Στο ευρύχωρο γραφείο του εμβληματικού εκδότη και δημιουργού της εφημερίδας Γιώργου Μπόμπολα δεν κουνιέται φύλλο. Παρόμοια δυσοίωνη ακινησία επικρατεί σιωπηλά και στο γραφείο του ιδιοκτήτη του εκδοτικού ομίλου Φώτη Μπόμπολα στον ίδιο όροφο. Από τη μεριά του ο τελευταίος, ως μεγαλομέτοχος της επιχείρησης και νυν εκδότης, έχει βάλει λουκέτο. Απαγορεύει πλέον την είσοδο στους 400 απεργούς και απλήρωτους επί πέντε μήνες εργαζομένους στις κτιριακές εγκαταστάσεις. Για τις οφειλόμενες δεδουλευμένες αποδοχές τους δεν κάνει καν κουβέντα. Αντίθετα, επιμένει να δηλώνει ότι προτιμά να πτωχεύσει ο Πήγασος παρά να ξαναβάλει χρήματα στο συγκρότημα.
Ηδη η εκδοτική επιχείρηση που διαφέντευε έως προσφάτως το επιδραστικό MEGA CHANNEL και καθόριζε τις ισορροπίες στα ελληνικά ΜΜΕ βρίσκεται στα χέρια των τραπεζών λόγω των συσσωρευμένων χρεών που ξεπερνούν πλέον τα 160 εκατ. ευρώ. Και όπως όλη η πιάτσα κουβεντιάζει, βαριά ευθύνη φέρει η πολύπλοκη σχέση μεταξύ πατέρα και γιου, που κατέληξε να έχει ολέθριες συνέπειες σωριάζοντας τον άλλοτε κραταιό όμιλο στα σημερινά συντρίμμια του. Τίποτε το παράδοξο. Συμβαίνει κάθε τόσο και στις καλύτερες, μικρές ή μεγάλες, ευκατάστατες ή φτωχές, οικογένειες. Λαχαίνει ακόμη και στις πιο συμβιωτικά ειδυλλιακές, συναισθηματικά αρμονικές και λειτουργικά τακτοποιημένες. Η πολυφωνία των ιδιοσυγκρασιακά αντιφατικών πλευρών των μελών τους πληγώνει ενίοτε τις τρυφερές σχέσεις και δοκιμάζει τους άρρηκτους δεσμούς αίματος της φαμίλιας. Απογοητεύσεις, προσωπικά στοιχήματα, διαφορετικά βιώματα, κορεσμοί, ανταγωνισμοί, συγκρούσεις, διαφωνίες και ρήξεις βγάζουν ενίοτε σκελετούς από το κοινό ντουλάπι που δεν θα φανταζόταν ακόμη και η πιο πλήρης μηχανορραφιών τηλεοπτική σαπουνόπερα.
Αναπόφευκτα, σε έναν μιντιακό χώρο που άλλοτε παλλόταν από έξαψη, ενέργεια και δημιουργική ζωντάνια δεσπόζει πια μια ατροφική ηρεμία που διακόπτεται σποραδικά από το βουητό των διερχόμενων αυτοκινήτων από τη διπλανή Αττική οδό. Στα 88 του χρόνια ο πατριάρχης της οικογένειας Γιώργος Μπόμπολας φέρει βαρέως που η εφημερίδα την οποία έχτισε το 1981 δεν κυκλοφορεί στα περίπτερα εδώ και τρεις εβδομάδες. Σε κάθε ευκαιρία φέρεται να πνέει μένεα κατά του γιου του, λέγοντας οργισμένος σε στενό κύκλο έμπιστων προσώπων ότι «μου έκανε την εφημερίδα ‘‘Αυγή’’. Εγινε αυλάρχης του Τσίπρα, του πήρε τα μυαλά ο Φλαμπουράρης και ιδού τα αποτελέσματα!». Υπάρχουν, άλλωστε, αυτόπτες μάρτυρες μιας ακόμη θυελλώδους σκηνής από το σίριαλ της μεταξύ τους διελκυστίνδας για να πιστοποιήσουν το μέγεθος της οξύτατης αντιπαράθεσής τους.
Τον Δεκέμβριο του 2014, έναν μήνα προτού στηθούν οι εθνικές κάλπες, όταν ο πατέρας πληροφορήθηκε ότι ο γιος του θα συναντούσε τον πιθανότερο νικητή των εκλογών Αλέξη Τσίπρα, περιφερόταν έξαλλος στους διαδρόμους καταφερόμενος εναντίον του παρασκηνιακού φλερτ του διαδόχου του με τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ενας τετραπέρατος επιχειρηματίας με τετράγωνη λογική, αλύγιστο πείσμα και ανεξάντλητη υπερδραστηριότητα αντιλαμβανόταν ότι τα νταραβέρια με όσους τον είχαν ενοχοποιητικά εκφοβίσει και απειλητικά στοχοποιήσει δεν θα είχαν καλό τέλος. Μαινόμενος και κατακόκκινος, στα πρόθυρα έκρηξης, κάλεσε σύσκεψη επιτελικών στελεχών -ενόσω η γραμματέας του, η Ντίνα, ετοιμαζόταν να του προσφέρει επειγόντως ένα υπογλώσσιο και αφού ξεθύμανε κατέληξε ζητώντας τη διαμεσολάβησή τους: «Πέστε παρακαλώ στον Φώτη ότι κάνει πάλι λάθος. Εξηγήστε του μήπως και καταλάβει – πριν να είναι αργά».
