“Ο κόσμος δείχνει όμορφος από έναν βαλλιστικό πύραυλο”. Με αυτό τον τρόπο, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων, ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ Ουν, σχολίασε τις εικόνες από την κάμερα που ήταν τοποθετημένη στην κεφαλή του βαλλιστικού πυραύλου Pukguksong-2, του οποίου έγινε δοκιμαστική εκτόξευση την περασμένη Κυριακή.
Ο πύραυλος διήνυσε απόσταση περίπου 500 χιλιομέτρων και έφτασε το ύψος των 560 χιλιομέτρων, πριν καταπέσει στη θάλασσα ανοιχτά των ανατολικών ακτών της Βόρειας Κορέας. Μία εβδομάδα νωρίτερα, είχε πραγματοποιηθεί άλλη μια σχετικά επιτυχημένη δοκιμή που μάλιστα κάλυψε μεγαλύτερη απόσταση.
Η Βόρεια Κορέα απέχει ακόμη από το να διαθέτει έναν πλήρως λειτουργικό βαλλιστικό πύραυλο, καθώς αυτό απαιτεί περαιτέρω δοκιμές, σε σχέση ιδίως με τη διαδικασία επανεισόδου, που είναι κρίσιμη για την απελευθέρωση μιας κεφαλής με πυρηνικά όπλα. Ωστόσο, το γεγονός ότι η Πιονγκγιάνγκ ήδη πλησιάζει τη δυνατότητα να πλήξει την αμερικανική βάση στη Νήσο Γκουάμ του Ειρηνικού αποτελεί από μόνο του παράγοντα ανησυχίας.
Την ίδια στιγμή στην ηγεσία των ΗΠΑ ενισχύονται οι απόψεις που μιλούν για αντιμετώπιση του προβλήματος με στρατιωτικά μέτρα. Σε τηλεφωνική συνομιλία με τον Πρόεδρο των Φιλιππίνων, Ροντρίγκο Ντουτέρτε, στις 29 Απριλίου, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν δίστασε να επισημάνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν στην περιοχή 2 πυρηνικά υποβρύχια, έστω και εάν επέμεινε στο ότι προέχει να πιεστεί η Κίνα να ασκήσει με τη σειρά της πίεση στο καθεστώς της Πιονγκγιάνγκ.
Απόρροια επιλογών δεκαετιών
Όμως, σε ποιο βαθμό είναι μια πραγματική απειλή σήμερα η Βόρεια Κορέα; Σε πείσμα μιας εικόνας που συχνά καλλιεργείται στον διεθνή Τύπο, το πυρηνικό πρόγραμμα της Κορέας δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιας παρανοειδούς πολεμόχαρης εμμονής, αλλά λογικό επακόλουθο μακροπρόθεσμων επιλογών που έχει κάνει εδώ και δεκαετίες το βορειοκορεατικό καθεστώς.
Η στρατηγική της αυτάρκειας (Τζούτσε), συμπεριλαμβανομένου και του στόχου να μην εξαρτάται το καθεστώς ούτε από τη βασική σύμμαχο Κίνα, συνεπάγεται ισχυρή άμυνα και ικανότητα αποτροπής. Και προφανώς τίποτα δεν είναι πιο αποτρεπτικό από την κατοχή πυρηνικών όπλων. Μάλιστα, η πρόσφατη ιστορία της Κορέας έχει δείξει ότι ενίοτε τίποτα δεν είναι πιο αποτρεπτικό και από την απλή υπόνοια της κατοχής πυρηνικών όπλων.
Λησμονείται, άλλωστε, ότι η Πιονγκγιάνγκ επιτάχυνε τις επιλογές της σε αυτό το μέτωπο, αφότου στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, η αμερικανική κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους τζούνιορ ενέταξε τη Βόρειο Κορέα στον “άξονα του κακού”, με αποτέλεσμα να τερματισθεί η προηγούμενη “ηλιόλουστη πολιτική” που είχε εκτονώσει τις εντάσεις στην κορεατική χερσόνησο.
Η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε την πρώτη υπόγεια δοκιμή πυρηνικού όπλου στις 9 Οκτωβρίου του 2006: όμως μέχρι την ανάπτυξη πραγματικής δύναμης πυρηνικής αποτροπής, υπάρχει σημαντική απόσταση. Αυτό εξηγεί την επιμονή σε δοκιμές όχι μόνο εκτόξευσης πυρηνικής κεφαλής από υποβρύχιο (κάτι που θα καθιστούσε ιδιαίτερα ευάλωτη όχι τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία), αλλά και ως προς την κατασκευή διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου (ICBM) που δυνητικά απειλεί και τις ίδιες τις ΗΠΑ.
