Ο προεκλογικός πυρετός στην Τουρκία μέρα με τη μέρα ανεβαίνει, και σ’ αυτόν δεν συμπεριλαμβάνονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ούτε το «θερμό επεισόδιο» που προανήγγελλαν ορισμένοι, συμπεριλαμβανομένων και ανωτάτων κυβερνητικών στελεχών που έχουν την ευθύνη της χάραξης της πολιτικής εθνικής ασφάλειας, άμυνας και εξωτερικών. Να ξαναθυμίσουμε δε ότι χώρα που δεν έχει σωστή ανάλυση των καταστάσεων, σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, είναι καταδικασμένη να χαθεί, να διαλυθεί χωρίς να το καταλάβει.
Ας το έχουν υπ’ όψιν τους αυτό οι διπλωμάτες, οι αναλυτές και οι στρατηγικοί σύμβουλοι του ΥΠΕΞ, του ΥΠΕΘΑ και του πρωθυπουργού.
Ο Ερντογάν, όταν ανήγγειλε τη διεξαγωγή των πρόωρων εκλογών, επικαλέστηκε δυο σοβαρά ζητήματα τα οποία δεν μπορούσαν να περιμένουν το φθινόπωρο του 2019, οπότε ήταν προγραμματισμένο να γίνουν κανονικά οι εκλογές. Έτσι ορίστηκε η 24 Ιουνίου.
Τα δυο σοβαρά προβλήματα είναι, πρώτον, οι κρίσιμες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν για να αντιμετωπιστούν οι δυσάρεστες για την Τουρκία εξελίξεις στο βόρειο Ιράκ και τη βόρεια Συρία –με άλλα λόγια στο Κουρδικό–, και δεύτερον, οι εξελίξεις στην οικονομία.
Θα ξεκινήσουμε από το δεύτερο και θα αφήσουμε το πρώτο για το άρθρο μας της Κυριακής.
Ο Ερντογάν, για να «ξορκίσει» την κακοδαιμονία της παλιάς τουρκικής λίρας, που ήταν απαξιωμένη και έχανε σχεδόν καθημερινά αξία λόγω της οικονομικής αστάθειας και του μεγάλου πληθωρισμού, πήρε τη μεγάλη απόφαση να την στείλει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και να μπει η Τουρκία στην περίοδο της νέας λίρας Τουρκίας. Έτσι, από 1/1/2015 έξι μηδενικά από τα παλιά χαρτονομίσματα έκαναν φτερά και το ένα εκατομμύριο τουρκικές λίρες έγινε μια νέα λίρα Τουρκίας. Τότε, με ένα δολάριο ΗΠΑ μπορούσες να αγοράσεις 1,33630 λ.Τ. Αυτή ήταν η ισοτιμία.
Ενδεικτικά, η ισοτιμία δολαρίου/λίρας τα τελευταία χρόνια είχε τις εξής διακυμάνσεις: 1/1/2015, 1:2,34· 1/1/2016, 1:2,94· 1/1/2017, 1:3,54.
Στα τέλη του 2017 ο πληθωρισμός στην Τουρκία ακολούθησε αύξηση ρεκόρ των τελευταίων δεκατεσσάρων χρόνων, τρέχοντας με ρυθμό 12,98% σε ετήσια βάση, ενώ από τις αρχές του νέου έτους άρχισε να παρατηρείται ραγδαία πτώση της αξίας της τουρκικής λίρας, η οποία από 1:3,77 που είχε την 1/1/2018, μέσα σε τέσσερις μήνες έχασε το 22,22% της αξίας της, αφού την 1η Μαΐου με ένα δολάριο αγοράζεις 4,12 λίρες Τουρκίας.
Την ίδια στιγμή δε που το δολάριο σκαρφαλώνει και η λίρα κατακρημνίζεται, η Standard & Poor’s, με μια κίνηση που δεν ήταν αναμενόμενη, υποβάθμισε την Τουρκία στέλνοντας τα ομόλογά της κάπου εκεί στα «σκουπίδια». Ως αιτιολογία ο S&P επικαλέστηκε τις ανησυχίες που υπάρχουν από την αυξητική πορεία του πληθωρισμού, ενώ σημείωσε ότι η υποβάθμιση (σε BB-/B από BB/B) δεν αποτελούσε μέρος των προγραμματισμένων αξιολογήσεων του τουρκικού κρατικού αξιόχρεου και ότι έλαβε την απόφαση λόγω των εντεινόμενων «ανησυχιών» του.
Συγκεκριμένα στην ανακοίνωσή του ο διεθνής οίκος αναφέρει:
«Η υποβάθμιση αντανακλά τις ανησυχίες μας για την επιδεινούμενη προοπτική του πληθωρισμού και τη μακροπρόθεσμη υποτίμηση και αστάθεια ως προς τη διαμόρφωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας [του νομίσματος] της Τουρκίας». Επίσης η υποβάθμιση αντανακλά τις «ανησυχίες» για την επιδεινούμενη θέση της Τουρκίας στον τομέα των εξαγωγών και τα συναφή προβλήματα που παρατηρούνται στον ιδιωτικό τομέα.
Μπορεί για μας όλα αυτά να είναι απλοί αριθμοί, αφού εδώ και χρόνια έχουμε αποχαιρετήσει την περίοδο της διολίσθησης της δραχμής και του υψηλού πληθωρισμού, όμως για τους Τούρκους εργαζομένους όλα αυτά σημαίνουν πολλά, πολύ περισσότερα από τις «θριαμβολογίες» του Ερντογάν για το Αφρίν, τους λεονταρισμούς για τη σύγκρουσή του με τους ιμπεριαλιστές και τις ΗΠΑ και τις μουσουλμανικές προσευχές με τις οποίες ξεκινά και τελειώνει τις ομιλίες του.
Ο Τούρκος εργαζόμενος στον δημόσιο –και πολύ περισσότερο στον ιδιωτικό– τομέα είδε τις αποδοχές του να μειώνονται σε ποσοστό 25%, δηλαδή να χάνει το ένα τέταρτο των εισοδημάτων του!
Την ίδια στιγμή μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, που αποτελούν σημαντικό μέρος της τουρκικής οικονομίας, είναι σε αδιέξοδο και ζητούν ρύθμιση των χρεών τους, που ανέρχονται σε αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτός είναι ο ένας λόγος που οδήγησε τον Ερντογάν στην απόφαση των πρόωρων εκλογών, και με δεδομένο ότι τα δισεκατομμύρια δολάρια από το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που έρρεαν σαν νερό στην τουρκική οικονομία έχουν στερέψει, λόγω των γενικών εξελίξεων αλλά και των επιλογών του Ερντογάν, σε συνδυασμό με το αρνητικό κλίμα που υπάρχει στις διεθνείς αγορές, λόγω της στροφής του Ερντογάν σε Ρωσία και Ιράν, το μέλλον της τουρκικής οικονομίας μάλλον δεν διαγράφεται ευοίωνο για μετά τις εκλογές.
Στο άρθρο μας της Κυριακής θα εξετάσουμε τον πρώτο λόγο που οδήγησε στην απόφαση των πρόωρων εκλογών και θα δούμε αν η ανησυχητική κατάσταση στην οικονομία επηρεάσει τον Ερντογάν στις δύσκολες αποφάσεις που θα κληθεί να λάβει μετά τις εκλογές, στο θέμα του γεωπολιτικού προσανατολισμού της χώρας του.
Πηγή:pontosnews