και άμεσες αναπροσαρμογές ορίων ηλικίας. Κόκκινη γραμμή για την κυβέρνηση αποτελεί η διατήρηση αλώβητων των κύριων συντάξεων.
Το τελικό σχέδιο περιλαμβάνει θέσπιση εθνικής σύνταξης, αλλαγές σε ορίζοντα τετραετίας στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων και στη διαμόρφωση των επικουρικών συντάξεων, ενοποίηση των Ταμείων και ενιαίο σύστημα ασφαλιστικών εισφορών.
Οι κύριες συντάξεις θα υπολογίζονται με βάση τις συνολικές εισφορές και τις συνολικές αποδοχές όλων των χρόνων ασφάλισης και με κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης,
Για τους ήδη συνταξιούχους θα υπάρχει ένα «προσωπικό ποσοστό αναπλήρωσης», ώστε να διασφαλιστεί πως με τον νέο τρόπο υπολογισμού δεν θα υποστούν μειώσεις στο καταβαλλόμενο ποσό.
Σαρωτικές θα είναι οι αλλαγές στο σύστημα εισφορών. Οι νέες ρυθμίσεις θ’ αρχίσουν να «τρέχουν» το 2017, θα εφαρμοσθούν σταδιακά θα είναι ενιαίες για όλους τους εργαζόμενους στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, χωρίς καμία παρέκκλιση. Σύνδεση των εισφορών με το εισόδημα προβλέπεται για ελεύθερους επαγγελματίες, ανεξάρτητα απασχολούμενους αλλά και αγρότες.
Πλαφόν 2.500 ευρώ
Όσον αφορά τις κύριες συντάξεις, κυβερνητική γραμμή είναι να μη γίνει καμία μείωση. Η μοναδική παρέκκλιση μπορεί να αφορά την επιβολή πλαφόν 2.500 ευρώ. Οι συνταξιούχοι που παίρνουν περισσότερα από 2,500 ευρώ μηνιαίως είναι μόλις 12.000 άτομα και η επιβολή πλαφόν δεν θα έχει σημαντικό οικονομικό όφελος για τα Ταμεία.
Για να μη γίνουν σημαντικές περικοπές στις επικουρικές, προβλέπεται αύξηση των εισφορών. Σε περίπτωση που δεν γίνει αποδεκτή από τους Θεσμούς η πρόταση στο σύνολό της, παραμένει ο στόχος για διάσωση των επικουρικών συντάξεων κάτω των 170 ευρώ.
Αναλυτικά το κυβερνητικό σχέδιο για τη μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού προβλέπει:
• Νέο τρόπο υπολογισμού για την κύρια σύνταξη, με βάση το σύνολο του ασφαλιστικού βίου και με «κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης».
• «Προσωπικό ποσοστό αναπλήρωσης» για να μη μειωθούν οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις. Το ποσοστό αυτό θα καλύπτει τη διαφορά μεταξύ της σύνταξης όπως θα υπολογιστεί εκ νέου και αυτής που εισπράττει σήμερα ο συνταξιούχος. (Για παράδειγμα, συνταξιούχος παίρνει σήμερα σύνταξη 1.400 ευρώ και με τον νέο τρόπο το ποσό κανονικά θα έπρεπε να είναι 1.360. Η προσωπική διαφορά στην περίπτωση αυτή θα είναι 40 ευρώ, προκειμένου να συνεχίσει να εισπράττει 1.400 ευρώ).
• Εθνική σύνταξη χωρίς εισοδηματικά κριτήρια για όσους έχουν τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης. Στόχος είναι να υπάρξει ένα πλέγμα προστασίας ακόμα και για μακροχρόνια ανέργους, που δεν μπορούν να συμπληρώσουν μεγάλο αριθμό ημερών ασφάλισης.
Η εθνική σύνταξη θα ξεκινήσει από τα 384 ευρώ και θα καταβάλλεται με 15ετία στα 67 ή εναλλακτικά στα 62 με 40 συνολικά έτη δουλειάς. Θα αντιστοιχεί περίπου στο 60% του μέσου εισοδήματος και θα χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό (όχι από τις εισφορές).
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι θα αναπροσαρμόζεται κατ’ έτος με υπουργική απόφαση. Θα είναι συνδεδεμένη με την ανάπτυξη, με αποτέλεσμα όσο αυξάνεται το ΑΕΠ τόσο να ακολουθεί ανοδική πορεία και το καταβαλλόμενο ποσό.
