Μαθήματα ποδοσφαίρου από έναν μεγάλο αρτίστα της στρογγυλής θεάς τον Τσάβι! (ΦΩΤΟ)

Οι ερωτήσεις που δέχθηκε ο “εγκέφαλος” της πιο πετυχημένης Μπαρτσελόνα στην ιστορία και της πιο πετυχημένης εθνικής Ισπανίας στην ιστορία δεν αφορούσαν την καριέρα του και τις εμπειρίες του, αλλά τις γνώσεις του γύρω από το άθλημα και τους μηχανισμούς του.

Εμφανίστηκε πολέμιος των επαναλήψεων στις προπονήσεις, όπου θεωρεί ότι κανείς δεν ασχολείται με τη μετάφραση όσων συνέβησαν σε έναν αγώνα, την ώρα που ο ίδιος δεν επιτρέπει στους φίλους του να του μιλάνε όταν παρακολουθεί παιχνίδι στην τηλεόραση και τους λέει “Μην είστε σαν τη σύζυγό μου”.

Αναπόφευκτα αποτελεί οπαδό του Γιόχαν Κρόιφ και των επιταγών του “ιπτάμενου Ολλανδού”, χωρίς να απορρίπτει την αμυντική φιλοσοφία στο παιχνίδι, τονίζοντας ότι τη σέβεται. Όταν, όμως, καλείται να αναλύσει τον τρόπο παιχνιδιού του, με τις πάσες ακριβείας και τις κινήσεις με και χωρίς την μπάλα είναι απολαυστικός.

Απορρίπτει μετά βδελυγμίας τη στατιστική στο ποδόσφαιρο και κάνει αναφορές σε Λιονέλ Μέσι, Κιλιάν Εμπαπέ, Χαβιέρ Μαστσεράνο. Για τον Ερίκ Αμπιντάλ αναφέρει ότι την πρώτη φορά που τον είδε στην Μπαρτσελόνα αισθάνθηκε “συντετριμμένος, γιατί δεν ήταν στο επίπεδο της Μπαρτσελόνα”, ωστόσο παίζοντας σε μία ομάδα που “μαθαίνεις τρεις φορές παραπάνω πράγματα”, κατάφερε να γίνει “ο καλύτερος αμυντικός του κόσμου”.

Διαβάστε τη μετάφραση της απολαυστικής συνέντευξης του Τσάβι…

Τα τελευταία χρόνια, το ποδόσφαιρο εστιάζει στην φυσική κατάσταση, τόσο πολύ που μοιάζει δύσκολο να βελτιωθεί. Το μόνο πράγμα που απομένει να βελτιωθεί είναι το ποδοσφαιρικό IQ…

“Συμφωνώ απόλυτα με αυτό. Πρέπει να βελτιωθεί η ευφυΐα του παιχνιδιού και να υπάρξει εστίαση στα ταλέντα. Όλα εξαρτώνται από τους προπονητές φυσικά. Όμως σήμερα, στις προπονήσεις, υπάρχει 60% προπόνηση φυσικής κατάστασης και 40% τεχνική. Με άλλα λόγια, 0% του χρόνου αφιερώνεται στη μετάφραση του παιχνιδιού. Δεν μπορείς να μπεις σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο μόνο με εμψύχωση όπως ‘πάμε’ και ‘μπορούμε’. Βοηθάει, ναι, αλλά δεν είναι τα πάντα. Το μυαλό είναι το πιο σημαντικό πράγμα στο ποδόσφαιρο για να δουλευτεί στο μέλλον”.

Πώς είναι εφικτό να βελτιωθεί η δουλειά πάνω στον νοητικό τομέα του παιχνιδιού;

“Το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα στο οποίο πρέπει να παρακολουθείς τι συμβαίνει γύρω σου για να βρεις την καλύτερη δυνατή λύση. Αν δεν έχεις σχέση με τους άλλους, δεν ξέρεις τίποτα και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Υπάρχει το ζήτημα του χώρου-χρόνου για να κατανοήσεις σε αυτό το παιχνίδι. Και αν δεν έχεις αντίληψη γι’ αυτό και δεν το σκέφτεσαι, γίνεται περίπλοκο. Τι κάνει τη διαφορά σήμερα στο ποδόσφαιρο; Το ταλέντο. Και τι εστί ταλέντο; Είναι η δυνατότητα να ελέγχεις το τι κάνεις και το τι κάνουν οι άλλοι, επειδή παίζεις με το μυαλό σου και όχι μόνο με τα πόδια. Λατρεύω τον Γιουσέιν Μπολτ, είναι σπουδαίος αθλητής. Σε φυσική κατάσταση, κανείς δεν τον πλησιάζει. Ποιος τρέχει πιο γρήγορα από αυτόν; Κανείς. Αλλά με όλο τον σεβασμό, ποτέ δεν θα κάνει τη διαφορά σε ποδοσφαιρικό γήπεδο”.

‘Μετά από την πάσα, πρέπει να κάνετε σπριντ’ Μα πού; Γιατί; Το τρέξιμο είναι καλό, το να το κάνεις έξυπνα είναι καλύτερο

Γιατί;

“Επειδή δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε την ταχύτητα της σκέψης και την ευφυΐα του παιχνιδιού με τις φυσικές ικανότητες. Είναι αδύνατο. Αν πασάρω την μπάλα σε σένα και ο Ματίας (σ.σ. ένας φίλος του που βρισκόταν στη συνέντευξη) κινηθεί από τη μία πλευρά στην άλλη, πρέπει να κοιτάξεις πού βρίσκεται προτού κάνεις την πάσα. Απλό, σωστά; Παρατηρείς για να αξιολογήσεις την κατάσταση και να αποφασίσεις καλύτερα. Όταν σηκώνεις το κεφάλι σου, βρίσκεσαι στην εικόνα, ενεργοποιείς τους νευρώνες σου. Από την άλλη, αν σου δώσω την μπάλα και σου πω ‘πάσαρέ την και ο Ματίας στην στέλνει πίσω’, δεν σκέφτεσαι πλέον. Είσαι απλά στον μηχανισμό”.

