Λίγοι άνθρωποι διαµόρφωσαν την εικόνα του µεγαλοεργολάβου δηµοσίων έργων και του «διαπλεκόµενου» επιχειρηµατία περισσότερο από τον Γιώργο Μπόµπολα. Οταν ο Κώστας Καραµανλής αναφερόταν σε «νταβατζήδες» που χρησιµοποιούν την επιρροή που ασκούν µέσω των ΜΜΕ για να επεκτείνουν τις επιχειρηµατικές δραστηριότητές τους, σίγουρα είχε και αυτόν στο µυαλό του.
«Πατριάρχης» µιας επιχειρηµατικής οικογένειας που κάποια στιγµή κυριάρχησε και στα δηµόσια έργα και στην ενηµέρωση, o Γιώργος Μπόµπολας είχε ιστορικές καταβολές στην κοµµουνιστική Αριστερά και αυτό σφράγισε και τα πρώτα εκδοτικά βήµατά του
Το µακρινό 1978 ο ήδη επιτυχηµένος ως µηχανικός και εργολάβος Γ. Μπόµπολας, που είχε µετατρέψει την απόρριψη του διορισµού του το 1952 στο ∆ηµόσιο εξαιτίας της έλλειψης «πιστοποιητικού κοινωνικών φρονηµάτων» στην αφετηρία µιας µεγάλης καριέρας στον κλάδο των κατασκευών, σε συνεργασία µε τον µετέπειτα υπουργό και υπερνοµάρχη Ευ. Κουλουµπή, αποφάσισε να µπει και στον χώρο των εκδόσεων.
Συνεργάστηκε τότε µε τον εκδότη Γιάννη Γιαννίκο, επίσης προερχόµενο από την κοµµουνιστική Αριστερά, παλιό στέλεχος της ΟΠΛΑ στη Μεσσηνία και καταδικασµένο στον Εµφύλιο σε θάνατο, για την έκδοση της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας. Ο Γιαννίκος, που, πέραν του ότι ήταν από τους πιο επιτυχηµένους εκδότες, πρωταγωνίστησε και στην προσπάθεια για αναβάθµιση των ελληνοσοβιετικών αρχικά και των ελληνορωσικών µετά σχέσεων, βρέθηκε και βασικός µέτοχος στην επανέκδοση της ιστορικής «Πράβντα» το 1991, που ήταν για πολλά χρόνια η µεγαλύτερη εφηµερίδα της ΕΣΣ∆ και το επίσηµο όργανο του ΚΚΣΕ.
Μέσα από τη συµµετοχή του στις εκδόσεις, ο Γιώργος Μπόµπολας γνώρισε µια σπουδαία µορφή της δηµοσιογραφίας, τον Αλέκο Φιλιππόπουλο, και µαζί προχώρησαν σε ένα πρωτοποριακό για την εποχή εγχείρηµα: την έκδοση του «Εθνους» το 1981, που ήταν η πρώτη ελληνική ταµπλόιντ εφηµερίδα. Η προσπάθεια αυτή είχε τεράστια επιτυχία γιατί συνέπεσε µε την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και το κίνηµα της «Αλλαγής». Πολιτικά τοποθετήθηκε υπέρ του ΠΑΣΟΚ, αν και πάντα προέβαλλε θετικά και τις απόψεις του ΚΚΕ. Μάλιστα, ο συνδυασµός ανάµεσα στη συνεργασία µε τον Γιαννίκο και τον πολιτικό τόνο της εφηµερίδας έκανε διάφορους τότε να µιλούν για σοβιετικά κεφάλαια που χρησιµοποιήθηκαν για την έκδοση του «Εθνους», κατηγορίες που δεν αποδείχτηκαν. Αλλωστε, ούτως ή άλλως, οι καλές σχέσεις της Ελλάδας µε την ΕΣΣ∆ είχαν ενισχυθεί από την πολιτική των κυβερνήσεων του Αντρέα Παπανδρέου, που δεν επιθυµούσε τη µονοµερή ταύτιση µε την πολιτική των ΗΠΑ.
ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΚΟΣΚΩΤΑ. Πάντως, το «Εθνος» πρωτοστάτησε στην πολεµική ενάντια στο σκάνδαλο Κοσκωτά, και µάλιστα για ένα διάστηµα οι σχέσεις µε τον Α. Παπανδρέου ήταν σχετικά ψυχρές, αν και αποκαταστάθηκαν αργότερα, καθώς τη δεκαετία του 1990 το «Εθνος» ήταν σταθερά υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Το επόµενο µεγάλο άνοιγµα στα ΜΜΕ από την πλευρά του Γ. Μπόµπολα ήταν όταν µπήκε στο µετοχικό κεφάλαιο για το Mega, συµµετέχοντας έτσι από την πρώτη στιγµή στην «επανάσταση της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα».
