Mε αφορμή την ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την βέβαιη καρκινογόνα δράση του επεξεργασμένου κρέατος (αλλαντικά, μπέικον, λουκάνικα) αναρωτιέται κανείς αν υπάρχουν και άλλα τόσο συνηθισμένα πράγματα που βρίσκονται στην λίστα με τα πλήρως αποδεδειγμένα καρκινογόνα υλικά.
Στην παρακάτω λίστα δεν περιέχονται προϊόντα όπως είναι το κόκκινο κρέας, για το οποίο ο ΠΟΥ έχει πολλές ενδείξεις ότι μάλλον προκαλεί καρκίνο. Περιέχονται μόνο αυτά που πέρα από κάθε αμφιβολία σχετίζονται με τη δημιουργία και την εξάπλωση διαφόρων μορφών καρκίνου.
Έκθεση σε καρκινογενείς καταστάσεις
1 Το κάπνισμα: Η πιο κοινή έκθεση στον καπνό προέρχεται από τσιγάρα τον καπνό τον οποίο εισπνέουμε. Έχουν αποδειχτεί οι βλαβερές και καρκινογόνες συνέπειές του εδώ και δεκαετίες.
2 Σολάριουμ: Ένα κρεβάτι μαυρίσματος, η συσκευή δηλαδή που βγάζει υπεριώδη ακτινοβολία για καλλωπιστικό μαύρισμα μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος (και καταρράκτη και πρόωρη γήρανση του δέρματος).
3 Παραγωγή αλουμινίου: Αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο του πνεύμονα και της ουροδόχου κύστης έχουν αναφερθεί σε εργάτες του κλάδου που εισπνέουν τα χημικά.
4 Αρσενικό σε πόσιμο νερό. Το χημικό αυτό είναι εξαιρετικά τοξικό και χρησιμοποιείται σε εργοστάσια. Αν περάσει στην παροχή νερού προκαλεί καρκίνο του δέρματος, ενώ συνδέεται και με καρκίνου στο ήπαρ, στους πνεύμονες, στα νεφρά και στην ουροδόχο κύστη.
5 Παραγωγή της χρωστικής Ziel-Nielsen (γνωστή και ως auramine). Χρησιμοποιείται και ως αντισηπτικό και ως υλικό για βαφές. Έρευνες απέδειξαν αυξημένους καρκίνους ουροδόχου κύστης στους άντρες εργάτες εργοστασίων που παρασκεύαζαν ή χρησιμοποιούσαν την ουσία, λόγω της εισπνοής φορμαλδεϋδης και θείου.
6 Κατασκευή και επιδιόρθωση υποδημάτων. Συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ρινικού καρκίνου και λευχαιμίας, επειδή οι εργαζόμενοι που φτιάχνουν μπότες και παπούτσια (ή/και τα επιδιορθώνουν) έρχονται σε επαφή με ουσίες που θεωρούνται πιθανώς καρκινογόνες, όπως είναι η σκόνη δέρματος, βενζόλιο κ.α. Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου στην κατασκευή υποδημάτων εξαρτάται απ’ το διάστημα που ασχολείται με αυτό ο εργαζόμενος.
7 Καθαρισμός καμινάδων: Παλιότερα άνθρωποι -και ιδίως μικρά αγόρια- σκαρφάλωναν στις καμινάδες για να τις καθαρίσουν απ’ την καπνιά και τη σκόνη. Τώρα πια ο καθαρισμός γίνεται με τη χρήση μηχανημάτων. Μπορεί να προκαλέσει έναν πολύ συγκεκριμένο τύπο καρκίνου -τον επονομαζόμενο «καρκίνο του καθαριστή καμινάδων». Προκαλείται απ’ την εισπνοή άνθρακα και καμμένου ξύλου.
8 Αεριοποίηση άνθρακα: Εργάτες που συμμετείχαν σε αεριοποίηση άνθρακα για πολλά χρόνια είχαν υψηλότερες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.
9 Απόσταξη πίσσας. Βγαίνει απ’ τον άνθρακα και χρησιμοποιείται ως βάση μπογιάς αλλά και στις ασφαλτοστρώσεις. Περιέχει πολλά καρκινογόνα όπως είναι το βενζόλιο.
10. Παραγωγή οπτάνθρακα: Εργάτες που έρχονται σε επαφή με τον οπτάνθρακα (το καύσιμο που βγαίνει απ’ τον άνθρακα) έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από καρκίνο του πνεύμονα και των νεφρών.
