Κανέναν δεν φαίνεται να έπεισε το έκτακτο διάγγελμα του βασιλιά της Ισπανίας, Φίλιππου του 6ου που απηύθυνε έκκληση για συμφιλίωση και ειρηνική επίλυση των διαφορών, ανάμεσα στην εξεγερμένη Καταλονία που επιδιώκει την ανεξαρτητοποίησή της και την κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας υπό τον Μαριάνο Ραχόι. Η επιλογή του βασιλιά να μην υπεισέλθει στο ζήτημα της βίας που ασκήθηκε την Κυριακή εις βάρος των Καταλανών πολιτών από τις κρατικές δυνάμεις καταστολής, προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερη απογοήτευση -και όχι μόνο στους «αντάρτες».
Με περίπου 900 τραυματίες, μεαξύ των οποίων και 33 αστυνομικοί, η λαϊκή οργή ξεχειλίζει στη Βαρκελώνη, αλλά και σε ολόκληρη την Ισπανία, καθώς χιλιάδες άνθρωποι στρέφονται κατά της κεντρικής κυβέρνησης για την απόπειρα βίαιης ματαίωσης του δημοψηφίσματος. Σαν να μην είχαν ακούσει ποτέ τον βασιλιά ο οποίος επανέλαβε ότι «αυτοί που διοργάνωσαν το δημοψήφισμα περί ανεξαρτησίας είναι παράνομοι», οι Καταλανοί, με ακόμη μεγαλύτερο πείσμα συνέχισαν τις διαδηλώσεις ενάντια στην Μαδρίτη «που μας ληστεύει», όπως είναι το κεντρικό σύνθημά τους. Ο δε τοπικός κυβερνήτης, Κάρλες Πουτζεμόν, ανακοίνωσε ένα οιονεί τελεσίγραφο: «Η κυβέρνηση της Καταλονίας θα προχωρήσει στη διακήρυξη της ανεξαρτησίας εντός της τρέχουσας ή της επόμενης εβδομάδας». Και όταν ο Πουτζεμόν ρωτήθηκε τι θα συμβεί εάν η Μαδρίτη θελήσει να ανατρέψει την κυβέρνησή του, εκείνος απάντησε ότι «κάτι τέτοιο θα ήταν ένα τεράστιο σφάλμα που θα ανέτρεπε τα πάντα».
Παράλληλα με τις εξελίξεις που προοιωνίζονται ότι η πρωτοβουλία των Καταλανών και η βίαιη αντίδραση της Μαδρίτης θα σύρουν την Ισπανία σε έναν πρωτοφανή διχασμό, ή ακόμη και σε έναν εμφύλιο πόλεμο, διεθνείς αναλυτές αρχίζουν να εξετάζουν το κατά πόσον η απόσχιση της Καταλονίας είναι πρακτικά εφικτή στις σημερινές συνθήκες. Τα ζητήματα είναι πάμπολλα και πολυσύνθετα, αρχίζοντας από τις σχέσεις μιας αυτόνομης Καταλονίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και φτάνοντας έως το πρωτάθλημα στο οποίο θα αγωνίζεται η ομάδα της Μπαρσελόνα: Θα μετέχει στην ισπανική La Liga ή σε κάποιον άλλο θεσμό, προφανώς πολύ μικρότερου κύρους;
Όπως τόνισε στο διάγγελμά του και ο βασιλιάς Φίλιππος, η Καταλονία είναι διχασμένη η ίδια, κι αυτό διότι, παρά το συντριπτικό ποσοστό υπέρ της απόσχισης όπως καταγράφηκε στο αιματηρό δημοψήφισμα της Κυριακής, ένα σεβαστό μέρος του τοπικού πληθυσμού δεν επιθυμεί την ανεξαρτητοποίηση, ούτε από την Ισπανία, ούτε όμως και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξάλλου, υπάρχουν και οικονομικοί λόγοι γι’ αυτό, εφόσον τα δύο τρίτα των εξαγωγών της Καταλονίας γίνονται προς χώρες της ΕΕ. Σε περίπτωση που κερδίσει την ανεξαρτησία της, η Καταλονία δεν θα θεωρείται αυτομάτως μέλος της ΕΕ, αλλά θα πρέπει να αιτηθεί τη συμμετοχή της στην Ένωση, να αρχίσει η ενταξιακή διαδικασία, η οποία, βεβαίως, προϋποθέτει ότι τα άλλα κράτη-μέλη θα συγκατατεθούν. Σε αυτά, μοιραία, περιλαμβάνεται και η Ισπανία. Ένα από τα ενδεχόμενα σενάρια είναι μια διευθέτηση αλα Νορβηγία, δηλαδή η «ελεύθερη» Καταλονία να μετέχει στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, αλλά χωρίς κανονική ένταξη στην ΕΕ.
Είναι εφικτό το Catalexit;
Η Καταλονία είναι μια από τις πιο πλούσιες περιοχές της Ιβηρικής χερσονήσου και ακριβώς γι’ αυτό οι κάτοικοι θεωρούν εαυτούς αδικούμενους, εφόσον ωφελούνται πολύ λιγότερο από την κεντρική κυβέρνηση σε σχέση με όσα συνεισφέρει η περιοχή τους στον εθνικό προϋπολογισμό. Με μόλις το 16% του ισπανικού πληθυσμού, η Καταλονία παράγει το 19% του Εθνικού Ακαθάριστου Προϊόντος της χώρας και άνω του 25% των συνολικών εξαγωγών. Το εμπορικό λιμάνι της Βαρκελώνης είναι από τους σημαντικότερους κόμβους στον κόσμο, ενώ ο τουρισμός που προσελκύει η πόλη του Αντόνι Γκαουντί λειτουργεί σαν ατμομηχανή για την ισπανική οικονομία.
Οι Καταλανοί ισχυρίζονται ότι πληρώνουν πολύ περισσότερα σε φόρους από ό,τι τους επιστρέφει το κράτος υπό μορφή παροχών. Όμως, σε περίπτωση ανεξαρτητοποίησης, η νέα Καταλονία θα πρέπει να επενδύσει σε δημιουργία υποδομών και στη χρηματοδότησή τους, πλέον εξ ιδίων πόρων. Χωρίς τις οικονομίες κλίμακας που επιτυγχάνεται μέσω της κρατικής μέριμνας, είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν οι Καταλανί θα κατορθώσουν να ορθοποδήσουν και εν τέλει να βελτιώσουν τη ζωή τους -πράγμα που είναι και το ζητούμενο στον όλο ξεσηκωμό με στόχο το Catalexit.