Ηταν η μόνιμη επωδός του, για να μην αναγκάζεται να διαπληκτίζεται δημοσίως μαζί του, στις νωπές κρίσεις με τον γιο του, οι οποίες μετά από έναν μήνα εκεχειρίας επανέρχονταν δριμύτερες. Αντιθέτως η απειλή ρουτίνας του Φώτη Μπόμπολα περιοριζόταν στο «Θα το κλείσω», εννοώντας τον Πήγασο. Ενα σχεδόν μηρυκαστικό ρεφρέν το οποίο συνόδευε με τη χαρακτηριστική χειρονομία να βγάζει τα κλειδιά από την τσέπη μόλις αισθανόταν ότι στριμωχνόταν από εργαζομένους, προμηθευτές και τραπεζίτες. Οσοι από τους τελευταίους, πάντως, προσέτρεχαν με αμυδρή ελπίδα δικαίωσης προς τον πατέρα παραλάμβαναν την εξίσου κλισέ διατύπωση ότι «γνωρίζω τον τρόπο με τον οποίο έχω μεγαλώσει τα παιδιά μου και εκτιμώ ότι και εκείνα θα ανταποκριθούν στις περιστάσεις». Ετσι κι αλλιώς, ο Γιώργος Μπόμπολας είχε χάσει κάθε έλεγχο στα εκάστοτε πειράματα του Φώτη Μπόμπολα, ενώ συχνά γινόταν αποδέκτης των απαξιωτικών σχολίων εκ μέρους του βλαστού του, σε στυλ «δεν καταλαβαίνει ο γέρος!».
Ο πατέρας Γιώργος Μπόμπολας, πάντως, θεωρείται εμβληματικό πρόσωπο-συνώνυμο της διαπλοκής, καθώς ήταν αυτός που αναλάμβανε την κατασκευή δημοσίων έργων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και ταυτόχρονα είχε μια εκδοτική αυτοκρατορία. Οι κακές γλώσσες τού απέδωσαν τον χαρακτηρισμό «νταβατζής» και αντίστοιχα στον γιο του Φώτη «μαθητευόμενο νταβατζόπουλο» που πουλάει προστασία με τις πλάτες των άλλων χωρίς να κατέχει το άθλημα. Αυτόπτες μάρτυρες αναφέρουν μάλιστα ότι ο ίδιος έλεγε ότι θα είναι «τροχονόμος» (δηλαδή ρυθμιστής) στις μπίζνες της εποχής ΣΥΡΙΖΑ.
Τα προμηνύματα της κατάρρευσης της εκδοτικής επιχείρησης που θα διέσχιζε πρώτα τις Συμπληγάδες είχαν διαφανεί από τις αρχές του νέου αιώνα, όταν ο Φώτης Μπόμπολας πήρε τον έλεγχο της εταιρείας και βαθμιαία το πηδάλιο των χειρισμών της.
Ο πατέρας του συνέχισε κάθε ημέρα να βρίσκεται στο γραφείο, παρότι συνήθιζε για πολλά χρόνια να σηκώνεται από τις 5 το πρωί και να πηγαίνει στα εργοτάξια, ώστε να τον βρίσκουν εκεί οι εργάτες όταν έφταναν στις 6.30 για να δουλέψουν. Μετά ερχόταν στο γραφείο της εφημερίδας, τα ηνία της οποίας είχε προαποφασίσει να παραδώσει στον μεγαλύτερο γιο του, όσο κι αν οι δυο τους διέφεραν τόσο σε χαρακτήρα και ταμπεραμέντο όσο και σε συμπεριφορά.
Με καταγωγή από τη Μάδαινα του Δήμου Μεσσήνης και μεγαλωμένος στον Πειραιά, ο Γιώργος Μπόμπολας, το δεύτερο από τα τέσσερα παιδιά αριστερής αντιστασιακής οικογένειας που γνώρισε κατατρεγμούς και στερήσεις, κατάφερε, παρότι ξεκίνησε από χαμηλά και με φάκελο κομμουνιστή στην Ασφάλεια, να εξελιχθεί σε αυτοδημιούργητο και επιτυχημένο επιχειρηματία.
