Εάν ανησυχείτε ότι ο πολλαπλασιασμός των ψεύτικων λογαριασμών στο Facebook και στο Twitter θα μπορούσε να διαστρεβλώσει την…
κοινή γνώμη, συμβάλλοντας στην διάδοση ψευδών ειδήσεων και δημιουργώντας μια άσχημη ατμόσφαιρα, ίσως πρέπει να δώσετε προσοχή στις προτάσεις του Vitalik Buterin, του ιδρυτή της πλατφόρμας του ψηφιακού νομίσματος Ethereum. (Για όσους εντυπωσιάζονται από μεγάλα χρηματικά ποσά, η κεφαλαιοποίηση του ether, του κρυπτονομίσματος της Ethereum ανέρχεται στα 27,5 δισ. δολάρια, αξία μικρότερη μόνο από αυτή του bitcoin).
Είχα μία διαφωνία με τον Buterin στο Twitter τις προάλλες. Ήταν εξοργισμένος επειδή έγραψε ότι το Twitter και το Facebook θα πρέπει ζητούν τα στοιχεία πιστωτικής κάρτας για τη δημιουργία λογαριασμών στις ιστοσελίδες τους. Υποστήριζα ότι τα κοινωνικά δίκτυα είναι τεράστιες εταιρείες μέσων ενημέρωσης που πρέπει να επιβάλουν την τάξη στις πλατφόρμες τους.
Κανείς, συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των δικτύων, δεν έχει μια ακριβή εικόνα για το πόσοι από τους χρήστες τους είναι πραγματικοί άνθρωποι. Οι ψεύτικοι λογαριασμοί και τα bots είναι παντού. Όσοι χρησιμοποιούν εκφοβισμό ενεργούν ανώνυμα και δεν τιμωρούνται. Οι ψεύτικες ιστορίες και η πολιτική προπαγάνδα προωθούνται σε μεγάλα ακροατήρια, βρίσκοντας στήριξη και στα botnets (υπολογιστές που έχουν “καταληφθεί” από τον λεγόμενο botmaster). Ομάδες τρομοκρατών αποφεύγουν τη λογοκρισία, γεγονός που μπορεί να είναι καλό για την ελευθερία του λόγου αλλά όχι για τη δημόσια ασφάλεια. Επομένως, θέλω τα δίκτυα να σταματήσουν να επιτρέπουν στους χρήστες την ανωνυμία. Εάν μεταδίδετε κάτι στον κόσμο, όπως συμβαίνει στο Facebook και το Twitter, πρέπει να έχετε ταυτοποιηθεί. Οι πιστωτικές κάρτες μπορούν να πιστοποιήσουν την ταυτότητα των ανθρώπων.
Όπως πολλοί άλλοι, ο Buterin απέρριψε την πρότασή μου. Ισχυρίστηκε ότι κάποιος όπως ο James Damore, ο μηχανικός της Google που είχε αμφισβητήσει τις πολιτικές της εταιρίας για το φύλο και απολύθηκε με συνοπτικές διαδικασίες για αυτό, θα μπορούσε να είχε προστατευτεί από την ανωνυμία. “Η αποδοχή μιας τέτοιας συνέπειας” όπως η απόλυση “είναι αξιέπαινη”, έγραψε ο Buterin, “αλλά αυτό δεν πρέπει να είναι το μοναδικό μονοπάτι”. Οι μη δημοφιλείς ιδέες, εξήγησε, δεν πρέπει να “υποβαθμιστούν στη σκιά των κατ ιδίαν συνομιλιών των κοινωνικών μέσων”. Σημείωσε ότι κάποιες σημαντικές συνεισφορές στην πρόοδο έχουν γίνει ανώνυμα -το bitcoin, για παράδειγμα, εφευρέθηκε από κάποιον με το ψευδώνυμο “Satoshi Nakamoto”. Η ιδιωτικότητα είναι σημαντική “για να αποτρέψουμε τα πάντα στη ζωή από το να γίνουν ένα παιχνίδι κοινωνικής αναγνώρισης”, πρόσθεσε ο Buterin.