11 Κατασκευή επίπλων: Μεγαλύτερος κίνδυνος για ρινικό καρκίνο, εξαιτίας της έκθεσης σε σκόνη του ξύλου.
12 Υπόγεια εξόρυξη αιματίτη, με έκθεση σε ραδόνιο. Στην εξόρυξη αιματίτη, μιας υπόγειας πηγής σιδήρου, οι εργάτες των ορυχείων έρχονται σε επαφή ταυτόχρονα με το ραδιενεργό καρκινογόνο, ραδόνιο, που προκαλεί μεγάλη αύξηση στον κίνδυνο καρκίνου των πνευμόνων. Καπνά στο Μουσείο Καπνού Δήμου Καβάλας
13 Παθητικό κάπνισμα: Ένας μη καπνιστής είναι 25% πιο πιθανό να εμφανίσει καρκίνο του πνεύμονα αν αναπνέει τον καπνό των άλλων. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για καρκίνο του λάρυγγα, και του φάρυγγα.
14 Εργασία σε βιομηχανίες σιδήρου και ατσαλιού. Έρευνες έδειξαν οι εργάτες έχουν εξαιρετικά αυξημένη πιθανότητα για εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, λόγω των διάφορων καρκινογόνων ουσιών (μετάλλων, φορμαλδεϋδης κ.α.)
15 Εργασία στη βιομηχανία ισοπροπανόλης: Αυξημένες πιθανότητες καρκίνου για τους εργάτες που έρχονται σε επαφή με γνωστά καρκινογόνα.
16 Κατασκευή της βαφής ματζέντα. Η παραγωγή του μωβ-κόκκινου χρώματος/βαφής ξεκίνησε το 1850 και ήταν απ’ τις πρώτες συνθετικές βαφές που φτιάχτηκαν ποτέ. Περιέχει χημικά που συνδέονται με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Κάποια καρκινογόνα χημικά πάντως καταργήθηκαν και απ’ τις βαφές μαλλιών την δεκαετία του 1970.
17 Επάγγελμα ελαιοχρωματιστής: Έρευνες δείχνουν πως το βάψιμο σπιτιών κλπ μπορεί να προκαλέσει λευχαιμία και καρκίνο της ουροδόχου κύστης, λόγω της έκθεσης σε βενζόλιο που χρησιμοποιείται στην παραγωγή μπογιάς.
18 Η χρήση της πίσσας για το φτιάξιμο πεζοδρομίων ή οροφών. Και εδώ περιέχονται πολλά καρκινογόνα όπως είναι το βενζόλιο.
19 Βιομηχανία ελαστικών. Και εδώ καρκινογόνα χημικά κατά την παρασκευή λαστιχένιων προϊόντων, που συνδέονται με καρκίνο της ουροδόχου κύστης και του πνεύμονα αλλά και λευχαιμία.
20 Έκθεση εργατών σε ισχυρά ανόργανα νέφη οξέων που περιέχουν θειϊκό οξύ. Συνδέεται με καρκίνους του πνεύμονα.
Καρκινογόνα μίγματα
21 Οι ισχυρότατα τοξικές αφλατοξίνες: Η αφλατοξίνη είναι δηλητήριο που προκαλεί καρκίνο του ήπατος. Παράγεται από μύκητες ( Aspergillus flavus και parasiticus ) που αναπτύσσονται σε τρόφιμα ή σε ζωοτροφές ιδιαίτερα στο καλαμπόκι και στα φιστίκια. Επίσης αφλατοξίνη είναι δυνατόν να ανιχνευτεί στο γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα, παγωτά, προϊόντα με βάση καλαμποκιού ή φιστικιών, σε άλλους ξηρούς καρπούς όπως καρύδια, φιστίκια Αιγίνης (χαλεπιανά).
22 Αλκοολούχα ποτά: Η κατανάλωσή τους μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού, του ορθού, του λάρυγγα, του ήπατος, του οισοφάγου, της στοματικής κοιλότητας και του φάρυγγα. Επίσης θεωρείται πιθανή αιτία για τη δημιουργία καρκίνου στο πάγκρεας.
23 Ο άγουρος καρπός Αρέκα: Πρόκειται για ήπιο διεγερτικό όπως είναι ο καφές, το οποίο μασιέται. Προκαλεί αυξημένο ρίσκο για καρκίνο του στόματος και του οισοφάγου.
24 Φύλλα βέτελ, χωρίς καπνό: Πρόκειται για φύλλωμα της Ασίας που μασιέται συνήθως με αρέκα και είναι διεγερτικό που αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου στο στόμα.
