Ένα δικινητήριο επιθετικό βομβαρδιστικό αεροσκάφος, τύπου Μάρτιν Μπάλτιμορ (Martin Baltimore), που κατέπεσε στη θαλάσσια περιοχή της νότιας Ικαρίας το 1945, ενώ είχε πορεία προς τη Θεσσαλονίκη, εντοπίσθηκε κοντά στον οικισμό του Μαγγανίτη και σε βάθος 16 μέτρων. Tο αεροπλάνο βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση ενώ η εύρεσή του προκάλεσε ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον, αφού σε όλο τον κόσμο έχουν κατασκευαστεί 1.500 τέτοια αεροσκάφη και μέχρι σήμερα δεν έχει διασωθεί κανένα παρά μόνο το συγκεκριμένο.
Σημειώνεται ότι το αεροπλάνο χαρτογραφήθηκε και φωτογραφήθηκε, ενώ η πρωτοβουλία, αλλά και η όλη προσπάθεια, ανήκει στον πρώην πρόεδρο αυτοδυτών Σάμου Αλέξανδρο Μαλαγάρη που σε συνεργασία με το Στέλιο Δεμερτζή πριν από λίγες ημέρες βρέθηκαν στην Ικαρία, έκαναν τις απαραίτητες καταδύσεις και συνέλλεξαν τα απαραίτητα στοιχεία.
Ήταν 20 Απριλίου 1945 όταν το αεροσκάφος της 13ης Μοίρας Ελαφρού Βομβαρδισμού (13 ΜΕΒ), με τετραμελές πλήρωμα τους Σμηνία Δημόπουλο Α.-χειριστή, Επισμηνία Βάθη Σωτήριο-ασυρματιστή, Έφεδρο Σμηνία Δεμερτζή Βασίλειο-αεροναυτίλο και Υποσμηνία Ζαχαρόπουλο Ιωάννη-επιβάτη, κατέπεσε στη θάλασσα. Σύμφωνα με τα αρχεία του Μουσείου Ιστορίας της Πολεμικής Αεροπορίας, της Διεύθυνσης Καταγραφής και Τεκμηρίωσης Ιστορίας, καθώς και του τμήματος Ιστορικού Αρχείου και Συγγραφών, το αεροσκάφος εκτελούσε αεροναυτιλιακή εκπαιδευτική άσκηση. Όταν συνάντησε κακοκαιρία, αποφασίστηκε από τον χειριστή να συνεχίσει την άσκηση σε άλλη περιοχή νοτιότερα, όπου ο καιρός ήταν καλός.
Ωστόσο, περίπου μία ώρα μετά την απογείωση, σταμάτησε ο δεξιός κινητήρας κι ο χειριστής αδυνατούσε να κρατήσει το αεροσκάφος στον αέρα μόνο με τον αριστερό. Προσπάθησε να φτάσει στην Ικαρία και να βρει κατάλληλο χώρο για προσγείωση. Φτάνοντας, όμως, στην ακτή της Ικαρίας και μη βρίσκοντας τέτοιο χώρο, επιχείρησε αναγκαστική προσθαλάσσωση κοντά στο χωριό Μαγγανίτης. Ο καιρός ήταν καλός, αλλά η σύγκρουση με το νερό ήταν σφοδρή. Οι Δεμερτζής και Δημόπουλος κολύμπησαν και τελικά διασώθηκαν από παρακείμενη λέμβο, ενώ δεν τα κατάφεραν οι Βάθης και Ζαχαρόπουλος, οι οποίοι πνίγηκαν. Η αιτία της βλάβης του κινητήρα δεν εξακριβώθηκε ποτέ…
Το Martin Baltimore ήταν ένα ελαφρύ δικινητήριο επιθετικό βομβαρδιστικό αεροσκάφος, κατασκευασμένο από την Glenn L. Martin Company στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Είχε υπηρεσία με τις πολεμικές αεροπορίες της Βρετανίας, του Καναδά, της Αυστραλίας, της Νοτίου Αφρικής, της Ελλάδας και της Ιταλίας. Ο ρόλος του ήταν αυτός του ελαφρού βομβαρδιστικού/αναγνωριστικού.
Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία άρχισε να παραλαμβάνει τα πρώτα Baltimore από τη Βρετανική Royal Air Force στις 13 Σεπτεμβρίου του 1943 και εντάχθηκαν στην 13η Μοίρα Ελαφρού Βομβαρδισμού. Αρχικά τα Baltimore της 13 ΜΕΒ έδρευαν σε βάσεις της Βόρειας Αφρικής και εκτελούσαν αποστολές συνοδείας νηοπομπών, ανθυποβρυχιακών περιπολιών και αναγνώρισης. Έφερε τετραμελές πλήρωμα και συνήθως το τέταρτο μέλος ήταν Βρετανός, σε ρόλο ασυρματιστή-πολυβολητή. Τον Μάιο του 1944 η Μοίρα μεταφέρθηκε στην Ιταλία και εντάχθηκε στην Balkan Air Force, αναλαμβάνοντας αποστολές βομβαρδισμού στόχων τακτικής και στρατηγικής σημασίας στην πρώην Γιουγκοσλαβία και τη βόρεια Ιταλία. Συνολικά στην Ελληνική Αεροπορία υπηρέτησαν 79 αεροσκάφη. Παρά το γεγονός πως παράχθηκαν 1.575 Martin Baltimore, κανένα δεν έχει διασωθεί ανέπαφο…
Στις 11 Ιουλίου 2017 καταδυτική ομάδα επισκέφθηκε το σημείο όπου βρίσκεται το βυθισμένο Martin Baltimore. Αξιοποιώντας τα στοιχεία της Πολεμικής Αεροπορίας, τις προφορικές μαρτυρίες κατοίκων που συνέλεξε ο Δ. Λεσσές και υποβρύχιες φωτογραφίες από παλαιότερη κατάδυση των Νίκου Τσαρνά, Δημήτρη Λεσσέ και Γιώργου Φράγκου, οι δύτες εντόπισαν σύντομα το αεροσκάφος.
Σκοπός των δυτών ήταν η φωτογράφηση και βιντεογράφηση του Martin Baltimore. Να φέρουν στην επιφάνεια την ιστορία του και να αποτίσουν φόρο τιμής στο πλήρωμα. Τον δύτη Στέλιο Δεμερτζή έχει βαφτίσει ο θείος του Βασίλης Δεμερτζής, ο ένας εκ των δύο διασωθέντων της αναγκαστικής προσθαλάσσωσης. Η κατάδυση έλαβε χώρα υπό ιδανικές καιρικές συνθήκες, με μέγιστο βάθος τα 18 μέτρα και η διάρκειά της ήταν 45 λεπτά. Οι δύτες είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν το μοναδικό θέαμα του αεροσκάφους στον βυθό και πώς αυτό πλέον έχει γίνει κομμάτι του. Συνέλεξαν πλούσιο φωτογραφικό υλικό και βίντεο και άφησαν στον βυθό ένα δάφνινο στεφάνι.
Ο βυθός προστάτεψε το Martin Baltimore για 72 ολόκληρα χρόνια! Ευχή των δυτών είναι η καλύτερη προστασία του αεροσκάφους από τους κατοίκους και επισκέπτες της Ικαρίας, του νησιού του Ίκαρου. Το εγχείρημα υποστήριξαν η Ικαριακή Ραδιοφωνία, η Αερολέσχη Ικαρίας «Ίκαρος» και το καταδυτικό κέντρο Kerveli Village Diving Center.