Διαφωνώ με τα επιχειρήματα αυτά – πιστεύω ότι η μετάδοση μηνυμάτων δεν είναι και δεν πρέπει να είναι για τους αδύναμους- αλλά είμαι πρόθυμος να δεχτώ το επιχείρημα του Buterin ότι ο κόσμος μπορεί μερικές φορές να είναι άσκοπα σκληρός σε ανθρώπους όπως ο Damore που τόλμησαν να διαφωνήσουν. Καταλαβαίνω επίσης την άσχημη οπτική του αποκλεισμού από μεγάλες πλατφόρμες μετάδοσης μηνυμάτων ανθρώπων που δεν διαθέτουν τα μέσα για την κατοχή μιας πιστωτικής κάρτας, παρόλο που, ως επιχειρήσεις που αποσκοπούν στο κέρδος, αυτές οι πλατφόρμες δεν μπορούν αποσπάσουν και πολλά χρήματα από αυτούς.
Έτσι, ίσως ο Buterin να έχει μια καλύτερη ιδέα, την οποία περιέγραψε ως εξής: “Προσωπικά, μου αρέσει η ιδέα ενός προσωπικού ανώνυμου στίγματος, μέσω ψηφιακών υπογραφών ή Αποδείξεων Μηδενικής Γνώσης. Έτσι έχεις σιβυλλική αντίσταση, χωρίς προσωπικό κόστος”.
Αυτό είναι αρκετά αινιγματικό, όπως ένα μεγάλο μέρος αυτών που λέει ο Buterin. Το μυαλό του λειτουργεί πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να εξηγήσει τα πράγματα. Και δεν θα μπορούσε να δώσει μια απλούστερη περιγραφή. Αλλά ιδού τι εννοεί, από όσο μπορώ να καταλάβω.
Η γενική ιδέα είναι να αποκλειστούν οι “σιβυλλικές επιθέσεις” (sybil attacks), κατά τις οποίες ένας κακόβουλος χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει πολλές ταυτότητες, παρέχοντας σε κάθε χρήστη του κοινωνικού δικτύου ένα μοναδικό ID που δεν αποκαλύπτει την ταυτότητά του στον έξω κόσμο ή σε μια κυβέρνηση.
Αυτό το επίπεδο ιδιωτικότητας θα απέκλειε κάθε είδος ID που χρησιμοποιείται συχνά- το είδος της ηλεκτρονικής υπογραφής που χρησιμοποιείται, για παράδειγμα, στην Εσθονία ή μια πιστωτική κάρτα, ένας αριθμός κοινωνικής ασφάλισης ή μία διεύθυνση κατοικίας. Για να βεβαιωθείτε ότι κάθε άτομο λαμβάνει μόνο ένα “στίγμα”, θα πρέπει να υπάρξει κάποια διαδικασία ταυτοποίησης.
Ένας έξυπνος τρόπος για να λυθεί αυτό το πρόβλημα είναι η σύγκληση “ομάδων με ψευδώνυμα”, offline ή online “συναντήσεων” μέσω βίντεο, στις οποίες κάθε συμμετέχων θα λαμβάνει ένα “στίγμα” ταυτοποίησης χωρίς να παρουσιάζει έγγραφα. Η ιδέα στηρίζεται στο ότι ένα άτομο δεν μπορεί να βρίσκεται σε πολλές ομάδες ταυτόχρονα. Για να βεβαιωθεί ότι κανένα από τα μέρη δεν θα προχωρήσει σε κάποια εξαπάτηση, οι συναντήσεις θα πρέπει να διεξάγονται ταυτόχρονα και τόσες φορές ώστε να διασφαλιστεί ότι η ροή ταυτοποιήσεων δεν θα γίνει υπερβολικά “δυσκίνητη”. Οι συναντήσεις θα πραγματοποιούνταν μέσω συζητήσεων σε βίντεο στις οποίες θα συμμετείχαν τυχαία επιλεγμένα μέλη, εφόσον όλοι τα μέλη της ομάδας θα μπορούν να είναι βέβαιοι ότι κανείς δεν συμμετάσχει ταυτόχρονα σε άλλες παρόμοιες συνομιλίες.
