Η αφετηρία της λατρείας εκεί, πρέπει να τοποθετηθεί στην αρχή της εποχής του Χαλκού.
Με βεβαιότητα πιστοποιείται η λατρεία του Δωδωναίου ΔΙΑ κατά τους υστερομυκηναϊκούς χρόνους κάτι που αποδεικνύεται από την ΙΛΙΑΔΑ και τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών.
Αναλύεται επίσης ο τρόπος με τον οποίο έφτασε η λατρεία του ΔΙΑ στην περιοχή και πως η παλαιότερη προελληνική θεότητα της ΓΗΣ, που λατρευόταν εκεί, μετονομάστηκε σε ΔΙΩΝΗ. Η θεότητα όμως εκείνη έδωσε στον ΔΙΑ τα χθόνια χαρακτηριστικά της με αποτέλεσμα να πιστεύεται ότι το ιερό ζεύγος κατοικούσε στις ρίζες της θείας βελανιδιάς, της ΦΥΓΟΥ.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται ακόμη στη μαντική ιδιότητα του δέντρου, καθώς και στον τρόπο της χρησμοδότησης. Πρόβλημα αποτελεί η αρχή της λατρείας.
Ένα πιθανό σενάριο είναι η βελανιδιά που είναι ένα αιωνόβιο δέντρο και έλκει τους κεραυνούς να χτυπήθηκε από κεραυνό και έτσι ο χώρος να θεωρήθηκε ιερός.
Η αρχαιοελληνική παράδοση μάλιστα θεωρούσε το μαντείο της ΔΩΔΩΝΗΣ το αρχαιότερο, παρόλο που οι πληροφορίες για τη λειτουργία του είναι ελάχιστες.
Η πρώτη μνεία εντοπίζεται και πάλι στον ΟΜΗΡΟ και στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, αν και τα περισσότερα δεδομένα μας τις δίνει η αρχαιολογική σκαπάνη. Τις σημαντικότερες πληροφορίες μας παραχωρούν τα διάφορα μολύβδινα ελάσματα που είχαν πάνω τους χαραγμένες τις ερωτήσεις των επισκεπτών για το θεό.