Την ιδιαίτερη σχέση του οµίλου µε τον ευρύτερο χώρο του ΠΑΣΟΚ επεσήµανε το 1993 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης κατά τις προγραµµατικές δηλώσεις της κυβέρνησης του Α. Παπανδρέου, αναφερόµενος στο έργο της µεταφοράς νερού από την Τριχωνίδα. «Εµείς είχαµε προκρίνει τη λύση του έργου της µεταφοράς νερού από την Τριχωνίδα. Το είχαµε αποφασίσει τον Φεβρουάριο και είχαµε φέρει και σχετικό νόµο στη Βουλή. Το κόµµα σας, κύριε Παπανδρέου, το καταψήφισε. Αν σήµερα προχωρήσετε στην υπογραφή αυτής της σύµβασης, που δεν υπεγράφη όχι λόγω λάθους ή αβελτηρίας της κυβερνήσεως, αλλά γιατί ο ανάδοχος, ο κ. Μπόµπολας, δεν µπορούσε να φέρει τις τραπεζικές εγγυήσεις οι οποίες απητούντο, ευλόγως θα ρωτήσει κανείς: Οταν χρειαζόταν το έργο το καταψηφίζατε, σήµερα που δεν χρειάζεται το εκτελείτε; Είναι φυσικό, θα σκεφθούν οι πάντες, ότι θέλετε να εξυπηρετήσετε έναν εκδοτικό παράγοντα, ο οποίος εκλογικά σάς φάνηκε χρήσιµος». Για την ιστορία το έργο τελικά δεν ανελήφθη, αλλά ο Οµιλος Μπόµπολα πήρε πλήθος άλλων έργων.
Η εποχή των «νταβατζήδων»
ΤΟ ΤΕΡΑΣΤΙΟ κύµα των µεγάλων έργων που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990 έφερε τον Ακτωρα, την τεχνική εταιρεία του Οµίλου Μπόµπολα, στο επίκεντρο, καθώς συµµετείχε σε πολλά από αυτά: Αττική Οδός, Αττικό Μετρό, Γέφυρα Ρίου Αντιρρίου, Ολυµπιακά Εργα, αυτοκινητόδροµοι. Είναι η εποχή των άφθονων κρατικών και ευρωπαϊκών πόρων, των «υπερβάσεων» στα µεγάλα έργα, του «πάρτι του Χρηµατιστηρίου» και της εύκολης πρόσβασης σε δανειακά κεφάλαια τόσο για τον Ακτωρα όσο και για τα ΜΜΕ, τα οποία ήλεγχε ή στα οποία συµµετείχε ο Οµιλος Μπόµπολα.
Μάλιστα, σταδιακά έγινε και ένας «ενδοοικογενειακός» καταµερισµός ανάµεσα στα παιδιά του Γ. Μπόµπολα, µε τον Φώτη Μπόµπολα να αναλαµβάνει κυρίως τα ΜΜΕ και τον Λεωνίδα Μπόµπολα να ασχολείται µε τον κατασκευαστικό κλάδο. Η ταυτόχρονη ισχυρή παρουσία στα ΜΜΕ και στα µεγάλα δηµόσια έργα έκανε τον όµιλο συνώνυµο µε τη διαπλοκή
Το 2001 ο Μιλτιάδης Εβερτ έκανε µια πολύ χαρακτηριστική δήλωση: «Είναι πρόκληση για την κοινή γνώµη να ισχυρίζεται κάποιος που έγινε γνωστός ως εργολάβος δηµοσίων έργων ότι από το 1982, που δραστηριοποιείται και ως εκδότης, χρησιµοποίησε τη δύναµη των ΜΜΕ που κατέχει για ενηµέρωση και µόνο του κοινού και ξέχασε ότι είναι εργολάβος, έχοντας “πουλήσει” τις µετοχές της τεχνικής εταιρείας στα παιδιά του». Για τον Μιλτιάδη Εβερτ «δεν είναι δυνατόν, σύµφωνα µε τον νόµο, για µια εργοληπτική, εργολαβική εταιρεία µε πάρα πολλά δηµόσια έργα στην Ελλάδα την ίδια ώρα οι µέτοχοί της να έχουν τηλεοπτικό σταθµό και εφηµερίδες». Η πρώτη φορά που η οικογένεια Μπόµπολα σκέφτηκε την έξοδό της από τον χώρο των ΜΜΕ ήταν όταν η κυβέρνηση Καραµανλή προσπάθησε να εισαγάγει τη νοµοθεσία για τον «βασικό µέτοχο», για να αντιµετωπίσει το πρόβληµα της διαπλοκής και των «νταβατζήδων». Τον Οκτώβριο του 2004 για πρώτη φορά εταιρεία του Οµίλου Μπόµπολα απέτυχε να πάρει «πιστοποιητικό διαφάνειας». Τελικά, οι παρεµβάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξασφάλισαν ότι η νοµοθεσία για τον «βασικό µέτοχο» δεν θα εφαρµοζόταν και θα τροποποιούνταν, ανοίγοντας τον δρόµο για τη διαπλοκή και µε βούλα πλέον.