Απόφοιτος του Πολυτεχνείου, ίδρυσε το 1977 την κατασκευαστική εταιρεία Ακτωρ ανοίγοντας νέους, προσοδοφόρους δρόμους στο αργοκίνητο και κλειστό σύστημα των δημόσιων προμηθειών. Ανθρωπος της πιάτσας, ορθολογιστής, εγκρατής, αλλά γαλαντόμος και κυρίως οξύνους, ξεδίπλωσε το ταλέντο του πέρα από τις μπουλντόζες και τις μπετονιέρες του τομέα των εργολαβιών στον διευρυμένης επιρροής κλάδο των ΜΜΕ. Το 1981 δημιούργησε την πρωτοποριακή για την εποχή πολύχρωμη εφημερίδα ταμπλόιντ «Εθνος», που έκανε ασύλληπτα κυκλοφοριακά ρεκόρ καθώς συνδέθηκε με το ορμητικό ρεύμα της Αλλαγής του Ανδρέα Παπανδρέου. Οκτώ χρόνια αργότερα ακολούθησε η ανάληψη, μαζί με άλλους παραδοσιακούς εκδότες, της για πρώτη φορά προσωρινής άδειας για τη λειτουργία ιδιωτικής τηλεόρασης.
Ο πρώτος ελληνικός τηλεοπτικός ιδιωτικός σταθμός πανελλαδικής εμβέλειας με την ονομασία MEGA, τον οποίο με περηφάνια καυχιόταν ότι ο ίδιος έστησε, εξέπεμψε το σήμα του στις οθόνες της επικράτειας στα τέλη του 1989. Ο άνθρωπος που απεχθανόταν να αποκαλούν «μεγιστάνα», όσο κι αν εμπνεόταν από το μαχητικό επονίτικο πνεύμα των νεανικών του χρόνων, ενσάρκωνε πλέον την αίγλη του επιχειρηματία που γνώριζε εκ του σύνεγγυς τους εκάστοτε τελετουργικούς κώδικες των διαδρόμων της εξουσίας. Την ίδια περίοδο ο πρωτότοκος γιος του Φώτης, με πρωτοποριακή, καινοτόμα και συχνά περιπετειωδώς ανατρεπτική αντίληψη για τις στερεότυπες επιχειρηματικές δραστηριότητες, προτιμούσε τη διάνοιξη του δικού του ατίθασου μονοπατιού. Πρωτεργάτης αλλά και συμμέτοχος σε επιχειρήσεις της διασκέδασης και του θεάματος, έχτιζε το δικό του προφίλ στη σόουμπιζ.
Υπήρξε, μεταξύ άλλων, ιδιοκτήτης του εμβληματικού συναυλιακού κλαμπ «Ρόδον», στην οδό Μάρνη, καθώς και του πολυχώρου «Στοά» στην Πατησίων και Κοδριγκτώνος γωνία. Ωστόσο το διαφορετικό όραμα μεταξύ πατέρα και γιου, από το οποίο αντλούσαν κατευθυντήριες πορείες, έφερε αμφότερους σε διενέξεις. Ο πατέρας ήταν πιο στοχαστικός, μιλούσε για ξένες αγορές, χρηματιστήρια, νομίσματα, κατασκευές, σχολίαζε την Ιστορία, την πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις με την ίδια άνεση που απήγγελλε από στήθους ποιήματα του Καβάφη και άλλων γνωστών Ελλήνων ποιητών. Ο γιος ήταν πιο άμεσος και πιο απλός, σχεδόν φλατ στις λιτές, αχρωμάτιστες τοποθετήσεις του, ενώ μονίμως ήθελε να αναπτύξει τα συνήθως θολά, αμφιβόλου αποτελεσματικότητας δικά του άμεσα σχέδια, λένε όσοι τους συναναστράφηκαν από κοινού. Είχε όμως και τα δίκια του σε ό,τι αφορούσε τον εκσυγχρονιστικό εμπλουτισμό της εταιρείας με φρέσκες ιδέες.
Στο κάτω-κάτω πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Πήγασος Εκδοτικής, κάτοχος των μετοχών της οικογένειας στο κανάλι και πλειοψηφών μέτοχος του MEGA ήταν. Θα έκανε ό,τι γούσταρε σε ό,τι ήταν δικό του. Εβρισκε νέα στελέχη και ακουμπούσε πάνω τους. Βασιζόταν σε αυτούς με τυφλή εμπιστοσύνη. Οταν, όμως, αυτοί τον παρέσυραν σε υπερβολικά έξοδα, ο πατέρας γινόταν έξαλλος. Δεν καταλάβαινε γιατί ο γιος του εμπιστευόταν για συμβουλές περισσότερο από αυτόν έναν ξένο. Και ενόσω ο Φώτης προστάτευε τις επιλογές του, ο κύριος Γιώργος -όπως τον αποκαλούσαν στο συγκρότημα- τις αμφισβητούσε καλλιεργώντας μόνιμες εστίες σύγκρουσης, που όσο γρήγορα έσβηναν, άλλο τόσο σύντομα αναζωπυρώνονταν. Και βέβαια ο πατριάρχης της οικογένειας ήταν καχύποπτος -ενδεχομένως δικαιολογημένα- για τις «ειδικές τραβηχτικές» και τη σπατάλη χρημάτων που κυριολεκτικά πετιούνταν με ευθύνη του γιου του από το παράθυρο. Ο ίδιος μπορεί να χρησιμοποιούσε το εκδοτικό του δημιούργημα, αλλά δεν το απομυζούσε. Μυθικός έχει μένει στις εγκαταστάσεις του Χαλανδρίου ο άγριος καβγάς του πατέρα με κορυφαίο στέλεχος επιλογής του γιου. Τον είχε αρπάξει από το πέτο και τον στριφογύριζε μέσα στο γραφείο του φωνάζοντας: «Πες μου γιατί με κλέβεις».