Μερικά προπονητικά κέντρα θεωρούν ότι η επανάληψη του ίδιου πράγματος οδηγεί στην τελειότητα…

“Είναι θλιβερό. Αν ο προπονητής πει ‘Τσάβι, πάσαρε την μπάλα στον Ματίας, ο οποίος την πασάρει στον Χαβιέρ, ο Χαβιέρ στον Τσάβι, ο Τσάβι στον Ματίας και ούτω καθεξής για δέκα λεπτά, ποιο το νόημα; Τι βελτιώνει; Ίσως την τεχνική της πάσας, ΟΚ, αλλά πότε ενεργοποιείται ο εγκέφαλος; Έχουμε κολλήσει σε βασικές μηχανικές αρχές φυσικής κατάστασης. Κατά τη διάρκεια της προπόνησης, σε μερικούς παίκτες ζητείται να τρέξουν δέκα μέτρα χωρίς κάποιον χρήσιμο λόγο. ‘Μετά από την πάσα, πρέπει να κάνετε σπριντ’ Μα πού; Γιατί; Το τρέξιμο είναι καλό, το να το κάνεις έξυπνα είναι καλύτερο”.

 

Πιστεύεις ότι ο (σ.σ. στόπερ της Ατλέτικο) Ντιέγκο Γκοδίν στέλνει τόσες μπαλιές άουτ για να αποφύγει λίγο την πίεση που αισθάνεται ή πραγματικά το απολαμβάνει αυτό;

“Ο Γκοδίν είναι εκπληκτικός αμυντικός. Δεν το κάνει αυτό επειδή το απολαμβάνει. Όμως δεν παίζουμε στην ίδια θέση, οπότε δεν ξέρω πραγματικά. Κοιτάξτε, δεν βλέπω πού υπάρχει η απόλαυση σε αυτό ούτως ή άλλως. Να το κάνεις στο 93′ του αγώνα, για να έχεις τον έλεγχο του αποτελέσματος, γιατί όχι; Αλλά στο 60′ και στο 70′, ποιο το νόημα; Ακόμα έχεις χρόνο να βρεις τη λύση, να πάρεις προβάδισμα. Το να διώχνεις την μπάλα είναι μία νοητική ήττα. ‘Μπορώ πραγματικά να κάνω κάτι άλλο εκεί;’ Όταν ανακτάς την μπάλα και τη χάνεις ξανά, δίνεις νέα κατοχή της μπάλας στον αντίπαλο. Μην το κάνεις αυτό. Βρες χώρους, πάσαρε την μπάλα στον τερματοφύλακα, κάνε ντρίμπλα, προσπάθησε να σουτάρεις πάνω στον παίκτη που έχεις μπροστά σου. Κάνε κάτι, οτιδήποτε, αλλά μην την πετάς έξω. Το αίσθημα ευθύνης μου με αποτρέπει από το να το κάνω”.

Με κάνουν να γελάω όλα αυτά τα GPS που βάζουν στα σώματά μας

Πώς αισθάνεσαι όταν κάνεις λάθος επιλογή;

“Αισθάνομαι ότι η καρδιά μου βγαίνει από το στήθος μου”.

Είναι το περίφημο “σκηνικό τρόμου” για το οποίο μιλάει ο Χόρχε Βαλδάνο;

“Αυτό είναι. Η πνευματική δύναμη είναι αυτή που σταθεροποιεί την απόδοση. Αυτό σε κάνει πιο δυνατό. Όταν υπάρχει φωτιά, ο Μαρσέλο, ο Λούκα Μόντριτς ή ο Σέρχιο Ράμος δεν κρύβονται. Αντιθέτως, σε αυτήν τη στιγμή εμφανίζονται. Τι έκανε ο Λούκας Βάθκεθ κόντρα στην Παρί Σεν Ζερμέν; Μπήκε στον αγωνιστικό χώρο με επιθυμία να νικήσει. Ήταν πύραυλος. Ο τύπος ‘χώθηκε’ ακόμα και στον Πρεσνέλ Κιμπέμπ. Και λες στον εαυτό σου ‘Τι κάνει; Είναι τρελός;’ Όχι, είναι απλά πνευματικά δυνατός”.

Εξελίχθηκε στην Μπαρτσελόνα, που έχει μία πολύ συγκεκριμένη αγωνιστική φιλοσοφία. Όμως έπαιξε με πολλούς ξένους παίκτες. Υπάρχουν διάφορες μορφές αγωνιστικής ευφυίας κατά τη γνώμη σου;

“Δεν έχει να κάνει με την εθνικότητα, αλλά με τον χαρακτήρα κάθε παίκτη. Προφανώς, ένας Βραζιλιάνος δεν έχει την ίδια αντίληψη ζωής με έναν Γερμανό. Γενικά, είναι πιο παιχνιδιάρηδες. Παραμετροποιούν καλύτερα τα προβλήματα. Όταν δεις τον Μαρσέλο, τον Ντάνι Άλβες και τον Νεϊμάρ, έχεις την εντύπωση ότι παίζουν στον δρόμο, χωρίς πίεση”.

Η Μπαρτσελόνα είναι σαν ένα τελικό διαγώνισμα για έναν ποδοσφαιριστή. Είναι σαν ο Ντεμπελέ να κάνει ένα master αυτήν τη στιγμή, επειδή δεν μπορούν όλοι να παίξουν σε αυτόν τον σύλλογο. Γιατί; Επειδή πρέπει να γνωρίζεις τρεις φορές περισσότερα πράγματα από αλλού.