Αυτός θα ήταν ένας “αδέξιος” μηχανισμός, που θα ανάγκαζε τους ανθρώπους να περιμένουν για την ημέρα που θα μπορούν να λάβουν “ψευδώνυμο” για να αρχίσουν να χρησιμοποιούν μια υπηρεσία κοινωνικών μέσων. Μια πιθανή λύση θα ήταν να δημιουργηθούν δύο επίπεδα χρηστών, ένα για όσους θα έχουν ταυτοποιηθεί και ένα για όσους δεν έχουν ταυτοποιηθεί, αντίστοιχα με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το Twitter με επαληθευμένους και μη επαληθευμένους λογαριασμούς. Μόνο οι ταυτοποιημένοι χρήστες θα μπορούν να συμμετέχουν σε δημοσκοπήσεις, να εκφράζουν την άποψή τους για να καταστήσουν το περιεχόμενό τους εμφανές, όπως συμβαίνει στο Reddit, ή να κάνουν “clap” στην πλατφόρμα Medium (το αντίστοιχο “like”) για να βοηθήσουν στον καθορισμό του πόσο πληρώνονται. Οι ψεύτικοι χρήστες που δεν έχουν ταυτοποιηθεί θα είναι αυτόματα “ύποπτοι” και θα μπορούσαν να εντοπιστούν από αλγόριθμους.
Το ίδιο το “στίγμα” θα ήταν ένα αλφαριθμητικό κλειδί, που θα μπορεί να επαληθευτεί, παρόμοια με τον τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα ηλεκτρονικά “πορτοφόλια” κρυπτονομισμάτων. Οι τεχνικές μέθοδοι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επαλήθευση αυτή είναι απολύτωνς κατανοητές από ειδικούς όπως ο Buterin.
Όλα αυτά ακούγονται περίπλοκα, αλλά και πάλι, το ίδιο το πρόβλημα είναι πολύπλοκο. Το διαδίκτυο σχεδιάστηκε ως ένα αναρχικό, αποκεντρωμένο δίκτυο στο οποίο η ιδιωτικότητα, και η ανωνυμία ως ένα από τα χαρακτηριστικά του, είναι εξαιρετικά σημαντικά στοιχεία. Παρόλο που τα κοινωνικά δίκτυα υπονομεύουν την ιδιωτικότητα με πολλούς τρόπους για να κερδίσουν χρήματα, το παλιό ιδεώδες παραμένει και πολλοί άνθρωποι απορρίπτουν την πρόταση της ταυτοποίησής τους. Έχουν δίκιο που είναι δύσπιστοι όσον αφορά την κυβέρνηση, και σε ορισμένες περιπτώσεις και τους εργοδότες τους για μία πιθανή απόσπαση στοιχείων. Υπάρχει λοιπόν η ανάγκη για έναν μηχανισμό που να συνδυάζει την ατομικότητα, τη λογοδοσία και την ιδιωτικότητα. Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται στις πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων θα μπορούσε να παράσχει έναν τέτοιο μηχανισμό.
Θα το αποδεχτούν τα κοινωνικά δίκτυα και οι πλατφόρμες όπως το Reddit ή το Medium; Αμφιβάλλω. Αυτό θα απαιτούσε μία πολύπλοκη κλιμακωτή εφαρμογή, και τα δίκτυα έχουν οικονομικά αντικίνητρα όταν πρόκειται να καταργήσουν ψεύτικους λογαριασμούς – αν προσπαθούσαν πραγματικά, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να μειώσει τους πολύ σημαντικούς αριθμούς των χρηστών τους.
Αλλά ίσως, εν καιρώ, τα κίνητρα θα μπορούσαν να αλλάξουν. Η τρέχουσα αντίδραση εναντίον των bots, των ψεύτικων ειδήσεων και της παράνομης πολιτικής διαφήμισης θα έπρεπε τελικά να ωθήσουν τα δίκτυα να εφαρμόσουν την ταυτοποίηση με τρόπο που να μην ενοχλεί τους χρήστες.
Του Leonid Bershidsky
