Τό Ὁλοκαύτωμα στήν Κοξαρέ Ρεθύμνου (29 Αὐγ.1944).
Τον Αύγουστο του 1944, η Κρήτη έγινε μια κόλαση. Οι γερμανοί έκαιγαν και αφάνιζαν τα χωριά μας, σκότωναν ομαδικά και αδιάκριτα. Στο ολοκαύτωμα της Κρύας Βρύσης, οι αντάρτες χτυπούσαν τους γερμανούς έξω από την Κοξαρέ και προτού να στεγνώσει το αίμα των Κρυοβρυσιανών, στις 29 Αυγούστου, έγινε το ολοκαύτωμα της Κοξαρές.
Στην είσοδο του χωριού, στο τέρμα της διακλάδωσης, οι χιλτερικοί προχωρούσαν αποφασισμένοι για την εξόντωση των κατοίκων του.
Δεν πέρασε αρκετή ώρα και κύκλωσαν το χωριό.
Έβαλαν παντού φωτιά και ανατίναξαν ότι οι φλόγες δεν μπορούσαν να καταστρέψουν.
Το χωριό ισοπεδώθηκε.
Παίρνανε μέτρα προφύλαξης οι κάτοικοι της Κοξαρέ, και για αυτό οι χιλτερικοί δεν μπόρεσαν να κάμουν μαζικές εκτελέσεις όπως σε άλλα καμένα χωριά.
Από τους άνδρες του χωριού, έναν που βρήκαν τον έκαψαν ζωντανό.
Ευτυχώς που το μίσος τους δεν ξέσπασε στα γυναικόπαιδα όπως έγινε τον Οκτώβρη του 1943 στην Καλή Συκιά.
Την θυμούνται εκείνη την ημέρα την 29η Αυγούστου 1944 όσοι τη ζήσανε. Τη βαστάνε άσβηστη μέσα τους. Μια πικρή μέρα.
Το σύννεφο της μαύρης συμφοράς άπλωσε πάνω από την Κοξαρέ και την σκέπασε θανατερά.
Το ξημέρωμα εκείνης της πυρωμένης νύχτας, το σκοτείνιασε η κάπνα της οργής και της εκδίκησης των χιτλερικών.
Εκείνο το Αυγουστιάτικο πρωινό, μέσα στα τόσα αποκαϊδια και χαλάσματα, μέσα σε τόσες αυλόπορτες και μεσοδόκια των καρβουνιασμένων σπιτιών, δεν έβλεπες να ξεχωρίζουν, αν πολεμούσε η λάμψη της αντρείας τη μαυρίλα της βαρβαρότητας, ή αν ανθούσε η λευτεριά.
Τα γύρω βουνά, τα φαράγγια του Κουρταλιώτη και του Κοτσυφού, μα και οι στάχτες των σπιτιών τους μαρτυρούν για την θυσία τους.
Η Κοξαρέ στάθηκε, αμύντορας, αλλά και μάρτυρας.Και χρησιμοποιώ την λέξη μάρτυρας, με την διττή σημασία που έχει μόνο στην Ελληνική. Δηλώνει αυτόν που είναι αυτόπτης μάρτυρας γεγονότων αλλά και ταυτόχρονα αυτόν που θυσιάζεται για την πίστη, για την πατρίδα, για την αρετή, για το ουσιώδες.
Το Ολοκαύτωμα της Κοξαρέ, εντάσσεται στη μακριά αλυσίδα των δοκιμασιών που σημάδεψαν το Αντιστασιακό Έπος του Ελληνικού λαού και ειδικότερα του Κρητικού, στην σκοτεινή περίοδο της κατοχής.
Και πολλά άλλα χωριά του Αϊ Βασίλη και της Κρήτης κάηκαν και ανατινάχθηκαν.
Δεν υπάρχει πόλη ή χωριό να μην πενθεί λίγους ή πολλούς τουφεκισμένους και όμηρους.
Ήρωα, πλάκες και μνήματα, σταυροί και μαυροφορεμός, είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την εικόνα των αντίποινων και των θηριωδιών.
Το ολοκαύτωμα της Κοξαρέ, επιβεβαιώνει την οδυνηρή αλλά και μεγαλειώδη αλήθεια, ότι η λευτεριά στον τόπο μας, εξαργυρώθηκε με το ακριβό τίμημα του αίματος και της καταστροφής.
Τό Ὁλοκαύτωμα στό Λιδωρίκι (29 Αὐγ.1944)
Στις 5 Ιουλίου το «Σύνταγμα 18, των Ορεινών Κυνηγών της Αστυνομίας» (POLIZEI – GEBIRGSJAGERN – REGIMENT 18), στρατοπέδευσε στην Τρίπολη για να πάρει αμέσως το δρόμο της επιστροφής στην Αθήνα. Το ΙΙο τάγμα επέστρεψε στη Λαμία και το ΙΙΙο τάγμα γύρισε ξανά στην Άμφισσα. Όταν έγινε γνωστό ότι η περισσότερη δύναμη του ΙΙου τάγματος, δηλαδή το εκκαθαριστικό απόσπασμα του λοχαγού Χάκερτ, χτυπήθηκε και καταστράφηκε στις Καρούτες (5.8.44), το τάγμα ξεσηκώθηκε σε συναγερμό, όρμησε από την Αθήνα και διαβαίνοντας ολοταχώς από Λιβαδειά και Αράχοβα, έφτασε την άλλη κιόλας μέρα στην Άμφισσα.
