«Ποδοσφαιρική ευφυΐα». Το ακούμε συχνά. Βλέπουμε και ξαναβλέπουμε ριπλέι προσπαθώντας να κατανοήσουμε το πως ο Τσάβι είδε και βρήκε τον συμπαίκτη του στην άλλη πλευρά χωρίς να έχει στρέψει τη ματιά του προς τα εκεί. Την μπαλιά του Πίρλο με τη μία σε συμπαίκτη του που βρίσκεται μακριά από το οπτικό του πεδίο. Την ταχύτητα αντίδρασης του Ινιέστα πριν οι αντίπαλοι προλάβουν να ξεκινήσουν καν την προσπάθειά τους.
Την ευφυΐα αυτή προσπαθούν και όπως δείχνουν οι έρευνες καταφέρνουν να βελτιώσουν στην Intelligym. Ο εκτελεστικός διευθυντής της Ντάνι Ντάνκνερ ήταν πρώην πιλότος στην πολεμική αεροπορία του Ισραήλ. Ξεκίνησε την ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας έτσι ώστε να βοηθήσει αρχικά τους συναδέλφους του να έχουν ταχύτερη ανταπόκριση σε μικρότερο χρόνο στον αέρα.
Και σύντομα κατάλαβε πως θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στον αθλητισμό. «Το Intelligym είναι μια προπονητική πλατφόρμα σε υπολογιστή, η οποία επικεντρώνεται στην εξάσκηση του παράγοντα της ευφυΐας στο ποδόσφαιρο. Έχει να κάνει με αυτό που λέμε γνωστική ανάπτυξη μέσω του παιχνιδιού και αφορά όλα εκείνα τα στοιχεία που χρειάζεται ένας ποδοσφαιριστής για να είναι έξυπνος και αποτελεσματικός», λέει αρχικά στο FourFourTwo του gazzetta.gr και προσθέτει: «Εγώ είμαι στην πραγματικότητα πρώην αξιωματικός στην αεροπορία του Ισραήλ. Όλα ξεκίνησαν από τους ερευνητές στο Τέκιον, που είναι κάτι σαν το ΜΙΤ του Ισραήλ. Αναζήτησαν τεχνολογία που θα βοηθούσε τους πιλότους να πάρουν καλύτερες αποφάσεις υπό πίεση. Οι πιλότοι χρειάζεται προφανώς να εντοπίσουν πολλά πράγματα παράλληλα και να πάρουν σημαντικές αποφάσεις σε μικρό χρονικό διάστημα. Οπότε εξελίξαμε την τεχνολογία και στη συνέχεια αντιληφθήκαμε κοιτάζοντας αυτή τη γνωστική βελτίωση, ότι μπορούμε να την εφαρμόσουμε σε άλλους τομείς που χρειάζονται αποφάσεις σε μικρό χρονικό διάστημα ενώ παράλληλα συμβαίνουν τριγύρω πολλά πράγματα. Σκεφτείτε οδηγούς, στρατιώτες, πυροσβέστες, γιατρούς στα επείγοντα. Είναι αρκετά τα επαγγέλματα εκείνα που χρειάζονται μια σημαντική απόφαση άμεσα. Έτσι αποφασίσαμε να προσαρμόσουμε την τεχνολογία στον αθλητισμό». «Σκέψου γρηγορότερα, παίξε καλύτερα» είναι το μότο πίσω από την προσπάθειά τους, η οποία εφαρμόζεται σε παιδιά 10 ετών μέχρι 17. Ουσιαστικά, μέχρι να γίνουν επαγγελματίες.
