Τα παιχνίδια μεταξύ των καθολικών της Σέλτικ και των προτεσταντών της Ρέιντζερς κατέχουν τη δική τους θέση ανάμεσα «στα ντέρμπι του θανάτου» που γίνονται σε όποια χώρα του πλανήτη οι άνθρωποι λατρεύουν το ποδόσφαιρο. Πάντα βρίσκονται δυο ομάδες ανάμεσα στις οποίες υπάρχει η άβυσσος.
Το Old Firm της Σκωτίας πέρα από ποδοσφαιρικό, ωστόσο, είναι και πολιτικό και θρησκευτικό ντέρμπι. Κάθε ματς έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία η οποία μεταφέρεται από γενιά σε γενιά.
Εκείνο που έγινε τον Σεπτέμβριο του 1931, ωστόσο, με γηπεδούχο τη Ρέιντζερς έμελλε να βαφτεί με αίμα (παρά το γεγονός ότι δεν έγινε το παραμικρό επεισόδιο μεταξύ των οπαδών) και να σημαδέψει για πάντα την ιστορία του Σκωτσέζικου Old Firm.
Η κόντρα μεταξύ καθολικών και προτεσταντών μεταφέρεται στο χορτάρι
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Τόσο αρχή που θα φτάσουμε στην ίδρυση των δυο ομάδων. Το 1872 ιδρύεται η Ρέιντζερς. Τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της είναι… μοναχικά και κάπως αδιάφορα. Η κατάσταση, ωστόσο, αλλάζει όταν το 1888 ένας καθολικούς ιερέας ιδρύει τη Σέλτικ! Όσοι ενοχλούνται από τη κίνηση αυτή συνασπίζονται γύρω από τη Ρέιντζερς και κάπως έτσι ξεκινά η ιστορία. Το πρώτο ματς των δυο ομάδων δίνεται στις 28 Μαΐου του 1888 και παρά τις όποιες διαφορές υπήρχαν μεταξύ των φιλάθλων όλα κύλησαν ομαλά με την Σέλτικ να επικρατεί 5-2 της Ρέιντζερς αφού είχε ενισχυθεί με οκτώ παίχτες της ομόθρησκης Χιμπερνιαν.
Όλα άλλαξαν, ωστόσο, στις αρχές του του 20ου αιώνα. Αφορμή οι χιλιάδες Ιρλανδοί εργάτες που μετανάστευσαν από το Μπέλφαστ στη Γλασκόβη. Μαζί τους έφεραν και τις επαναστατικές ιδέες του 1916 κάτι που ενόχλησε τους προτεστάντες και όξυνε τα πνεύματα ανάμεσα στις δυο κοινότητες. Παράλληλα, το δικό της λιθαράκι στην κόντρα των δυο ομάδων έβαλε η ανεργία και η οικονομική ανέχεια. Οι δυο πλευρές έφτιαξαν τις δικές τους συμμορίες και τα επεισόδια ήταν καθημερινά.
Το μίσος κάποια στιγμή μεταφέρθηκε και στο χορτάρι. Οι συγκρούσεις ανάμεσα στις δυο πλευρές ήταν πάντα σφοδρές και εξαιρετικά αιματηρές. Δεκάδες άνθρωποι και από τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές έχουν χάσει τη ζωή τους. Είτε κατά τη διάρκεια έξαλλων πανηγυρισμών, είτε επειδή βρέθηκαν στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή, φορώντας τη φανέλα με το λάθος χρώμα.
Ο «πρίγκιπας των γκολκίπερ»
Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό με το πέρασμα του χρόνου το μίσος ανάμεσα στις δυο πλευρές γινόταν όλο και πιο βαθύ. Όλο και πιο έντονο. Κάθε ντέρμπι ήταν μάχη. Το ποδόσφαιρο περνούσε σε δεύτερη μοίρα. Ακόμα και ανάμεσα στους παίχτες των δυο ομάδων δημιουργούνταν εντάσεις και επεισόδια. Ειδικά στα πρώτα χρόνια δήλωναν ορκισμένοι εχθροί.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το γεγονός πως από τότε που ιδρύθηκαν οι δυο ομάδες μέχρι και σήμερα μόλις έξι ποδοσφαιριστές έχουν παίξει και στη Σέλτικ και στη Ρέιντζερς. Κάποιοι από αυτούς το μετάνιωσαν πικρά γιατί δέχθηκαν να αντίποινα των «προδομένων» οπαδών. Το κλίμα της κερκίδας (αλλά και του δρόμου) νομοτελειακά περνούσε στα αποδυτήρια και από εκεί στον αγωνιστικό χώρο. Οι παίκτες όταν έπαιζαν ήταν παθιασμένοι. Όσο πιο παθιασμένοι τόσο πιο πολύ τους αγαπούσε η κερκίδα.