25 Φύλλα βέτελ με καπνό: Το ίδιο με το #24.
26 Υγρή πίσσα: Περιέχει καρκινογόνο βενζόλιο.
27 Πίσσα από άνθρακα: Περιέχει καρκινογόνο βενζόλιο.
28 Εκπομπή άνθρακα σε κλειστούς χώρους: Το κάρβουνο που χρησιμοποιείται σε μερικά σπιτια ως μέσο θέρμανσης είναι επικίνδυνο εάν παράξει σκόνη άνθρακα.
29 Εξατμίσεις ντίζελ: Υπάρχει κίνδυνος καρκίνου απ’ την εισπνοή εξατμίσεων που παράγονται από μηχανή ντίζελ. Πάνω από 30 συστατικά του λαδιού ντίζελ θεωρούνται καρκινογόνα απ’ τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
30 Μεταλλικά έλαια, ακατέργαστα ή ελαφρώς κατεργασμένα: Ο ΠΟΥ τα βάζει στην Α’ Κατηγορία Καρκινογόνων.
31 Αναγλητικά φάρμακα που περιέχουν φαινακετίνη: Το φάρμακο μειώνει τον πόνο και τον πυρετό, είναι όμως πλέον απαγορευμένο σε κάποιες χώρες επειδή συνδέεται με ρινικούς, πυελικούς και άλλους όγκους.
32 Φυτά που περιέχουν αριστολοχικό (aristolochic) οξύ: Χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κινεζική ιατρική, έχει αποδειχθεί όμως πως προκαλεί ασθένειες στα νεφρά και ουροθηλιακό καρκίνωμα.
33 Πολυχλωριωμένα διφαινύλια: Αυτή η συνθετική μίξη που χρησιμοποιούνταν ευρέως σε ηλεκτρικά μηχανήματα στο παρελθόν, απαγορεύτηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70 σε πολλές χώρες λόγω περιβαλλοντικών ζητημάτων. Έρευνες δείχνουν πως η επαφή της με τον άνθρωπο αυξάνουν την πιθανότητα μελανωμάτων, καρκίνου στο ήπαρ, στον εγκέφαλο και αλλού. Προκαλούν επίσης καρκίνους και στα ζώα.
34 Αλίπαστα ψάρια σε κινέζικο στυλ: Δίαιτες με μεγάλες ποσότητες προ-αλατισμένων κρεάτων και ψαριών ή και τουρσιών είναι συχνές κυρίως στην Ασία και τη Βόρεια Αφρική και μπορούν να αυξήσουν το ρίσκο για ρινοφαρυγγικό καρκίνο. Τα χημικά που περιέχονται μπορούν να αλλοιώσουν και το DNA.
35 Έλαια πισσούχου σχιστόλιθου: Κατά την παραγωγή τους είναι πιθανό να ελευθερώνονται τοξικά καρκινογόνα χημικά στον αέρα, στο νερό και στο έδαφος. 36 Αιθάλη: Σκόνη άνθρακα, που δημιουργείται κυρίως απ’ την καύση καρβουνων, συνέβαλε στον καρκίνο των καπνοκαθαριστών που αναφέρθηκε νωρίτερα. 37 Καπνικά προϊόντα που δεν καπνίζονται: Ο καπνός μασιέται ως διεγερτικό, κάποιες φορές με άλλα φύλλα, συνδέεται συγκεκριμένα με καρκίνους του λάρυγγα και του στόματος.
38 Σκόνη ξύλων: Η σκόνη ξύλων έχει ενταχθεί στην οδηγία περί καρκινογόνων παραγόντων και προκαλεί ρινικούς καρκίνους.