Οι επενδύσεις σε τεχνολογίες και μεθόδους που έχουν στόχο να βελτιώσουν τη γρήγορη σκέψη και την αντίδραση στα ερεθίσματα του εκάστοτε σπορ δεν ξεκίνησε από το ποδόσφαιρο και έχει αρκετές εφαρμογές που χρησιμοποιούνται σε αθλήματα όπως το NFL. Δεδομένα, είμαστε ακόμα στην αρχή. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα όμως είναι άκρως ενθαρρυντικά. Η Intelligym αφού ολοκλήρωσε το λογισμικό έχοντας στο πλευρό της ανθρώπους από το χώρο του ποδοσφαίρου, όπως ο Κοκού και ο Φαν Νίστελροϊ, στη συνέχεια στράφηκε σε γνωστές ακαδημίες ομάδων με παράδοση και… ανοιχτούς ορίζοντες. Η Αϊντχόφεν και η Άλκμααρ στην Ολλανδία, η Βέρντερ Βρέμης και το Αμβούργο στη Γερμανία, καθώς και η Ραπίντ Βιέννης και η Ρεντ Μπουλ Ζάλτσμπουργκ στην Αυστρία. Σε όλες τις ομάδες υποδομής εκτός από τα παραδοσιακά προγράμματα προπόνησης και εκπαίδευσης, έχει ενταχθεί πλέον και ένα που μοιάζει με εξάσκηση σε old school ηλεκτρονικό παιχνίδι. Για δύο 30λεπτα την εβδομάδα. Κάτι σαν arcade με διαστημόπλοια! Μόνο που στην πραγματικότητα είναι κάτι πολύ διαφορετικό.
«Πρώτα από όλα είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το Intelligym δεν διδάσκει ποδόσφαιρο. Δεν είναι τακτικό προπονητικό σύστημα. Προπονούμε τις βασικές εγκεφαλικές λειτουργίες που χρειάζεται για να είσαι έξυπνος ποδοσφαιριστής. Είναι προπόνηση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, αλλά όχι σύστημα εκπαίδευσης. Δεν σου διδάσκει για παράδειγμα το 4-4-2 ή πώς θα στέκεσαι στον αγωνιστικό χώρο και πώς θα κινείσαι. Όμως μπορείς μέσω της δουλειάς στο πρόγραμμα να σκεφτείς καλύτερα το πώς θα μπορείς να εντοπίσεις διαφορετικούς παίκτες την ίδια στιγμή ή πώς μπορείς να καταλαβαίνεις τι συμβαίνει πίσω σου, ποιος βρίσκεται εκεί ακόμα και είναι εκτός του οπτικού σου πεδίου. Σε βοηθάει στην αντίληψη και στον σχεδιασμό της επόμενης κίνησής σου. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στους πολύ έξυπνους παίκτες και τους άλλους, αν σκεφτείτε για παράδειγμα τον Ινιέστα ή τον Τσάβι και το πόσο περισσότερα πράγματα μπορούν να εντοπίσουν σε μια στιγμή στον αγωνιστικό χώρο σε σχέση με άλλους ποδοσφαιριστές. Εμείς προσπαθούμε να τους εκπαιδεύσουμε ώστε να βλέπουν περισσότερα στο γήπεδο», προσθέτει ο Ντάνκνερ.