Ένας από τους αγαπημένους των οπαδών ήταν και ο τερματοφύλακας Τζον Τόμσον. Είχε γεννηθεί στις 28 Ιανουαρίου 1909 στο Κιρκάλντι της Σκωτίας. Τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα και φτωχικά. Ο μόλις 14 ετών Τζον αναγκάστηκε να δουλέψει σε ένα ορυχείο, 300 γιάρδες κάτω από την επιφάνεια της γης. Η μεγάλη του αγάπη, ωστόσο, ήταν το ποδόσφαιρο. Όσο κουρασμένος κι αν ήταν μετά τη σκληρή δουλειά, πήγαινε κατ’ ευθείαν στο χωμάτινο γήπεδο της γειτονίας τους. Αν και δεν ήταν ψηλός (1,74 μ) το ταλέντο στο να φυλάει την εστία της ομάδας του ήταν κάτι παραπάνω από εμφανές.
Εξαιρετικά γρήγορος, δεν δίσταζε να κάνει επικίνδυνες εξόδους και εντυπωσιακά μπλονζόν. Η πρώτη του ομάδα ήταν η Bowhill Rovers (τη σεζόν 1924-25) και την επόμενη χρονιά έπαιξε στη Wellesley Juniors. Στα 17 του υπέγραψε το πρώτο συμβόλαιο με τη Σέλτικ. Ο προπονητής των Κελτών είχε στείλει τον σκάουτερ για να δει τον τερματοφύλακα της ομάδας που έπαιζε αντίπαλος στη Wellesley Juniors, αλλά εκείνος επέστρεψε έχοντας στο μπλοκάκι του το όνομα του Τζον Τομσον.
Γρήγορα κέρδισε θέση βασικού τόσο στους Κέλτες όσο και στην εθνική Σκωτίας. Το πάθος του τον έκανε γρήγορα εξαιρετικά αγαπητό στις τάξεις των οπαδών της Σέλτικ αν και αρχικά η σχέση του με τον σύλλογο (διοίκηση, παίχτες και οπαδοί) δεν ήταν και η ιδανική δεδομένου πως ο Τζον δεν ήταν καθολικός κάτι που προκαλούσε κοροϊδευτικά και επικριτικά σχόλια από όλους τους υπόλοιπους.
Ο ίδιος, πάντως, δεν πτοήθηκε από όλο αυτό. Έπαιζε πάντα παθιασμένα και τιμούσε τη φανέλα της ομάδας και έτσι σταδιακά όλα αυτά τα σχόλια έδωσαν τη θέση τους στην απόλυτη αγάπη και το σεβασμό που κέρδισε με το σπαθί του και με το αίμα του. Τον Φεβρουάριο του 1930 σε ένα παιχνίδι της Σέλτικ έκανε μια επικίνδυνη έξοδο με αποτέλεσμα να σπάσει το σαγόνι του, να χάσει δυο δόντια, να κάνει μερικά ράμματα και για αρκετό καιρό φορούσε ένα κολάρο στον αυχένα. Όλα πήγαιναν εξαιρετικά (αν εξαιρέσει κάποιος τους τραυματισμούς) για το νεαρό ο οποίος λίγο πριν την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου του 1931 αρραβωνιάστηκε τον παιδικό του έρωτα, τη 19χρονη Μάργκαρετ Φίνλαϊ.
Η μοιραία έξοδος που του στοίχισε τη ζωή
Στις 5 Σεπτεμβρίου εκείνης της χρονιάς είχε έρθει η ώρα για το πρώτο ντέρμπι της νέας περιόδου. Η Ρέιντζερς υποδεχόταν τη Σέλτικ και ήδη από τις προηγούμενες ημέρες η ένταση είχε χτυπήσει «κόκκινα» και όλοι περίμεναν πως και πως τον αγώνα. Οι οπαδοί για να βρεθούν με τους «απέναντι» στις κερκίδες αλλά και οι παίχτες που πριν τον αγώνα δήλωναν έτοιμοι να τα δώσουν όλα μέσα στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου.
Το Ibrox Park ήταν κατάμεστο από 80.000 φιλάθλους και των δυο ομάδων. Από τα πρώτα λεπτά της αναμέτρησης, έγινε ξεκάθαρο πως το παιχνίδι θα πήγαινε στη δύναμη. Οι μονομαχίες ήταν εξαιρετικά δυνατές και οι παίχτες πήγαιναν στην μπάλα με τρομερό πάθος. Το ημίχρονο έληξε χωρίς κάποια ομάδα να σκοράρει και ο διαιτητής έστειλε τις ομάδες στα αποδυτήρια.