Ο Γκοδίν, που είναι Ουρουγουανός και αμυντικός, λέει ότι οι ευθύνες του είναι τόσο μεγάλες που ποτέ δεν διασκεδάζει στο γήπεδο. Μπορείς να τον καταλάβεις;

“Όταν διαθέτεις αίσθημα ευθύνης, υποφέρεις περισσότερο. Το έχω ζήσει αυτό νωρίς στην καριέρα μου. Πρέπει να κάνεις σωστά τα πράγματα, να κάνεις τον κόσμο να σε σεβαστεί. Θέλεις να είσαι επιτυχημένος, οπότε δεν μπαίνεις στον αγωνιστικό χώρο για να αστειευτείς. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να διασκεδάζεις κάποια στιγμή. Είναι αδύνατον να μην διασκεδάζεις”.

Πέρα απ’ ό,τι έχεις μάθει στη Μασία και όσο βλέπεις αγώνες στην τηλεόραση, είσαι και οπαδός της συλλογής μανιταριών. Αυτές οι δραστηριότητες σε βοήθησαν με κάποιον τρόπο;

“Έχω κάποια πράγματα που κάνω πάντοτε, είναι σαν εμμονή. Όταν μπαίνω σε ένα δωμάτιο, αναλύω πώς είναι τοποθετημένες οι καρέκλες και τα τραπέζια. Θέλω να κάθομαι πάντα εκεί από όπου θα βλέπω ολόκληρο το δωμάτιο. Επειδή μου αρέσει να ελέγχω. Δεν μου αρέσουν οι εκπλήξεις για παράδειγμα, θέλω να γνωρίζω τι θα συμβεί. Έχω οργανωτική ικανότητα ακόμα και καθημερινά. Γνωρίζω τι πρέπει να κάνω κάθε ώρα, χωρίς να χρειάζομαι υπενθύμιση. Η ατζέντα βρίσκεται στο μυαλό μου”.

Μοιάζει να είσαι πολύ καλός στο Tetris, σωστά;

“Με δουλεύεις; Ήμουν πρωταθλητής.  Βλέπεις τα κομμάτια να πέφτουν γρήγορα; Αυτός ήμουν εγώ. Δεν έπαιζα τίποτα άλλο στο Game Boy. Είναι ένα παιχνίδι που δεν μπορείς να κάνεις κάτι (σ.σ. διαφορετικό): πρέπει να ταιριάξεις τα κομμάτια σε μία συγκεκριμένη κατεύθυνση, να περιμένεις αυτά που θα πέσουν. Είναι ένα παζλ που αφυπνίζει τις γνωστικές ικανότητές σου. Μερικές φορές που δεν μπορείς να κάνεις Tetris, επειδή έχεις λίγο ελεύθερο χώρο, πρέπει να ξέρεις τι θα κάνεις μ’ αυτόν, να μαντέψεις τι κομμάτι θα έρθει, να επιλέξεις την κατάλληλη στιγμή να το σύρεις στο κατάλληλο μέρος. Είναι χώρος-χρόνος, όπως στο ποδόσφαιρο. Όλοι όσοι έχουν παίξει Tetris γνωρίζουν τι εννοώ. Δημιουργείς έναν ολόκληρο όγκο και αφήνεις χώρο για να βάλεις το μεγάλο κομμάτι, ώστε να ταιριάξει καλά. Αυτό είναι να σκέφτεσαι τη δεύτερη κίνηση. Και η προετοιμασία για το Tetris είναι η ίδια με το ποδόσφαιρο, είναι κομβική”.

 Όταν βλέπεις παιχνίδια από την τηλεόραση, παρά τις διαφορετικές γωνίες των καμερών, καταφέρνεις να ξεχωρίσεις αυτές τις έννοιες χώρου-χρόνου;

“Όταν βλέπω έναν αγώνα, το κάνω πολύ συγκεντρωμένα. Αν ένας φίλος μού μιλάει κατά τη διάρκεια του αγώνα, λέω ‘ησυχία, προσπαθώ να καταλάβω. Το να βλέπεις έναν αγώνα ποδοσφαίρου είναι σαν να βλέπεις μία ταινία. Αν με αποσπάσεις, δεν καταλαβαίνω τίποτα για τους διαλόγους μεταξύ των παικτών. Μίλησέ μου όταν υπάρχει διακοπή του αγώνα. Μην είσαι σαν τη σύζυγό μου: Τσάβι δεν το ξέρω αυτό’. Δεν απαντάω στον φίλο μου. Είμαι τόσο απορροφημένος από αυτό που βλέπω. Η σκέψη είναι το μόνο που έχω στο ποδόσφαιρο. Δεν είμαι ο Μέσι: εκείνος ντριμπλάρει τέσσερις ανθρώπους, εγώ όχι”.

Δώσε μου την μπάλα και δεν θα τη χάσω. Επειδή σκέφτομαι. Επειδή βλέπω. Επειδή προπονούμαι πάνω σ’ αυτό όλη τη ζωή μου. Επειδή είναι γραμμένη βαθιά μέσα στους νευρώνες μου

Ίσως δεν σου έμαθαν πώς να το κάνεις…

“Δεν μπορεί να διδαχθεί. Όταν δεν είσαι ούτε γρήγορος ούτε ικανός, όπως συμβαίνει με μένα, αναπληρώνεις με άλλες αρετές. Κατά τη διάρκεια μιας προσανατολισμένη κατοχής, ναι, μπορώ να σβήσω έναν αντίπαλο, αλλά σε άλλες περιπτώσεις με έχετε δει να γυμνάζω τα πόδια μου; Ποτέ”.

Γιατί;

“Δεν νιώθω άνετα με αυτό. Δεν είναι εγώ. Δεν είμαι καλός με αυτό. Αισθάνομαι άνετα στη δημιουργία υπεροχής. Δώσε μου την μπάλα και δεν θα τη χάσω. Επειδή σκέφτομαι. Επειδή βλέπω. Επειδή προπονούμαι πάνω σ’ αυτό όλη τη ζωή μου. Επειδή είναι γραμμένη βαθιά μέσα στους νευρώνες μου”.

Τι κάνει ο Μέσι σήμερα; Γιατί είναι ασύγκριτος; Επειδή τα έχει όλα. Δεν κάνει τυχαίες πάσες. Δεν ξεφορτώνεται την μπάλα με ανόητους τρόπους. Όχι, ο Μέσι προσελκύει τους αμυντικούς και μετά, μπαμ, πασάρει στον ελεύθερο συμπαίκτη του.