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα μοιάζει με videogame με διαστημόπλοια και όπως μας αποκαλύπτει ο Ντάνκνερ, υπάρχει λόγος και γι αυτό. Ουσιαστικά βοηθάει τα παιδιά να έχουν γρήγορες αντιδράσεις σε ένα πολύ απαιτητικό περιβάλλον, ενώ αναγκάζονται παράλληλα να παρατηρούν διαφορετικές κινήσεις και δεδομένα. «Είναι αλήθεια πως το σχεδιάσαμε σαν videogame. Ένα βασικό στοιχείο του προγράμματος είναι πως έπρεπε να δείχνει διαφορετικό από το ποδόσφαιρο, να μην μοιάζει δηλαδή με κάποιο παιχνίδι προσομοίωσης ποδοσφαίρου. Βρήκαμε πως έτσι είναι πιο αποτελεσματικό. Χρησιμοποιήσαμε λοιπόν ένα κόσμο με μάχες στο διάστημα. Οπότε έχουμε διαστημόπλοια, στόλους. Οι μπλε εναντίον των πορτοκαλί. Πρέπει να επιτεθούν οι μεν στους δε σε ένα κόσμο όπου πρέπει να εντοπίζεις ταυτόχρονα πολλά αντικείμενα, να ξέρεις που κατευθύνονται και να ανταποκρίνεσαι πολύ γρήγορα. Επίσης η κατάσταση μπορεί να αλλάξει από τη μία στιγμή στην άλλη, να εμφανιστούν για παράδειγμα σύννεφα που να καλύψουν κάποια σκάφη, δημιουργώντας νέα δεδομένα. Αν το δείτε ως παιχνίδι, είναι δύσκολο και απαιτητικό. Μετά από μισή ώρα χρειάζεσαι ξεκούραση». Το gameplay είναι χτισμένο σε πολύ συγκεκριμένους άξονες και κάθε κομμάτι του έχει σχεδιαστεί ώστε να αλληλεπιδρά με διαφορετικό κομμάτι του εγκεφάλου. Έτσι, δίνει στους ανθρώπους των ακαδημιών δεδομένα για την γενική αντίληψη του κάθε νεαρού ποδοσφαιριστή, την ικανότητα συγκέντρωσης, την αντίληψη του χώρου, την εργαζόμενη μνήμη κ.ο.κ και τους βοηθάει να δουλέψουν με τα παιδιά στα γνωστικά σημεία που χρειάζεται περισσότερη βελτίωση. Το αποτέλεσμα στη συνέχεια ερμηνεύεται ποδοσφαιρικά, ενώ τα δείγματα βελτίωσης γίνονται ορατά σε διάστημα μόλις πέντε εβδομάδων. Η κίνηση χωρίς τη μπάλα, η λήψη αποφάσεων, το τρανζίσιον.
Το πρόγραμμα είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο και είναι δεδομένο πως υπάρχει σκεπτικισμός από κάποιους ως προς τα αποτελέσματά του. Το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ αποφάσισε να ερευνήσει αν όντως η βελτίωση που παρατηρείται οφείλεται στη χρήση του λογισμικού ή είναι κάποιου είδους “placebo”. Χώρισαν έτσι ένα δείγμα παιδιών (από 14 έως 17 ετών) από την PSV και την Άλκμααρ που πήραν μέρος στην έρευνα σε δύο γκρουπ. Το ένα υποβλήθηκε στο παιχνίδι της Intelligym και το άλλο σε ένα πρόγραμμα placebo, που θεωρητικά θα βοηθούσε την απόδοση. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας ένα σύστημα μέτρησης απόδοσης σχεδιασμένο από το ίδιο το Πανεπιστήμιο, τέσταραν την απόδοσή τους σε κανονικές συνθήκες αγώνα. Βρήκαν πως το γκρουπ που είχε υποβληθεί στο πρόγραμμα της Intelligym είχε πολύ καλύτερες αντιδράσεις σε όλους τους τομείς και μέτρησαν μια συνολική βελτίωση απόδοσης κοντά στο 30%!