Η έναρξη του δευτέρου ημιχρόνου έγινε στο ίδιο τέμπο. Λίγα λεπτά μετά οι πάντες «πάγωσαν». Ο επιθετικός της Ρειτζερς Σαμ Ινγκλις δέχθηκε στα δεξιά μια μπαλιά και με ταχύτητα μπήκε στην περιοχή της Σέλτικ. Το τελευταίο του κοντρόλ ήταν λίγο πιο ανοιχτό και έτσι ο Τζον Τομσον έκανε μια παρακινδυνευμένη έξοδο. Το κακό είχε γίνει…
Το γόνατο του Ινγκλις χτύπησε με δύναμη το κεφάλι του Τζόνσον, ο οποίος σωριάστηκε στο χορτάρι χωρίς να έχει τις αισθήσεις του.
Την στιγμή της σύγκρουσης ακούστηκε μια τρομαχτική κραυγή. Πολλοί είπαν πως ήταν η κραυγή της αγαπημένης του, Μάργκαρετ η οποία έβλεπε τον αγώνα με τον αδερφό του Τζον. Οι περισσότεροι δεν κατάλαβαν τη σοβαρότητα του χτυπήματος και υπέθεταν πως ο σκληροτράχηλος τερματοφύλακας θα επιστρέψει να συνεχίσει τον αγώνα. Όσοι παίχτες τον είχαν δει από κοντά, ωστόσο, κατάλαβαν ότι τα πράγματα ήταν πολύ πιο σοβαρά.
Ο άτυχος τερματοφύλακας μεταφέρθηκε με φορείο έξω από τον αγωνιστικό χώρο και στη συνέχεια εσπευσμένα διακομίστηκε στο νοσοκομείο. Εκεί, διαπιστώθηκε πως είχε υποστεί συντριπτικό κάταγμα στη δεξιά πλευρά του κρανίου (διαμέτρου 5 εκατοστών!) και είχε υποστεί και ρήξη αρτηρίας. Οι γιατροί έδωσαν μάχη για να τον κρατήσουν στη ζωή και τον έβαλαν αμέσως στο χειρουργείο προκειμένου να αποσυμφορήσουν την πίεση που είχε δημιουργηθεί στο κρανίο του τερματοφύλακα από το ισχυρό χτύπημα που είχε δεχθεί. Στις 5 τα ξημερώματα ο Τομσον υπέστη ένα ισχυρό επιληπτικό σοκ. Το χειρουργείο απέτυχε και οι γιατροί στις 9:25 το πρωί ανακοίνωσαν το θάνατό του.
Η κηδεία του έγινε στις 9 Σεπτεμβρίου 1931. Το φέρετρο του το κρατούσαν οι συντετριμμένοι συμπαίκτες τους ενώ έδωσαν το παρών περισσότεροι από 30.000 οπαδοί της Σέλτικ. Περίπου 20.000 άτομα δεν κατάφεραν να ταξιδέψουν στο χωριό του Τόμσον (όπου έγινε η κηδεία) και παρέμειναν στο σιδηροδρομικό σταθμό της Γλασκόβης.
Τραγική φιγούρα σε όλη αυτή την θλιβερή όσο και σοκαριστική ιστορία, ο στράικερ της Ρέιντζερς, Σαμ Ίνγκλις. Αν και προφανώς δεν είχε την παραμικρή πρόθεση να χτυπήσει τον τερματοφύλακα πολλοί είπαν πως το έκανε επίτηδες έχοντας παρασυρθεί από την ατμόσφαιρα του ντέρμπι. Την επόμενη χρονιά πήρε μεταγραφή για την Λιβερπουλ και εφτά χρόνια αργότερα αποσύρθηκε από την ενεργό δράση. Όταν σταμάτησε, δήλωσε πως αυτά τα χρόνια είχαν μετατρέψει για εκείνον το ποδόσφαιρο σε «ένα μελαγχολικό άθλημα».
Ακόμα και στις ημέρες μας οι οπαδοί της Σέλτικ τιμούν τη μνήμη του αδικοχαμένου τερματοφύλακα της ομάδας του. Στο γήπεδο υπάρχει σχεδόν πάντα ένα πανό προς τιμήν του, οι φίλαθλοι συμμετέχουν μαζικά στα ετήσια μνημόσυνα και δεν αφήνουν πότε τον τάφο του χωρίς λουλούδια ή κασκόλ και σημαίες της Σέλτικ. Στη μνήμη του η ομάδα διοργανώνει κάθε χρόνο ένα παιδικό τουρνουά ποδοσφαίρου που τιμητικά φέρει το όνομά του.
«Δεν πεθαίνουν ποτέ αυτοί που ζουν στις καρδιές όσων αφήνουν πίσω τους», αναφέρει ένα σύνθημα των οπαδών της Σέλτικ για τον Τζον Τόμσον και δείχνουν πως δεν θα ξεχάσουν πότε τον «πρίγκηπα των τερματοφυλάκων».