Τι γίνεται με τον Ντεμπελέ;

“Χρειάζεται λίγο χρόνο. Η Μπαρτσελόνα είναι σαν ένα τελικό διαγώνισμα για έναν ποδοσφαιριστή. Είναι σαν ο Ντεμπελέ να κάνει ένα master αυτήν τη στιγμή, επειδή δεν μπορούν όλοι να παίξουν σε αυτόν τον σύλλογο. Γιατί; Επειδή πρέπει να γνωρίζεις τρεις φορές περισσότερα πράγματα από αλλού. Η Μπαρτσελόνα αγωνίζεται μέσα σε τριάντα μέτρα το πολύ. Ο Ντεμπελέ έχει πολύ ταλέντο, είναι πολύ γρήγορος, αλλά εδώ, δεν θα έχει τους διαδρόμους που είχε στην Ντόρτμουντ ή στη Ρεν. Είχε περισσότερο χώρο, πολύ περισσότερο χρόνο εκεί”.

Τι θα κάνει λοιπόν;

“Θα πρέπει να μάθει να σκέφτεται γρηγορότερα, σε μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου. Τότε θα δούμε εάν το έχει πνευματικά. Πρέπει να πει στον εαυτό του ‘είμαι παίκτης Μπαρτσελόνα’. Πρέπει να είσαι δυνατός πνευματικά, να έχεις αφοσίωση. Υπάρχουν μέτριοι παίκτες που πέρασαν 15 χρόνια στην Μπαρτσελόνα, επειδή είχαν τον χαρακτήρα. Και υπάρχουν εξαιρετικοί παίκτες που δεν έκαναν τίποτα, επειδή δεν μπορούσαν να διαχειριστούν την πίεση. Στην προπόνηση, όταν τους βλέπεις, θα λες στον εαυτό σου ‘θα καταρρίψουν τα πάντα, θα γίνουν θρύλοι’. Αλλά όχι. Μόλις μπαίνουν στον αγωνιστικό χώρο, τα πόδια τους αρχίζουν να τρέμουν, δεν θέλουν την μπάλα πλέον. Και αναρωτιέσαι ‘γαμώτο, τι τους συμβαίνει;”

Βλέπεις κι εσύ κουτάκια όταν είσαι στον αγωνιστικό χώρο ή είναι διαφορετικά;

“Είναι διαφορετικά. Υπολογίζω τους άξονες μεταβιβάσεων, τις αποστάσεις. Προσπαθώ να τις διορθώσω κιόλας. ‘Γιατί ο συμπαίκτης μου έρχεται στα δύο μέτρα; Μείνε στα 30 μέτρα μακριά!’ Είμαι ο πιο χαρούμενος άνθρωπος στον κόσμο στον αγωνιστικό χώρο, όταν βλέπω ότι υπάρχουν κινήσεις, επειδή αυξάνουν τις επιλογές μεταβιβάσεων. Αφότου λάβω την πληροφορία, λίγο πριν κάνω την κίνησή μου, ο εγκέφαλος μου στέλνει ένα ευγενικό σήμα: ‘Τώρα πρέπει να πασάρεις την μπάλα’. Μου συμβαίνει όταν όλοι οι χωροχρονικοί παράγοντες είναι στη θέση τους. Και συνήθως, είναι για καθοριστικές πάσες”.

 Δεν έχουν όλοι την ευκαιρία να έχουν τον Μέσι στην ίδια ομάδα…

“Δεν έχουν όλοι την ευκαιρία να αγωνιστούν στην Μπαρτσελόνα επίσης. Η Μπαρτσελόνα παίζει ένα διαφορετικό παιχνίδι από τους άλλους, επειδή μαθαίνουμε να σκεφτόμαστε. Όταν πήγα στην εθνική ομάδα, αυτοί που έπαιζαν σε άλλους συλλόγους, δεν αγωνίζονταν με τον ίδιο τρόπο. Δεν έβλεπαν το ποδόσφαιρο με τον ίδιο τρόπο. Ήταν το ίδιο με τις περιπτώσεις που η Μπαρτσελόνα αγόραζε έναν παίκτη. Την πρώτη φορά που είδα τον Αμπιντάλ, ήμουν συντετριμμένος…”

“Γύριζα το κεφάλι μου σε όλες τις κατευθύνσεις, μου έδωσαν το παρατσούκλι ‘η κόρη του Εξορκιστή’. Δεν γυρίζω το κεφάλι μου 360 μοίρες όπως εκείνη, αλλά υπάρχουν παιχνίδια που το έχω γυρίσει πάνω από 500 φορές”

Ήταν καταστροφή;

“Όχι, όχι τόσο, αλλά δεν ήταν στο επίπεδο της Μπαρτσελόνα. Μετά, άρχισε να σκέφτεται για το παιχνίδι, να παρατηρεί, να κάνει ερωτήσεις, να βρίσκει απαντήσεις. Η ικανότητά να προσαρμόζεται γρήγορα του επέτρεψε να γίνει ο καλύτερος αμυντικός στον κόσμο. Τουλάχιστον για μένα. Ήταν απίστευτος. Ο Αμπιντάλ μας δείχνει αυτό: με λίγη διέγερση και υπομονή, όλοι είναι ικανοί να παίξουν πιο έξυπνα”.