«Σε κάθε αγορά και νέο προϊόν βρίσκεις ανθρώπους σκεπτικιστές και άλλους που ψάχνουν πολύ τις νέες τεχνολογίες. Εδώ όμως υπάρχουν τα αποτελέσματα. και είναι πολύ σημαντικά, αφού κάνουν λόγο για ποσοστό 30% καλύτερης απόδοσης για εκείνους που έχουν πάρει μέρος στο πρόγραμμα. Στην ουσία ξέρουμε ότι κάποια στιγμή όλοι θα χρησιμοποιούν ένα “εγκεφαλικό γυμναστήριο”, με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιούν το συμβατικό. Όπως πας στα βάρη ή στον διάδρομο για να γυμνάσεις συγκεκριμένες μυϊκές ομάδες, έτσι πρέπει να προπονήσεις και τον εγκέφαλο για να φτάσεις στο μάξιμουμ της απόδοσης. Είμαστε τυχεροί γιατί κάθε ομάδα και κάθε ακαδημία που έχουμε προσεγγίσει έχουν δεχθεί με χαρά να το δοκιμάσουν. Ξέρουμε ότι κάποια στιγμή θα βρούμε αρνητές. Να σας δώσω ένα παράδειγμα από το Ice Hockey. Η Εθνική Κ-18 των ΗΠΑ από όταν άρχισε να το χρησιμοποιεί πήρε έξι φορές το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, κάτι που δεν είχε γίνει ποτέ πριν. Ο πρώτος που το χρησιμοποιεί συνήθως έχει πλεονέκτημα και οι υπόλοιποι ακολουθούν», μας λέει ο εκτελεστικός διευθυντής της εταιρείας.
Τι αφορά όμως η βελτίωση της απόδοσης, που ακούγεται τόσο γενικόλογο; «Όταν ρωτάς τους προπονητές πώς μετρούν την ποιότητα στη λήψη αποφάσεων των ποδοσφαιριστών τους, ο καθένας έχει τη δική του μέθοδο αξιολόγησης. Σε αυτή την περίπτωση έρευνας που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ αναπτύχθηκε ένα σύστημα αξιολόγησης που ανέλυε video των παικτών σε συνθήκες αγώνα και είχε λεπτομερείς λίστες όλων των ενεργειών τους στο γήπεδο. Με και χωρίς τη μπάλα, σε συνθήκες άμυνας ή επίθεσης, στο τρανζίσιον, σε κάθε κατάσταση. Ανέλυσαν όλα αυτά τα στοιχεία και κατέληξαν σε ένα ξεκάθαρο συμπέρασμα για την εξέλιξη στη λήψη αποφάσεων. Συγκρίνοντας τα σκορ των παιδιών πριν και μετά το πρόγραμμα, βλέπεις τη διαφορά».
Για τον Ντάνι και τους υπόλοιπους επιστήμονες που έχουν αφιερωθεί στο πρότζεκτ, στο μέλλον τέτοιου είδους μέθοδοι θα είναι όσο αυτονόητες είναι σήμερα οι κανονικές προπονήσεις: «Νομίζω πως θα είναι αναπόφευκτο στο μέλλον. Όλοι θα χρησιμοποιούν τέτοιες μεθόδους. Σκέψου την σωματική προπόνηση και την μεθοδολογία της στις μέρες μας. Δεν νοείται ομάδα που να μην κάνει εντατική προπόνηση. Στο παρελθόν όμως δεν ήταν έτσι, υπήρχαν πριν 30 χρόνια παίκτες που έπαιζαν χωρίς να προπονούνται όσο άλλοι και τα κατάφερναν. Στο μέλλον πιστεύω ότι η εκπαίδευση του εγκεφάλου θα είναι στη λίστα του προπονητικού πλάνου κάθε ομάδας».
Η Αϊντχόφεν αποφάσισε ήδη να περάσει στη δεύτερη φάση του προγράμματος, προκειμένου να βρει ακόμα περισσότερα κέρδη από την «γνωστική προπόνηση» και να δει πώς μπορεί να το συνδυάσει με την σωματική, ενώ άνθρωποι της Άλκμααρ είχαν συναντήσεις με εκπροσώπους της Ρεάλ Μαδρίτης και τη Μπάγερ Λεβερκούζεν, που ενδιαφέρθηκαν για την εφαρμογή του λογισμικού. Στο νέο προπονητικό κέντρο της εθνικής Γερμανίας που χτίζεται λίγο έξω από τη Φρανκφούρτη το σύστημα της Intelligym θα έχει ξεχωριστή θέση, αφού έχει ενθουσιάσει τον Όλιβερ Μπίερχοφ. Καλωσορίσατε στο μέλλον…