Η γραμματέας τρόμαξε τόσο που κάλεσε τη φρουρά του τρεις φουσκωτούς που στάθηκαν με το αυτί κολλημένο πάνω στην πόρτα του γραφείου, μήπως και χρειαστεί να επέμβουν για να προλάβουν εκτεταμένες χειροδικίες. Προφανώς σε τέτοιες συνθήκες ανταγωνιστικών παθών προκοπή δεν γίνεται. Εξάλλου στο υπόβαθρο των μεταξύ τους αντιμαχιών στεκόταν τσιμενταρισμένο το χρήμα. Οχι πως ο Φώτης ήταν οικονομικό αποπαίδι σε σχέση με τον μικρότερο αδελφό του, Λεωνίδα, ισχυρό μέτοχο της κατασκευαστικής Ελλάκτωρ. Ανεξάρτητα από το αν ο πατέρας του μιλούσε με τρυφερότητα για την αγαπημένη του κόρη Μαρία και εκθείαζε τις σπουδές του βενιαμίν, ενώ στις όποιες επιτυχίες του πρωτότοκου απέφευγε να αναφερθεί, ο Φώτης και ένα υπέροχο 25μετρο σκάφος τύπου Swan έχει στην κατοχή του και σωστό πύργο διαθέτει στο Παλαιό Ψυχικό. Ωστόσο, λέγεται ότι στην περίπτωση της συμμετοχής του στη λίστα Λαγκάρντ ζορίστηκε οικονομικά. Και φυσικά μόνο στα πιο παράτολμα όνειρά του θα μπορούσε να είναι κάτοχος του αμύθητου, λόγω των αστρονομικών μερισμάτων, «πόθεν έσχες» του πατέρα του. Αλλη μία εστία αντιζηλίας.
Μιλούσαν μέσω κοινών φίλων ή στελεχών της εφημερίδας
Με την ολοένα μεγαλύτερη εμπλοκή του Φώτη Μπόμπολα στις οικογενειακές μιντιακές επιχειρήσεις, στο εύφλεκτο υπόστρωμα σταθερών πεποιθήσεων και ενίοτε ξεροκεφαλιάς αμφοτέρων οι προστριβές τους άναβαν βαθμιαία πυρκαγιές. Πυροσβεστικό ρόλο στις διενέξεις τους έπαιζε μονίμως η αξιολάτρευτη, σφακιανής καταγωγής, Αννα Μπόμπολα, αφοσιωμένη σύζυγος και αέναη συμπαραστάτρια του επιχειρηματία επί 58 ολόκληρα χρόνια. Οταν ο γιος της Φώτης εξόργιζε τον άντρα της μέχρι αποπληξίας, το ζευγάρι μετακόμιζε για περίπου έναν μήνα στο διαμέρισμά του στο αριστοκρατικό Νάιτσμπριτζ, στο Λονδίνο, μέχρι ο σύζυγός της να ηρεμήσει. Το έργο όμως δεν ήταν αυτοτελές. Ακολουθούσαν απειράριθμα εμπρηστικά σίκουελ.
Ο εξισορροπητικός ρόλος της Αννας Μπόμπολα, ως υγιούς ψυχής και φορέα οξυγόνου της οικογένειας τερματίστηκε, δυστυχώς, με τον θάνατό της στα τέλη Οκτωβρίου του 2013. Μετά την οδυνηρή απώλεια της μητέρας του ο Φώτης Μπόμπολας έκοψε κάθε επαφή με τον πατέρα του. Μιλούσαν μόνο μέσω κοινών φίλων ή στελεχών του Πήγασου. «Να του πεις αυτό σε παρακαλώ», έλεγε συχνά ο Γιώργος Μπόμπολας σε κάποιον τρίτο. «Να του πεις εκείνο», του απαντούσε μέσω του ίδιου προσώπου ο Φώτης Μπόμπολας. Η μεταξύ τους κρίση από το πεδίο των αιχμηρών διαξιφισμών του στυλ «το παιδί είναι ανίκανο – ο γέρος είναι βλάκας» είχε περάσει στο τέλμα ενός παρ’ ολίγον πυρηνικού ολοκαυτώματος. Αλλωστε ο γιος αφότου παντρεύτηκε το 2009 το στέλεχος της επιχείρησης Ειρήνη Μανουσάκη, η οπαία εργαζόταν στον Πήγασο από φοιτήτρια, είχε επιλέξει την πλήρη αυτονόμηση από τις επιλογές του πατέρα του.