Γιατί δεν διεγείρουμε ώστε να προκύψει μεγαλύτερη δημιουργικότητα, αν είναι τόσο εύκολο;

“Επειδή τείνουμε να πιστεύουμε ότι αυτό είναι αδύνατο. Αν γίνω προπονητής, που είναι η επιθυμία μου, θα ήθελα η ομάδα μου να έχει την μπάλα. Πότε είμαι ήρεμος στον αγωνιστικό χώρο; Όταν η ομάδα μου έχει την μπάλα. Ως προπονητής, θα είναι το ίδιο. Τι έλεγε ο Κρόιφ; ‘Υπάρχει μόνο μία μπάλα’. Και είχε δίκιο. Αν την έχω, δεν χρειάζεται καν να αμυνθώ, οι άλλοι πρέπει να τρέχουν πίσω της. Αν την κλέψουν, πρέπει να την ξαναπάρω πίσω γρήγορα. Θέλω να έχω 99% κατοχή, 100% αν είναι δυνατόν. Η μπάλα διεγείρει τους παίκτες. Στο ποδόσφαιρο, σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν δύο τύποι προπονητών: αυτοί που φοβούνται να έχουν την μπάλα επειδή δεν ξέρουν τι να την κάνουν. Και αυτοί που φοβούνται να μην την έχουν, επειδή δεν ξέρουν πώς να ζήσουν χωρίς αυτήν. Αυτοί είναι δύο διαφορετικοί τρόποι σκέψης που απαιτούν ευφυΐα. Αλλά παρακαλώ, δώστε μου την μπάλα”.

Είναι εξαιτίας αυτής της ξεκάθαρης ιδέας για την οποία ο Μαραντόνα σε αποκαλεί “μάστερ του ποδοσφαίρου”;

“Είναι τρομερό, σωστά; Να προέρχεται από τον Μαραντόνα, ένα είδωλο. Αλλά δεν είμαι ποδοσφαιρική ιδιοφυΐα. Είμαι απλά ένας μαθητής της σχολής του Κρόιφ και ο Κρόιφ έκανε την περίληψη του ποδοσφαίρου σε μία πρόταση: ‘Το ποδόσφαιρο πρέπει να παίζεται με το μυαλό’. Έπρεπε να χρησιμοποιήσω το μυαλό μου για να παίξω ποδόσφαιρο. Δεν είμαι ο Εμπαπέ. Πώς παίζει; Τρέχει, ωθεί την μπάλα, πασάρει σε έναν παίκτη. Δεν έχω τα πόδια του Εμπαπέ, αλλά χρησιμοποιώ τον εγκέφαλό μου. Αναπληρώνω με αυτόν τον τρόπο. Ήρθα στην Μπαρτσελόνα όταν ήμουν 11 και από την πρώτη μέρα, αναγκάστηκα να καταλάβω όλα όσα έκανα. Δεν μπορούμε να παίζουμε ποδόσφαιρο αν δεν καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει στον αγωνιστικό χώρο. Πάει πιο βαθιά από την επαφή μεταξύ ποδιού και μπάλας. Κάθε φάση, κάθε ερώτημα ανοίγει νέους ορίζοντες. Γιατί μας ζητείται να δώσουμε χώρο ο ένας στον άλλον; Ή να ανοίξουμε το παιχνίδι; Είναι λογικό. Φανταστείτε ότι έχω την μπάλα και θέλω να τη δώσω σε έναν συμπαίκτη, αλλά ο αντίπαλος βρίσκεται ανάμεσά μας και θέλει να πάρει την μπάλα. Αν υπάρχει αρκετός χώρος μεταξύ εμού και του συμπαίκτη μου, ο άλλος δεν μπορεί να κάνει κάτι. Σκέφτομαι ότι ‘αν έρθει σε μένα, θα δώσω την μπάλα στον δικό μου’. Και μπαμ, η μπάλα είναι ήδη στην άλλη κατεύθυνση. Αν βρισκόμαστε σε συμπιεσμένο χώρο, μπορούμε να χάσουμε εύκολα την μπάλα. Αυτή είναι η σύμβαση του Κρόιφ. Όταν δεν έχουμε την μπάλα, τι πρέπει να κάνουμε; Να αμυνθούμε ψηλά και σύντομα. Γιατί; Για να εξουδετερώσουμε τον αντίπαλο κλείνοντας τους χώρους. Όσο λιγότερο χώρο δίνουμε στους αντιπάλους, τόσο μικρότερες ευκαιρίες έχουν για να πλησιάσουν την εστία μας. Τι είναι το ποδόσφαιρο; Χώρος-χρόνος”.

Τι κάνει τη διαφορά σήμερα στο ποδόσφαιρο; Το ταλέντο. Και τι εστί ταλέντο; Είναι η δυνατότητα να ελέγχεις το τι κάνεις και το τι κάνουν οι άλλοι, επειδή παίζεις με το μυαλό σου και όχι μόνο με τα πόδια

Συγκεκριμένα, τι κάνεις για να κατανοήσεις το παιχνίδι;

“Τι κάνω όταν έχω την μπάλα; Αναζητώ ελεύθερες περιοχές για να κερδίσω χρόνο για τον αντικατοπτρισμό (σ.σ. του παιχνιδιού στη συνέχεια). Τι πρέπει να κάνω όταν δεν την έχω; Να περιορίσω τον χώρο του αντιπάλου, να μην του επιτρέψω να βρει λύσεις. Αν συμβεί σωστά, ο αντίπαλος περιορίζεται σε ένα λάθος χώρου-χρόνου. Έχει λιγότερο χώρο για να κινήσει την μπάλα, οπότε λιγότερο χρόνο να σκεφτεί. Είναι μια περίληψη, αλλά αν τα βάλεις όλα αυτά μαζί σε κίνηση, πρέπει να διορθώσεις πολλές λεπτομέρειες. Για παράδειγμα, αν πάρω την μπάλα στη γραμμή του πλαγίου άουτ, πρέπει να στέκομαι με τέτοιο τρόπο που θα μου δώσει την ευκαιρία να κοιτάω τι συμβαίνει στον αγωνιστικό χώρο. Αν κοιτάω στην κατεύθυνση των εξεδρών ή των πάγκων, για ποιον λόγο; Είναι απλό, αλλά ακόμα βλέπω παίκτες να το κάνουν. ‘Αλλά τι κάνεις, πώς δείχνεις την πλάτη σου στο παιχνίδι;’ Όχι, όχι, όχι. Πρέπει να έχεις σωστό βλέμμα στον αγωνιστικό χώρο. Αν πάρω την μπάλα και προσπαθήσω να βάλω τον εαυτό μου σε θέση που μπορώ να βλέπω το γήπεδο, τα βλέπω όλα. Λαμβάνω την πληροφορία για τον χώρο και γλιτώνω χρόνο ώστε να σκεφτώ. Βγάζει νόημα, σωστά; Κι όμως μερικοί παίκτες βάζουν τους εαυτούς τους σε περίπλοκες καταστάσεις, όπως στο κόρνερ, όμως γιατί; Πρέπει να γυρίσεις, αλλιώς θα χάσεις πολύτιμο χρόνο. Το να χάνεις χρόνο στο ποδόσφαιρο είναι σαν να χάνεις χρυσάφι”.