• Τελικό ποσό σύνταξης μετά το άθροισμα της εθνικής και της κύριας σύνταξης. Η κύρια σύνταξη εξαρτάται από τις εισφορές που έχουν καταβληθεί στο σύνολο του εργασιακού βίου, τα χρόνια δουλειάς και το ποσοστό αναπλήρωσης. Το ποσοστό αναπλήρωσης προτείνεται να είναι 60%-65% για 40 χρόνια ασφάλισης. Οι δανειστές έχουν ζητήσει να είναι 45%-50%.
Μεγαλύτερες εισφορές
• Αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μιάμιση ποσοστιαία μονάδα (1% για τους εργοδότες και 0,5% για τους εργαζόμενους), ώστε να μη χρειαστεί μείωση συντάξεων. Η ελληνική πλευρά εκτιμά πως το μέτρο αυτό θα αποφέρει τα έσοδα που απαιτούνται για να κλείσει το κενό του συστήματος.
Σε περίπτωση που τελικά συμφωνηθεί με τους δανειστές μικρότερη αύξηση, τότε το πιθανότερο σενάριο είναι η αναπροσαρμογή να είναι 0,5% για τους εργοδότες και 0,5% για τους εργαζόμενους. Σε αυτή την περίπτωση θα έρθει ξανά στο προσκήνιο το θέμα των επικουρικών συντάξεων, με την κυβέρνηση να έχει ως κόκκινη γραμμή να μην επηρεαστούν καθόλου ποσά κάτω των 170 ευρώ.
• Νέο τρόπο υπολογισμού των εισφορών. Οι εισφορές θα καθορίζονται ως ποσοστό επί του μισθού (ίδιο για δημόσιο και ιδιωτικό τομέα) ή του εισοδήματος (για αγρότες και ελεύθερους επαγγελματίες).
• Σε ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ η εισφορά ελευθέρων επαγγελματιών και ανεξάρτητα απασχολούμενων θα υπολογίζεται από το 2017 επί του ποσοστού του πραγματικού εισοδήματος. Συνδέεται δηλαδή το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με το πραγματικό φορολογητέο εισόδημα. Με το ισχύον σύστημα είναι υποχρεωτική η άνοδος ασφαλιστικής κατηγορίας με την παρέλευση ετών. Έτσι οι ασφαλισμένοι υποχρεούνται να καταβάλλουν σταδιακά αυξανόμενες εισφορές.
• Νέο τρόπο υπολογισμού των εισφορών για 650.000 αγρότες με μεγαλύτερη ωστόσο μεταβατική περίοδο. Συγκεκριμένα οι αλλαγές στις εισφορές -που επίσης θα συνδυαστούν με το πραγματικό εισόδημα- θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2019. Ουσιαστικά θα υπάρχει εξίσωση των εισφορών των αγροτών με τους υπόλοιπους ασφαλισμένους.
Ενοποίηση Ταμείων
• Ενιαίο Ταμείο ασφάλισης για όλους. Τα Ταμεία κύριας σύνταξης συγχωνεύονται σε έναν φορέα που θα έχει ενιαίους κανόνες υπολογισμού των εισφορών και της παροχής σύνταξης. Ενδεικτικό του «αλαλούμ» που επικρατεί στο ασφαλιστικό σύστημα είναι πως το ΙΚΑ με μια σειρά διατάξεων επέτρεπε να δίνονται συντάξεις με 930 διαφορετικούς τρόπους.
Με το νέο σύστημα αποκλίσεις από τους ενιαίους κανόνες θα υπάρξουν μόνο εκεί όπου ειδικές περιπτώσεις τις επιβάλλουν (όπως για παράδειγμα στους αγρότες). Να σημειωθεί πως ΟΓΑ και ΝΑΤ παραμένουν αυτοτελή νομικά πρόσωπα.
Προτεραιότητα στον νέο φορέα θα δοθεί στην καλύτερη αξιοποίηση της περιουσίας (με την ίδρυση ειδικών εταιρειών διαχείρισης κινητής και ακίνητης περιουσίας), στην καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής (με ενίσχυση των ηλεκτρικών μηχανισμών) και στην αξιοποίηση νέων πόρων. Στόχος είναι να υπάρχει αξιοποίηση τμήματος των εσόδων από τις αποκρατικοποιήσεις (Ταμείο Αξιοποίησης Δημόσιας Περιουσίας).