39 Επεξεργασμένο κρέας: Αλλαντικά, μπέικον και λουκάνικα μπήκαν στην ίδια λίστα επικινδυνότητας τον Οκτώβρη του 2015, απ’ τον ΠΟΥ που τα συνδέει με τον καρκίνο του εντέρου. Καρκινογόνες ουσίες και ομάδες ουσιών
40 Ακεταλδεΰδη
41 4- Αμινοδιφαινύλιο
42 Αριστολοχικά οξέα και τα φυτά που τα περιέχουν
43 Αρσενικό και ενώσεις του αρσενικού
44 Αμίαντος
45 Αζαθειοπρίνη
46 Βενζόλιο
47 Βενζιδίνη
48 Βενζο[a]πυρένιο
49. Βηρύλλιο και ενώσεις βηρυλλίου
50 Χλωροπρομαζίνη
51 Δις (χλωρομεθυλ) αιθέρας
52 Χλωρομεθυλο-μεθυλαιθέρας
53 Βουταδιένιο-1,3
54 1,4- Βουτανεδιόλης διμεθανοσουλφονικό
55 Το κάδμιο και ενώσεις καδμίου 55
56 Χλωραμβουκίλη
57 Methyl-CCNU (1-(2-Chloroethyl)-3-(4-methylcyclohexyl)-1-nitrosourea; Semustine)
58 Ενώσεις χρωμίου (VI)
59 Κυκλοσπορίνη
60 Αντισυλληπτικά, ορμόνες, συνδυασμένες μορφές εκείνα που περιέχουν οιστρογόνα και προγεστογόνα)
61 Αντισυλληπτικά, ορμόνες που πρέπει για μια περίοδο να πάρεις μόνο οιστρογόνα και μετά μαζί οιστρογόνα και προγεστογόνα).
62 Κυκλοφωσφαμίδη
63 Διαιθυλοστιλβοοιστρόλη
64 Βαφές που μεταβολίστηκαν σε βενζόλιο
65 Ερπητοϊός 4 (Epstein-Barr)
66 Οιστρογόνα, μη στεροειδή
67 Οιστρογόνα, στεροειδή
68 Θεραπεία με οιστρογόνα (κατά την εμμηνόπαυση)
69 Αιθανόλη σε αλκοολούχα ποτά
70 Εριονίτης
71 Οξειδιο του αιθυλενίου
72 Ετοποσίδη μόνη ή και σε συνδυασμό με σισπλατίνη και βλεομυκίνη
73 Φορμαλδεΰδη
74 Αρσενικούχο Γάλλιο
75 Μόλυνση με ελικοβακτηρίδιο pylori
76 Χρόνια μόλυνση με Ηπατίτιδα Β
77 Χρόνια μόλυνση με Ηπατίτιδα C
78 Φυτικά «γιατρικά» που περιέχουν το φυτό του είδους και γένους Αριστολοχία
79 Μόλυνση με ιό Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας τύπου 1
80 Ανθρώπινων θηλωμάτων τύπου 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59 και 66
81 Ανθρώπινος Τ-Λεμφοτρόπος Ιός τύπου 1
82 Μελφαλάνη
83 Μεθοξαλένη με υπεριώδη Α ακτινοβολία
84 4,4’- μεθυλένη (2-χλωροανιλίνη) (MOCA)
85 Συνδυασμοί χημειοθεραπείας
86 Υπερίτης
87 2-ναφθυλαμίνη
88 Ακτινοβολία νετρονίου
89 Mίγματα νικελίου
90 4-(N-Νιτροζομεθυλαμινο)-1-(3-πυριδύλιο)-1-βουτανόνη (NNK)
91 N-Νιτροζονορνικοτίνη(NNN)
92 Μόλυνση με Opisthorchis viverrini
93 Εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση
94 Εξωτερική ρύπανση σωματιδίων
95 Φώσφορος-32,
96 Πλουτώνιο-239 και τα προϊόντα διάσπασης του
97 Εκθεση κατά την παιδική ηλικία σε ραδιενεργό ιώδιο, από ατυχήματα ατομικών αντιδραστήρων και από έκρηξη πυρηνικών όπλων
98 Ραδιονουκλεΐδιο α
99 Ραδιονουκλεΐδιο β
100 Ράδιο-224 και τα προϊόντα διάσπασης του
101 Ράδιο-226 και τα προϊόντα διάσπασης του
102 Ράδιο-228 και τα προϊόντα διάσπασης του
103 Ράδιο-222 και τα προϊόντα διάσπασης του
104 Μόλυνση από το παράσιτο Schistosoma
105 Εισπνοή πυρίτιου σε χώρους εργασίας 1
06 Ηλιακή ακτινοβολία
107 Τάλκης που περιέχει αμιαντόμορφες ίνες
108 Ταμοξιφαίνη
109 2,3,7,8-τετραχλωροδιβενζο-παρά-διοξίνη
110 1,1’,1”-φωσφινοτηιουλιδυνετρισαζιριδίνη 1
11 Θόριο-232 και τα προϊόντα διάσπασης του
112 Τρεοσουλφάνη
113 Ορθο-τολουϊδίνη
114 Χλωραιθυλένιο
115 Υπεριώδης ακτινοβολία
116 Ακτινοβολία Χ και Γάμμα