Ποια είναι η μεγαλύτερη αρετή σου, κατά τη γνώμη σου;

“Όπως όλοι, σίγουρα έχω κάποια έμφυτα χαρίσματα. Τεχνικά, δεν είμαι καλός. Αλλά το η πιο μεγάλη αρετή μου είναι η πνευματική ταχύτητα. Μου αρέσουν τα ‘toros’. Όλοι το βλέπουν σαν μία απλή άσκηση προθέρμανσης, αλλά είναι ΛΑΘΟΣ. Δεν πρέπει να είναι κάτι που κάνεις για διασκέδαση, αλλά διδακτικό. Είναι σπουδαίο για την τεχνική, για την ταχύτητα εκτέλεσης, για τη διορατικότητα του παιχνιδιού. Σου επιτρέπει να δουλέψεις στις πάσες στις δεύτερες γραμμές του παιχνιδιού, να καταλάβεις που βρίσκεται ένας παίκτης, να πάρεις κι εσύ θέση. Στο ‘toro’, δεν μπορείς να βάλεις πλάτη στους άλλους, έχεις την πλήρη εικόνα του τι γίνεται. Οπότε, δουλεύεις και τον αλτρουισμό σου επίσης. Αν περιμένεις ότι ένας συμπαίκτης θα βρεθεί σε δύσκολη κατάσταση αν του πασάρεις την μπάλα, δεν τη δίνεις σε εκείνον. Κοιτάς αλλού, στις πίσω γραμμές. Να είσαι έξυπνος με τους συμπαίκτες σου, μην τους βάζεις σε μπελάδες”.

Ο Ουνάι Έμερι είπε ότι θέλει ο παίκτης του να είναι εξυπνότερος από εκείνον. Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις ένα σύνολο παικτών που δεν βλέπουν το παιχνίδι με τον ίδιο τρόπο όπως εσύ;

“Θα προσπαθήσω να τους διδάξω την ιδέα μου για το ποδόσφαιρο. Να διασφαλίσω ότι θα διεγερθεί το ταλέντο. Φυσικά, δεν θα αγνοήσω τον παράγοντα φυσική κατάσταση, που είναι απαραίτητη, αλλά εννοώ ότι δεν θέλω ο αμυντικός μου μόνο να περνάει τον χρόνο του αμυνόμενος. Όχι, όχι. Θέλω να παίζει, να πηγαίνει μπροστά. Ρωτήστε τον Μαστσεράνο αν δεν έμαθε να παίζει ποδόσφαιρο στην Μπαρτσελόνα. Έπρεπε να προσαρμοστεί. Ήταν έξυπνος. Όπως ο Αμπιντάλ και ο Ουμτιτί. Ο Ουμτιτί είναι ο καλύτερος κεντρικός αμυντικός, δεν είναι; Γιατί; Επειδή δεν περνάει τον χρόνο του μόνο παίζοντας άμυνα. Παίζει, σκέφτεται, πάει μπροστά, περιμένει. Στη Λιόν, ανακτούσε την μπάλα, μετά χαιρόταν απλά να τη δίνει στον μέσο, ο οποίος έκανε τη δουλειά του. Στην Μπαρτσελόνα, πρέπει να συμμετέχεις περισσότερο, διευκολύνει τη δουλειά του μέσου. Όταν (σ.σ. ο Ουμτιτί) πάει μπροστά, του δίνει (σ.σ. στον μέσο) καλύτερες επιλογές για πάσα. Του δίνει επίσης χώρο και χρόνο να σκεφτεί”.

“Σήμερα, στις προπονήσεις, υπάρχει 60% προπόνηση φυσικής κατάστασης και 40% τεχνική. Με άλλα λόγια, 0% του χρόνου αφιερώνεται στη μετάφραση του παιχνιδιού. Δεν μπορείς να μπεις σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο μόνο με εμψύχωση όπως ‘πάμε’ και ‘μπορούμε’. Βοηθάει, ναι, αλλά δεν είναι τα πάντα”.

Σύμφωνα με Νορβηγό ερευνητή, παράγεις 0,8 πληροφορίες ανά δευτερόλεπτο. Γιατί το κάνεις τόσο συχνά;

“Ο εγκέφαλός μου λειτουργεί ως επεξεργαστής. Αποθηκεύει δεδομένα, πληροφορίες. Αν γυρίζω το κεφάλι μου, με βοηθάει να το κάνω. Και δεν είναι μόνο σημαντικό, είναι θεμελιώδες να κατακτώ τον χώρο-χρόνο. Σκέφτομαι: ο συμπαίκτης μου έχει προσωπικό ‘φρουρό’, οπότε γυρίζω το κεφάλι μου και ψάχνω για άλλη λύση. Πίσω μου, ένας αντίπαλός λέει στον εαυτό του ‘θα του πάρω την μπάλα, γυρίζει την πλάτη του, δεν με βλέπει’. Μόνο που τον είδα. Όπως είδα ότι ο παίκτης που μαρκάρει τον συμπαίκτη μου προχωράει την ίδια στιγμή με τον δικό του συμπαίκτη. Πριν με φτάσουν, πασάρω την μπάλα στον ίδιο συμπαίκτη μου που πια είναι αμαρκάριστος. Βρήκα χώρους, λύσεις σε μερικά δευτερόλεπτα. Τι κάνει ο Μέσι σήμερα; Γιατί είναι ασύγκριτος; Επειδή τα έχει όλα. Δεν κάνει τυχαίες πάσες. Δεν ξεφορτώνεται την μπάλα με ανόητους τρόπους. Όχι, ο Μέσι προσελκύει τους αμυντικούς και μετά, μπαμ, πασάρει στον ελεύθερο συμπαίκτη του. Και σκέφτομαι ‘γαμώτο, ντρίμπλαρε τέσσερις και δημιούργησε χώρους για τους συμπαίκτες του. Είναι πολύ δυνατός”.