Θεωρείται -πάντα με ίχνη κακογλωσσιάς- ότι η φιλόδοξη σύζυγός του τον επηρέαζε προς την κατεύθυνση του πλήρους απογαλακτισμού από το οικογενειακό περιβάλλον και εμμέσως ενθάρρυνε μια εικονική «πατροκτονία» ώστε να γίνει με την πυγμή του ο αδιαμφισβήτητος εκδότης του συγκροτήματος. Ηταν η εποχή που ο ίδιος με πρωτοφανή έπαρση διαμήνυε προς σχετικούς και άσχετους ότι θα απαγορεύσει την είσοδο του πατέρα του στην επιχείρηση που εκείνος ίδρυσε! Το ίδιο φεγγάρι η αδελφή του Μαρία, συντετριμμένη από τον αιφνίδιο θάνατο σε αγώνες αυτοκινήτου του 52χρονου συζύγου της και πατέρα των τριών παιδιών τους, καταξιωμένου αρχιτέκτονα μηχανικού Λουκά Γιαννακούλη, μη αντέχοντας πλέον τους ομηρικούς καβγάδες, του πατέρα και του αδελφού της παραχώρησε ένα κρίσιμο εταιρικό της ποσοστό στον τελευταίο ώστε να κατέχει την πλειοψηφία.
Εν τω μεταξύ, το εκδοτικό συγκρότημα αιμορραγούσε οικονομικά και ταλανιζόταν από σκληρές περικοπές. Οσοι όμως πίστευαν ότι υπό το βάρος των αφόρητων οικογενειακών πληγμάτων ο Γιώργος Μπόμπολας θα απομακρυνόταν άμεσα από τα προεδρικά καθήκοντα που ασκούσε δεν είχαν μετρήσει σωστά την αδάμαστη ιδιοσυγκρασία του, ούτε υπολογίσει το γινάτι του. Παρότι είχε αποσυρθεί μετοχικά από τον Πήγασο και τον Τηλέτυπο παρέμεινε πεισματικά παρών στο πόστο του, επιχειρώντας να παραδίδει μαθήματα ευθύνης. Ταυτόχρονα, φρόντιζε επιμελώς να υπονομεύει το φούντωμα των σεναρίων για επικείμενη συγχώνευση του Πήγασου με τον ΔΟΛ και των δύο πρακτορείων διανομής Τύπου. Δεν χωρούσε ο νους του τον αποχωρισμό του μιντιακού δημιουργήματός του και την απορρόφησή του από άλλη, εξίσου ζημιογόνα εκδοτική εταιρεία. Ηταν η περίοδος των επί δύο συναπτά χρόνια ατέρμονων διαβουλεύσεων του Φώτη Μπόμπολα με τον Σταύρο Ψυχάρη, όταν ο πρώτος επισκεπτόταν το γραφείο του δεύτερου κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή, σταθερά κάθε φορά στις 6 το απόγευμα. Τα κρίσιμα ραντεβού τους τελικά αποδείχθηκαν μάταια. Αμφότεροι κατέληξαν αρχικά στη χρεοκοπία και στη συνέχεια στην απώλεια του ελέγχου των ομίλων τους, παρά τα άδοξα φλερτ με αξιωματούχους του ΣΥΡΙΖΑ και υπουργούς της συγκυβέρνησης που τους έταζαν να τους σώσουν αν έβαφαν τις εφημερίδες τους κόκκινες.
Αν και το «Εθνος» του Φώτη κατάφερε να γίνει ανώδυνο απαλλάσσοντας την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. από κάθε κριτική. Και έκανε τόσο απότομη φιλοκυβερνητική στροφή που κυριολεκτικά ντεραπάρισε έξω από τον δρόμο του ιστορικού κύρους του, αλλά κυρίως της πολιτικής του αξιοπιστίας. Εξάλλου ο ίδιος ο εκδότης του παραδέχτηκε ότι ενώ η στρόφιγγα των τραπεζών είχε κλείσει επί της τρέχουσας κυβέρνησης εκταμιεύθηκε δάνειο 80 εκατ. ευρώ προς την εταιρεία του.
«Θα δώσω εγώ το μαγαζί μου σε αυτόν τον λούστρο;»
Πριν όμως την κατάρρευση των δύο συγκροτημάτων, κάποια στιγμή στις αρχές του 2015 τα δύο αφεντικά τους τα είχαν βρει σε όλα. Διαφωνούσαν μόνο στο ποιος θα κατέχει τη «χρυσή μετοχή», δηλαδή το κάτι παραπάνω από το 50% που θα του έδινε το πάνω χέρι. Σε μία από τις σπάνιες στιγμές άμεσης επικοινωνίας τους ο Φώτης τηλεφώνησε από το γραφείο του Σταύρου στον πατέρα του για να του πει τα ευχάριστα νέα. Η ψυχρολουσία, λέγεται, ήταν ακαριαία.