Τεχνικά προβλήματα
Όμως, η ανάπτυξη ενός ICBM απαιτεί πλήθος δοκιμές για να μπορέσουν να λειτουργήσουν όλα τα αναγκαία συστήματα και αυτή η διαδικασία δεν είναι εύκολη. Ακόμη και οι ίδιες οι ΗΠΑ χρειάστηκαν δύο χρόνια δοκιμών, εν μέσω της ψυχροπολεμικής κούρσας των εξοπλισμών, για να έχουν το 1959 την πρώτη πετυχημένη εκτόξευση διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου Atlas.
Επιπλέον, πρέπει να επιλυθούν και τεχνικά ζητήματα. Σε αντίθεση με άλλες εποχές, σήμερα οι πύραυλοι στηρίζονται σε δορυφορικά συστήματα πλοήγησης. Αυτά είναι συγκεκριμένα: το αμερικανικό δίκτυο δορυφόρων που υποστηρίζει το GPS, το ρωσικό σύστημα Glonass και το κινεζικό σύστημα Beidou. Αυτό έχει γεννήσει έντονες υποψίες ότι οι Βορειοκορεάτες έχουν πρόσβαση στα κινεζικά δορυφορικά συστήματα πλοήγησης.
Ο απώτερος στόχος της βορειοκορεατικής ηγεσίας είναι η ανάπτυξη ικανού αριθμού λειτουργικών διηπειρωτικών πυραύλων να τερματίσει τις αμφιβολίες για τυχόν “αλλαγή καθεστώτος”, ώστε να μπορέσει να έρθει και η ώρα της υπεσχημένης οικονομικής ανάπτυξης, που το καθεστώς ονομάζει “byungjin”. Βέβαια, οι κυρώσεις έναντι της Βόρειας Κορέας, μάλλον έχουν οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα. Όμως, η φιλοδοξία του Κιμ Γιονγκ Ουν, όπως φάνηκε και στο περσινό (πρώτο μετά από 35 χρόνια!) συνέδριο του κυβερνώντος Κόμματος Εργατών Κορέας, είναι να δείξει ότι μπορεί κατά τρόπο ανάλογο με αυτόν του παππού του, Κιμ Ιλ Σουνγκ, να εγγυηθεί και την ασφάλεια και την ευημερία της Βορείου Κορέας.
Το στρατηγικό δίλημμα που τίθεται στις ΗΠΑ
Η επιτάχυνση του βορειοκορεατικού προγράμματος (παρότι είναι γνωστό ότι η Βόρεια Κορέα πάντα αρέσκεται σε μια ασάφεια που υπαινίσσεται περισσότερες στρατηγικές δυνατότητες από αυτές που πραγματικά έχει), δημιουργεί στρατηγικό δίλημμα για τις ΗΠΑ. Από τη μια, ολοένα και περισσότερο κλείνει το πραγματικό “παράθυρο ευκαιρίας” για τυχόν στρατιωτική επέμβαση που θα μπορούσε να ακυρώσει την υποδομή του πυρηνικού προγράμματος της Βόρειας Κορέας. Αυτό θα μπορούσε να επιταχύνει στην παρούσα φάση τα σχέδια για αμερικανικό στρατιωτικό πλήγμα. Από την άλλη, τυχόν κλιμάκωση της επιθετικότητας θα μπορούσε να οδηγήσει την Πιονγκγιάνγκ στο να επιταχύνει ακόμη περισσότερο το πυρηνικό πρόγραμμα ώστε βρεθεί σε θέση ισχύος ή και να κάνει πραγματική επίδειξη δύναμης. Τα πράγματα γίνονται απείρως πιο περίπλοκα, καθώς ακόμη και μία “χειρουργική” επίθεση εναντίον της Βόρειας Κορέας έχει ρίσκα: οι συμβατικές της δυνάμεις δεν θα πρέπει να υποτιμηθούν, ενώ μόνο στις πρώτες ώρες των εχθροπραξιών η Σεούλ θα μπορούσε να δεχτεί χιλιάδες βολές πυροβολικού. Επιπλέον, η ενίσχυση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας, π.χ., με την εγκατάσταση αντιβαλλιστικών συστοιχιών THAAD στη Νότια Κορέα, οξύνει την αντιπαράθεση με την Κίνα (και δευτερευόντως τη Ρωσία) που βρίσκονται εντός του βεληνεκούς του εν λόγω συστήματος . Η δε τακτική Τραμπ να πιέζει το Πεκίνο, ώστε αυτό να “συνετίσει” την Πιονγκγιάνγκ, ενδεχομένως υπερτιμά τις κινεζικές δυνατότητες επί του θέματος.
Σε όλο αυτό το τοπίο αντιφατικών επιλογών, ταλαντεύσεων, και αναμέτρησης με τετελεσμένα, το βορειοκορεατικό καθεστώς κατορθώνει να κερδίζει χρόνο, ώστε να μπορεί προοπτικά να διαπραγματευτεί από καλύτερη θέση. Μένει να φανεί αν η Ουάσινγκτον έχει σχέδια περισσότερο επεξεργασμένα από τις ρητορικές εξάρσεις.