Είναι δύσκολο να μην έχεις την μπάλα;

“Χωρίς την μπάλα, φοβάμαι ότι δεν θα απολαύσω το παιχνίδι. Πρέπει να παίξεις με τον Ινιέστα για να ξέρεις τι σημαίνει απόλαυση. Πρέπει να αλλάξεις πάσες με τον Μέσι για να το καταλάβεις. ‘Παμ, παμ, παμ’ και ήρθαν ο Λέο με τον Ινιέστα. Μετά είναι εκεί κι ο Μπουσκέτς. Είχαμε 6-7 πάσες στη σειρά. Δεν το κάνουμε καν για να επιτεθούμε. Αλλά αποκλειστικά για απόλαυση”.

Ο Μέσι και ο Ινιέστα συνεχίζουν τα 1-2 όταν είναι στα δύο μέτρα απόσταση. Εκτός από απόλαυση, γιατί συμβαίνει αυτό συγκεκριμένα;

“Για να προσελκύσεις τον αντίπαλο. Λέω στους συμπαίκτες μου ‘πάμε στην άκρη, εγώ κι εσύ. Παμ παμ παμ’. Ακόμα κι αν νικάμε 2-0, θέλουμε να το κάνουμε”.

Οπότε, περίπου θες να ταπεινώσεις τους αντιπάλους…

“Όχι, καθόλου. Αν αρχίσουμε να κάνουμε αυτές τις μικρές πάσες, είναι επειδή υπάρχει χώρος να το κάνουμε. Κι αν υπάρχει χώρος, σημαίνει ότι η αντίπαλη ομάδα μας περιμένει στα μετόπισθεν. Ένας παίκτης από φυσικού του έλκεται από την μπάλα, είτε παίζει σε μία ομάδα που της αρέσει η κατοχή είτε όχι. Και του αρέσει ακόμη περισσότερο όταν χάνει η ομάδα του. Για να κάνεις την επιστροφή, είναι απαραίτητο να την ανακτήσεις, οπότε σε κάποιο σημείο θα έρθουν να μας σταματήσουν. Δεν μπορούμε να τους δώσουμε την μπάλα. Τι βλέπουν; Δύο παίκτες, κάτω από μαρκάρισμα, να αλλάζουν πάσες μεταξύ τους σε μία άκρη του γηπέδου. Αντιθέτως, για παράδειγμα, όταν χάνουμε, αυτό που ψάχνει ο Μέσι είναι ένας τρόπος να βρει χώρο, να προσελκύσει παίκτες προς το μέρος του για να απελευθερώσει τους συμπαίκτες του και να μπορέσει να τους δώσει την μπάλα”.

Άρα υπάρχει κάτι μηχανικό…

“Το να επαναλαμβάνεις κάποια πράγματα είναι καλό μόνο αν καταλαβαίνεις γιατί το κάνεις. Πέρασα όλη τη ζωή μου υποδεχόμενος μπάλες από πίσω, γυρίζοντας και ψάχνοντας να δω πού βρίσκονται οι αντίπαλοι. Μετά, ο εγκέφαλός μου μού λέει ‘εδώ, υπάρχουν τρεις, εκεί υπάρχουν δύο. Ωραία, θα πασάρω στην άλλη πλευρά’. Μερικές φορές παρακολουθώ παιχνίδια στην τηλεόραση και λέω ‘λοιπόν, επιτίθενται άσχημα. Συχνά το κάνουν στις πτέρυγες όπου υπάρχουν περισσότεροι αντίπαλοι. Αλλά γιατί; Δεν μπορείς να επιτεθείς καλά αν είναι περισσότεροι σε αριθμό. Όταν έπαιζα με τον Άλβες και τον Μέσι, συχνά επιτιθέμεθα τρεις εναντίον ενός. Τρεις εναντίον τριών. Αλλά αυτό είναι το μάξιμουμ. Μόλις μείνεις με παίκτες λιγότερους, πρέπει να αλλάξεις το παιχνίδι εκεί όπου υπάρχει χώρος και χρόνος”.

Δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε την ταχύτητα της σκέψης και την ευφυΐα του παιχνιδιού με τις φυσικές ικανότητες. Είναι αδύνατο