«Μα είσαι με τα καλά σου που θα δώσω εγώ το μαγαζί μου σε αυτόν τον λούστρο;» ακούστηκε από την άλλη άκρη της γραμμής η φωνή του Γιώργου Μπόμπολα. «Εγώ έκανα δουλειές με τον Λαμπράκη, ήμασταν συνέταιροι στο MEGA, με σεβόταν και τον σεβόμουν. Και θα δώσω τώρα το μαγαζί μου σε αυτόν που του κρατούσε την τσάντα; Πες του ότι τον αγοράζω ολόκληρο σε μια μέρα», ήταν η οργισμένη απάντηση του ιδρυτή του Πήγασου, ο οποίος μάλλον υπέθετε ότι ο Ψυχάρης παρακολουθούσε τη συνομιλία. Τα ακουστικά βρόντηξαν εκατέρωθεν και η γραμμή έκλεισε απότομα. Απόμειναν μόνο τα φραστικά αλληλολουσίματα μακρόθεν στους δύο εξ αίματος συγγενείς πρώτου βαθμού. «Είναι μαλάκας, τι να κάνω;» – «Δεν καταλαβαίνει ο άχρηστος».
Δεν ήταν η πρώτη, ούτε η τελευταία φορά που ο πρεσβύτερος Μπόμπολας έβγαινε από τα ρούχα του εξαιτίας των ατελέσφορων πειραμάτων του νεότερου. Στελέχη του ΜΕGA που συμμετείχαν στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου του καναλιού περιγράφουν σκηνές απείρου κάλλους μεταξύ πατέρα και γιου, διανθισμένες με εκφράσεις που απείχαν παρασάγγας από τους κανόνες της τυπικής ευπρέπειας. Οι λεκτικές αντιπαραθέσεις τους έφερναν τακτικά σε δύσκολη θέση όλους τους άλλους παρευρισκομένους, που ως αυτήκοοι μάρτυρες έτρεμαν μην τυχόν ξεφύγει τελείως η κατάσταση.
Σε μια σύγκληση του Δ.Σ. ο Γιώργος Μπόμπολας ενώ εξέθετε το πλάνο εξυγίανσης του καναλιού, ο Φώτης δεν τον άφηνε να ολοκληρώσει απαξιώνοντας με προσβλητικό τρόπο τις προτάσεις του. «Ασε με να μιλήσω, μη με διακόπτεις», του είπε αυστηρά ο πατέρας του, αλλά ο γιος συνέχισε να τον διακόπτει με το περιφρονητικό «Μα δεν ξέρεις τι λες». Ο Γιώργος Μπόμπολας πήρε τότε ανάποδες: «Εγώ δεν ξέρω τι λέω ή εσύ που είσαι η ντροπή της οικογένειας; Εγώ ξεκίνησα με ένα τρύπιο παντελόνι και έφτιαξα μια αυτοκρατορία. Εσύ τι άλλο κάνεις εκτός απ’ το να τρως από τα έτοιμα;» του είπε και η συνεδρίαση διακόπηκε κακήν κακώς από τον αμήχανο πρώην πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του καναλιού Αντώνη Θεοχάρη. Εκτοτε ο Γιώργος Μπόμπολας δεν ξαναπάτησε το πόδι του στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. του MEGA. Συνέχισε μόνο για λίγο διάστημα να ενημερώνεται από τον διευθυντή Ειδήσεων του καναλιού για τη θεματολογία των δελτίων και έπειτα από λίγο σταμάτησε κάθε επικοινωνία. Λέγεται, πάντως, ότι η προσβλητική συμπεριφορά του γιου προς τον πατέρα ήταν μία από τις αιτίες που πάγωσαν απότομα και τις σχέσεις της οικογένειας Βαρδινογιάννη με τον Φώτη Μπόμπολα. «Ανθρωπος που δεν σέβεται τον πατέρα του δεν είναι κατάλληλος για επιχειρηματικός παρτενέρ», ακουγόταν συχνά στα γραφεία της κρητικής μεγαλοεπιχειρηματικής οικογένειας στη λεωφόρο Κηφισίας.
Η συνάντηση με τον Σαββίδη
Οι διαπληκτισμοί πατέρα και γιου δεν σταμάτησαν ακόμη και μετά την ταλαιπωρία του MEGA, που σε μεγάλο βαθμό χρεώνεται στις παλινωδίες του Φώτη. Προσφάτως ο πατέρας του φέρεται να σχολίαζε σε τρίτο πρόσωπο, στέλεχος του ομίλου, τη συμπεριφορά του γιου του αναφορικά με τις καινούριες δραστηριότητές του. «Είναι αχάριστος, είναι και κρυψίνους. Να σκεφτείς ότι δεν μου έχει γνωρίσει τον συνέταιρό του, τον Μάρη. Τι φοβάται; Μήπως του ζητήσω μερίδιο από τα 6 εκατ. που έβγαλε από το Stoiximan πέρυσι;». Ανεξάρτητα από το αν το ποσό που υπέθετε ο πατέρας είναι πραγματικό, στην ουσία καυτηρίαζε τις οπισθόβουλες αντιδράσεις του γιου του. Τελευταία φορά που ο Φώτης γνώρισε κάποιον στον πατέρα του ήταν τον περασμένο Μάρτιο. Κατόπιν έντονων πιέσεών του τού πήγε μια μέρα τον Ιβάν Σαββίδη.