Το τάγμα στην πορεία του για τις Καρούτες, δέχτηκε στο πέρασμα της Γκιώνας, σε υψόμετρο 1.400 μ περίπου, την επίθεση των ανταρτών και είχε αρκετούς τραυματίες. Γρήγορα όμως κατόρθωσε να περάσει στην αντεπίθεση και με την υποστήριξη των ορειβατικών κανονιών του απώθησε τους αντάρτες και προχώρησε βιαστικά προς τις Καρούτες, για να περισώσει τους τυχόν επιζώντες.
Το χωριό παρουσίαζε φριχτή θέα! Δεν υπήρχε σπίτι που να μην έφερνε τα ίχνη της πρόσφατης μάχης. Μόλις εννέα επιζώντες βρέθηκαν μισοπεθαμένοι στο τριγύρω δάσος κι’ ενώ οι νεκροί αντάρτες είχαν ενταφιαστεί, οι σκοτωμένοι Γερμανοί είχαν στοιβαχτεί μέσα σε μια ξεσκέπαστη αποθήκη, κοντά στη ρεματιά του χωριού, όπου είχαν γίνει παρανάλωμα φωτιάς. Δεν υπήρχαν πια πτώματα, αλλά ένας φριχτός σωρός από μισοκαμένα κόκαλα, κρανία, άκρα, κορμοί, ανακατεμένα με λείψανα σκοτωμένων μουλαριών, έτσι που ήταν αδύνατη όχι μόνο η αναγνώριση, αλλά και η μέτρηση των σκοτωμένων. Πάντως οι νεκροί ήταν εκατό τουλάχιστον.
Το τάγμα, ερεύνησε το χωριό απ’ άκρη σ’ άκρη, χωρίς όμως να βρει άλλους επιζώντες, ούτε χωρικούς, εκτός από μια γριά. Ακολούθως επέστρεψε στην Άμφισσα, αφού πέτυχε να διαπιστώσει την κατάσταση και να περισώσει τους εννέα επιζώντες. Στις 10 Αυγούστου έγινε από το ΙΙο τάγμα της Λαμίας μεγάλη εκκαθαριστική επιχείρηση με στόχο το Καρπενήσι, που ήταν η έδρα της ηγεσίας των ανταρτών και ορμητήριο των επιδρομών τους στη Σπερχειάδα.
Στις 28 Αυγούστου έγινε η τελευταία συνδυασμένη εκκαθαριστική επιχείρηση με στόχο το Λιδορίκι. Έλαβαν μέρος το ΙΙο τάγμα, με διοικητή τον ταγματάρχη Ρόις, η υπόλοιπη δύναμη του ΙΙΙου τάγματος υπό το λοχαγό Μάλτεν, η 2η πυροβολαρχία (υπολοχαγός Σμιτ) και η τρίτη πυροβολαρχία (λοχαγός Μιττερχούμπερτ), καθώς και τμήματα της 11ης αεροπορικής μεραρχίας εδάφους. Αυτή τη φορά, η κύρια επιθετική δύναμη μπήκε στο οροπέδιο του Λιδορικιού απ’ τα υψώματα του χωριού Μαλανδρίνο, ενώ η υπόλοιπη δύναμη προχώρησε απ’ το δρόμο ‘Ελατος-Καρούτες.
Η επιχείρηση πέτυχε χάρη στις πολλές και καλά συνδυασμένες δυνάμεις και στην πυκνή κι εύστοχη δράση του πυροβολικού. Αεροπλάνα αναγνώρισης επισήμαναν τους στόχους και καθοδήγησαν τη βολή του πυροβολικού, ώστε οι αντάρτες δεν κατόρθωσαν να οργανώσουν την άμυνά τους. Σύντομα, κάτω απ’ την πίεση των επιθέσεων (που δεν ήταν άλλωστε χωρίς αισθητές απώλειες γιά τους επιτιθέμενους) και το σφυροκόπημα των βαριών όλμων, τα αντάρτικα τμήματα ανατράπηκαν και οπισθοχώρησαν προς το στενό του Μόρνου, ενώ το Λιδορίκι, έπεσε -επί τέλους- στα χέρια των Γερμανών και μετά τη λαφυραγώγησή του, πυρπολήθηκε.
Ημέρες μνήμης (Χανιά – Ρέθυμνο – Καισαριανή – Μπλόκο Καλλιθέας)
28 Αυγούστου 1944 Στο Μαλάρυθο Κισσάμου Χανίων οι Γερμανοί εκτελούν 61 κατοίκους στην θέση Φαράγγι. – Μπλόκο στην Καλλιθεα , εκτελούν επί τόπου 40 κατοίκους
– Στα Χανιά εκτελούν 25 ομήρους
28 Αυγούστου 1943 Στο σκοπευτήριο της Καισαριανής εκτελούν 13 αγωνιστές.
averoph.files.wordpress.com