 Σήμερα, το ποδόσφαιρο είναι γεμάτο στατιστικά…

“Με κάνουν να γελάω όλα αυτά τα GPS που βάζουν στα σώματά μας, επειδή όταν κοιτάζουν τα δεδομένα οι στατιστικολόγοι, λένε μεταξύ τους: ‘Στις 100 πάσες, οι 80 ήταν ακριβείς’. Αλήθεια; Και πώς ξέρεις ότι ήταν καλές; Γνωρίζεις πώς τις μετρούν; Γι’ αυτούς, είναι ορθή από τη στιγμή που ο παίκτης κοντρολάρει την μπάλα που του στέλνω. Αυτή είναι μια καλή πάσα για το GPS, οπότε ναι, ο τύπος μπορεί να κοντρόλαρε την μπάλα, αλλά έχει τέσσερις αντιπάλους στην πλάτη του. Οπότε όχι, αυτή είναι μια κακή πάσα. Η καλή πάσα ήταν αλλού, σε αυτόν που ήταν αμαρκάριστος, κάτι που δεν εντοπίζει το GPS. Αν ήταν αρκετό το να ξεφορτωθείς την μπάλα με κάθε τρόπο, θέτοντας τον άλλον σε μπελάδες, δεν βλέπω ενδιαφέρον στα στατιστικά. Έχω την ευθύνη να μην χάσω την μπάλα, αλλά επίσης έχω την ευθύνη κι ο συμπαίκτης μου να μην τη χάσει. Η διαφορά μεταξύ μεγάλων ομάδων και μεσαίων έγκειται στην ποιότητα του δικτύου μεταβιβάσεων. Το πρόβλημα είναι ότι τα στατιστικά ποτέ δεν θα αντικαταστήσουν τις αισθήσεις. Σου επιτρέπουν να πιστεύεις ότι ο Μόντριτς είχε κακό παιχνίδι κόντρα στην Παρί. Συγγνώμη; Ναι, έχασε μερικές μπάλες, αλλά κέρδισε χώρους, αποφόρτισε τους συμπαίκτες του και πλήγωσε την Παρί. Η συνεισφορά του δεν μετριέται. Αν δεν θέλεις να αναλάβεις ευθύνη για την απώλεια της μπάλας, κάντο όπως ο Μόντριτς ή ο Ινιέστα: κράτα την μπάλα, κέρδισε χώρο και κοίτα πού βρίσκεται ελεύθερος παίκτης. Πάντα υπάρχει κάποιος ελεύθερος. Πάντα. Ξέρεις γιατί; Επειδή πάντα υπάρχει η λύση να δώσεις την μπάλα στον τερματοφύλακα. Όταν αρχίζει το παιχνίδι, είμαστε 11 εναντίον 11, αλλά όταν έχεις την μπάλα, είναι δέκα που θέλουν να την πάρουν, όχι έντεκα. Πάντα υπάρχει ένας ελεύθερος άνθρωπος. Όποιοι λένε το αντίθετο, ψεύδονται. Τελευταία, ο κόσμος ονειρεύεται όταν βλέπει τη Μάντσεστερ Σίτι να παίζει. Λένε ‘Θεέ μου, παίζουν πραγματικά καλά’. Όμως παίζουν καλά επειδή ο Γκουαρδιόλα δαπανά τις ημέρες του βρίσκοντας τρόπους να κάνει τα πάντα να δουλέψουν καλύτερα για τους παίκτες του”.

Μερικοί προπονητές περνούν επίσης τις μέρες τους για να βρουν λύσει για τους παίκτες τους, αλλά κάνοντάς τους να αμύνονται…

“Η πλειονότητα, ναι. Είτε στην άμυνα είτε στην επίθεση, όλοι αναζητούν για τον ελεύθερο παίκτη, αλλά όχι για τον ίδιο λόγο. Ο Γκουαρδιόλα θέλει να βρει λύσεις ώστε οι παίκτες να πάνε προς την εστία. Άλλοι θέλουν να βρουν τρόπους να αποτρέψουν τον αντίπαλο να φτάσει στην εστία τους. Ο Σιμεόνε το κάνει αυτό πολύ καλά, για παράδειγμα”.

“Υπάρχουν δύο τύποι προπονητών: αυτοί που φοβούνται να έχουν την μπάλα επειδή δεν ξέρουν τι να την κάνουν. Και αυτοί που φοβούνται να μην την έχουν, επειδή δεν ξέρουν πώς να ζήσουν χωρίς αυτήν. Αυτοί είναι δύο διαφορετικοί τρόποι σκέψης που απαιτούν ευφυΐα. Αλλά παρακαλώ, δώστε μου την μπάλα”.

Θεωρείσαι ο ηγέτης του επιθετικού ποδοσφαίρου. Για σένα, μπορεί το αμυντικό ποδόσφαιρο να επαινεθεί με τον ίδιο τρόπο όσο το επιθετικό;

“Το να αμύνεσαι καλά μπορεί να είναι τέχνη, όπως το να επιτίθεσαι. Αυτό είναι σωστό και το σέβομαι. Η μεγάλη λύπη μου είναι ότι ο αμυντικός παράγοντας και ο παράγοντας της φυσικής κατάστασης υποσκέλισε τον επιθετικό παράγοντα, την τεχνική και το ταλέντο. Σε αυτόν τον βαθμό, θα βαρεθούμε όλοι να βλέπουμε ποδόσφαιρο”.

Όμως αντιλαμβάνεσαι ότι μερικοί άνθρωποι βαριούνται βλέποντας Μπαρτσελόνα;

“Είναι απίστευτο! Ποια ομάδα είναι βαρετή; Η Μπαρτσελόνα ή η αντίπαλός της; Μερικές φορές ακούω ‘η Μπαρτσελόνα δεν είναι αρκετά επικίνδυνη’. Όμως πώς μπορείς να είσαι, όταν έχεις έντεκα παίκτες μπροστά από την εστία; Είναι αδύνατο. Η ομάδα που παίζει πίσω δεν είναι η ομάδα που προσπαθεί να παίξει, αλλά αυτή που αρνείται. Δεν είναι βαρετό όταν βλέπεις ομάδες να ροκανίζουν χρόνο ή να στέλνουν την μπάλα στην εξέδρα για να χαλάσουν τον ρυθμό; Απέναντι σε υπεραμυντικές ομάδες, μου συνέβη να αναρωτηθώ ‘πώς θα βρω χώρους; Δεν υπάρχουν’. Όμως πάντα υπάρχουν μερικοί. Πρέπει να στείλεις την μπάλα από τη μία πλευρά στην άλλη, να την κινήσεις ξανά και τότε υπάρχει χώρος. Πέρασα τη ζωή μου ψάχνοντάς τον, ψάχνοντας τρόπους. Πού υπάρχει χώρος; Πώς να τον δημιουργήσω; Γύριζα το κεφάλι μου σε όλες τις κατευθύνσεις, μου έδωσαν το παρατσούκλι ‘η κόρη του Εξορκιστή’. Δεν γυρίζω το κεφάλι μου 360 μοίρες όπως εκείνη, αλλά υπάρχουν παιχνίδια που το έχω γυρίσει πάνω από 500 φορές”.