Οι δυο τους μιλήσανε και λίγο στα ρωσικά, καθότι ο κύριος Γιώργος εκκίνησε τη γιγάντωσή του στον Τύπο με την έκδοση στην Ελλάδα της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας στα τέλη των 70s. Ο Σαββίδης συμπάθησε τον πατέρα και ο ιδρυτής του «Εθνους» ανοίχτηκε στον Ελληνορώσο επιχειρηματία και στα επαγγελματικά ζητώντας του να επενδύσει συνολικά στον όμιλο ώστε το αντίτιμο της αγοράς του 20% του MEGA να μην καταλήξει στις τράπεζες. Εναν μήνα μετά, ο Φώτης άλλαξε τη συμφωνία και δεν ενημέρωσε καν τον πατέρα του όταν με ιδιωτικό συμφωνητικό μεταβίβασε στον Σαββίδη αυτοτελώς ποσοστό 20% της Τηλέτυπος που κατείχε χωρίς ο επενδυτής να συνεισφέρει το κατιτίς του και για τον Πήγασο.
Ωστόσο είναι πλέον αργά. Οι πιστώτριες τράπεζες κατήγγειλαν τα δάνεια του εκδοτικού ομίλου καθιστώντας τα άμεσα απαιτητά. Ανοίγει με αυτό τον τρόπο ο δρόμος για να τεθεί σε διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης η εκδοτική εταιρεία, όπως συνέβη και με τον ΔΟΛ. Αν και λέγεται ότι κατά κάποιον τρόπο οι τράπεζες καθυστέρησαν εξαιτίας του έμμεσου αντίβαρου που παρείχε στον Πήγασο η Ελλάκτωρ, που φέρεται να έχει καταθέσεις μεταξύ 300-500 εκατ. ευρώ.
Παρ’ όλα αυτά, ο πλειστηριασμός είναι πλέον δρομολογημένος, αντανακλώντας με τον πιο κρυστάλλινο τρόπο ότι μια ολέθρια εσωτερική κόντρα συνδυασμένη με διαχειριστική ανικανότητα έχουν ως αποτέλεσμα τη μοιραία, καταστροφική πορεία προς τον γκρεμό. Πάντως το «Εθνος», που δημιουργήθηκε από τον Γιώργο Μπόμπολα και γνώρισε μεγάλες δόξες όταν είχε διευθυντή τον αείμνηστο Αλέκο Φιλιππόπουλο, κατέληξε να έχει στα χέρια του Φώτη το πιο απαξιωτικό και υποτιμητικό, για οποιονδήποτε εκδότη, τέλος.
Σε αντίθεση με άλλα… εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσόντα συγκροτήματα, δεν κατάφερε να διασώσει ούτε τα προσχήματα. Κρέμασε πολύ κόσμο στον αέρα παρότι οι πάντες γνωρίζουν ότι όλη η οικογένεια έχει τεράστια οικονομικά αποθέματα. Εξ ου και παρότι επέλεξαν να δραπετεύσουν νύχτα, εισπράττοντας και από την πώληση του 19,5% του Mega στον Ιβάν Σαββίδη, οι γνωρίζοντες τους εύχονται «καλά ξεμπερδέματα»…
Σε πλειστηριασμό κομμάτι-κομμάτι ο «Πήγασος» στις 26 Ιουλίου
Τα δανειακά βάρη των εταιρειών θα μεταφερθούν στον αγοραστή
και γι’ αυτό οι τράπεζες επέλεξαν την πώληση του ομίλου κατά τμήματα
Ο κύβος ερρίφθη για το μέλλον της κάποτε πανίσχυρης εκδοτικής αυτοκρατορίας της οικογένειας Μπόμπολα.
Οι τράπεζες αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν στις 26 Ιουλίου δημόσιο πλειστηριασμό για την πώληση των εταιρειών που συνέθεταν τον όμιλο της Πήγασος Εκδοτική Α.Ε. Σε σχέση με την περίπτωση του ΔΟΛ, η βασική διαφορά του μοντέλου εκποίησης είναι ότι η Πήγασος θα πουληθεί τμηματικά. Στην περίπτωση του ΔΟΛ διαχωρίστηκαν τα ακίνητα από τα υπόλοιπα στοιχεία του ενεργητικού και έγιναν δύο πλειστηριασμοί. Επειδή η Πήγασος είναι εταιρεία συμμετοχών, υπάρχει δυνατότητα να βγουν σε πλειστηριασμό μία προς μία οι θυγατρικές εταιρείες, οι οποίες και συγκεντρώνουν όλες τις δραστηριότητες του ομίλου.
Οι τράπεζες κινήθηκαν γρήγορα και χωρίς χρονοτριβή σε διάστημα σχεδόν τριών εβδομάδων από το ξέσπασμα της κρίσης προσδιορίζοντας αμέσως τους πλειστηριασμούς για την Πήγασος. Η ταχύτητα των αποφάσεων αποδίδεται στην πρόθεσή τους να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν υψηλότερες τιμές, καθώς οι εταιρείες έχουν διακόψει τη λειτουργία τους και απαξιώνονται. Οσο παραμένουν ανενεργές υπάρχει κίνδυνος να χάσουν εντελώς την αξία τους. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του 13,09% του ΜEGA. Αν οι μέτοχοι Γ. Βαρδινογιάννης και Βαγγέλης Μαρινάκης αποφασίσουν να προχωρήσουν σε αύξηση κεφαλαίου, τότε το 13,09% των μετοχών του Πήγασου που είναι δεσμευμένο θα υποστεί μεγάλη απομείωση (dilution) της αξίας του.
Να σημειωθεί ότι οι πωλήσεις των εταιρειών στις οποίες συμμετέχει η Πήγασος θα πραγματοποιηθούν με τα δανειακά βάρη να μεταφέρονται στον πλειοδότη. Δηλαδή, ο αγοραστής του 50% της εκτυπωτικής Ιρις θα πρέπει να εξυπηρετεί τα δάνεια των περίπου 60 εκατ. που βαρύνουν την εταιρεία ή του 26,53% της Ευρώπη Α.Ε., ενώ θα έχει με τους συνεταίρους του υποχρέωση εξυπηρέτησης των 14 εκατ. που οφείλει στις τράπεζες η εταιρεία. Αυτός φαίνεται να είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο οι τράπεζες επέλεξαν την πώληση του ομίλου κατά τμήματα.
Πιθανόν βέβαια πίσω από την ταχύτητα των εξελίξεων για το μέλλον της Πήγασος να κρύβεται και το ενδιαφέρον της κυβέρνησης να περάσουν σε φιλικά της συμφέροντα τα πιο δυναμικά τμήματα του ομίλου. Αλλωστε το «Εθνος» ήταν η βασική εφημερίδα που στήριζε σταθερά τις κυβερνητικές επιλογές.
Συγκεκριμένα, στις 26 Ιουλίου θα βγουν σε ξεχωριστές διαδικασίες πλειστηριασμού οι εξής εταιρείες:
■ Το 97,3% της Α.Ε. Μουσικών Εκδηλώσεων και Παραγωγών Ανωση που έκανε τις τηλεοπτικές παραγωγές
■ Το 100% της Pegasus Magazines Publications S.A. που εξέδιδε περιοδικά
■ Το 100% της Εκδόσεις ΕΘΝΟΣ Α.Ε. που εξέδιδε τις εφημερίδες «Εθνος» και «Ημερησία»
■ Το 100% της Πήγασος Ιnteractive που υποστήριζε τις δραστηριότητες του ομίλου στο Διαδίκτυο
■ Το 26,53% του πρακτορείου διανομής Τύπου ΕΥΡΩΠΗ Α.Ε.
■ Το 50% της εκτυπωτικής Ιρις
■ το 13,09% της Τηλέτυπος. Η αρχική συμμετοχή της Πήγασος ήταν 32,73% αλλά μετά την αιφνιδιαστική πώληση στον Ιβάν Σαββίδη το ποσοστό περιορίστηκε στο 13,09%, το οποίο δεν μεταβιβάστηκε καθώς ήταν δεσμευμένο από τις τράπεζες
■ Το 50% της ΝSP RADIO A.E. που έχει το ραδιόφωνο του ομίλου
■ Το 50% της Word of Mouth, υπεύθυνης διανομής κινηματογραφικών ταινιών
■ Το 33,3% της Εκδοτικής Βορείου Ελλάδος που εξέδιδε τον «Αγγελιοφόρο»
■ Το 20% της Αποστολή Α.Ε. Διανομών
■ Το 50% της Μέλλον Group A.E., της οποίας η επωνυμία φαντάζει ειρωνική με τις σημερινές συνθήκες.
Ουσιαστικά στις 26 Ιουλίου με τους πλειστηριασμούς θα παρακολουθήσουμε το χρονικό του προαναγγελθέντος θανάτου της Πήγασος. Οι τίτλοι τέλους είχαν πέσει πολύ νωρίτερα, καθώς επί πολλά χρόνια το ένα διαχειριστικό λάθος συσσωρευόταν πάνω στο άλλο, όπως άλλωστε και τα δάνεια που έγιναν βουνό. Η Πήγασος είχε ρεκόρ αρνητικών κεφαλαίων και χρωστούσε στις τράπεζες 161,9 εκατ. ευρώ, από τα οποία σε καθυστέρηση πάνω από τρεις μήνες ήταν τα 103,8 εκατ. σύμφωνα με τα στοιχεία Οκτωβρίου 2016.
Η δραματική οικονομική κατάσταση του εκδοτικού ομίλου επισημάνθηκε και από τους ορκωτούς ελεγκτές της Μοοre Stephens. Συγκεκριμένα, το 2016 οι ελεγκτές επισήμαναν στις οικονομικές καταστάσεις της Πήγασος ότι «γίνεται αναφορά για ανεπαρκή κεφάλαια κίνησης. Το γεγονός αυτό είναι ένδειξη ουσιώδους αβεβαιότητας και μπορεί να συνιστά αμφιβολίες για τη συνέχιση της δραστηριότητας της εταιρείας και του ομίλου».