Πάντως, στο πλαίσιο των τότε εξελίξεων υπήρξαν συζητήσεις µε τη «σιδηρά κυρία» των Ολυµπιακών Αγώνων, Γιάννα Αγγελοπούλου, για να πάρει τις µιντιακές επιχειρήσεις του οµίλου. Οι διαπραγµατεύσεις δεν ευοδώθηκαν γιατί η οικογένεια Μπόµπολα θεώρησε χαµηλό το προσφερόµενο τίµηµα των 120 εκατοµµυρίων ευρώ
Η κρίση και η έξοδος από τα ΜΜΕ
ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ της οικονοµικής κρίσης τόσο το Mega όσο και οι άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις του Οµίλου έπαψαν να είναι κερδοφόρες και µαζί µε τις ζηµιές συσσωρευόταν και ο τραπεζικός δανεισµός, παρά τις προσπάθειες περιστολής του κόστους λειτουργίας.
Τον Οκτώβριο του 2016 το συνολικό υπόλοιπο οφειλής του Οµίλου «Πήγασος» ήταν 161.966.451,26 ευρώ, εκ των οποίων ακάλυπτο είναι το ποσό των 103.842.156,17 ευρώ. Οι τράπεζες, δηλαδή, χορήγησαν δάνεια και πιστώσεις µη λαµβάνοντας εξασφαλίσεις για το 65% αυτών. Εξ αυτών 67.250.361,39 ευρώ ήταν σε καθυστέρηση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αρχικά, σε επίπεδο ρητορικής τουλάχιστον, εχθρική στάση απέναντι στον Οµιλο Μπόµπολα όταν ήταν στην αντιπολίτευση. Αργότερα, φαίνεται πως έγιναν κινήσεις επαναπροσέγγισης.
Η πρώτη συνάντηση µεταξύ του Φ. Μπόµπολα και του Αλ. Τσίπρα πραγµατοποιήθηκε τον Σεπτέµβριο του 2014, πριν από την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Χώρος συνάντησης ήταν το σπίτι του στελέχους του «Εθνους» και στενού φίλου του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Γιάννη ∆ραγασάκη, Μπάµπη Παπαδάκη. Εκεί, στην Κάντζα, ο Αλέξης Τσίπρας συνοδευόταν, φυσικά, από τον Γιάννη ∆ραγασάκη και τον Νίκο Παππά. Η αναγνωριστική αυτή συνάντηση ακολουθήθηκε από άλλη µία, δύο µήνες µετά. Τότε δεν ήταν παρών ο Γιάννης ∆ραγασάκης. ∆ιόλου τυχαία η συνάντηση αυτή συνέπεσε χρονικά µε την ανάληψη της διοίκησης του «Εθνους» από τον Μπάµπη Παπαδάκη, στέλεχος µε ιστορικούς δεσµούς µε τον ΣΥΡΙΖΑ. Λίγο αργότερα, το «Εθνος» έκανε ανοιχτά φιλοκυβερνητική στροφή.
Παράλληλα, η απροθυµία του Φ. Μπόµπολα να αναλάβει παραπάνω οικονοµικό κόστος για το Mega και οι βολές του εναντίον των υπόλοιπων µετόχων αντικειµενικά εξυπηρετούσαν και τους κυβερνητικούς σχεδιασµούς για την αναµόρφωση του τηλεοπτικού τοπίου την εποχή του πρώτου διαγωνισµού για τις τηλεοπτικές άδειες. Την ίδια περίοδο, ο αρµόδιος υπουργός, Χρ. Σπίρτζης, «ξεµπλόκαρε» διάφορα µεγάλα έργα και οι µπουλντόζες του Οµίλου Μπόµπολα ξαναέπιασαν δουλειά.
Η τελική επιλογή της οικογένειας Μπόµπολα να µην αναλάβει το κόστος της κάλυψης των τεράστιων ζηµιών της «Πήγασος» Α.Ε. και, ουσιαστικά, να προχωρήσει σε έξοδο από τον χώρο των ΜΜΕ ήρθε να συνδυαστεί µε την επίµονη προσπάθεια του Ιβάν Σαββίδη να αποκτήσει πρόσβαση στον χώρο των ΜΜΕ, κίνηση που έχει και τη σχεδόν ανοιχτή υποστήριξη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ.
Για την κυβέρνηση ο Ιβάν Σαββίδης, παρά το ιδιότυπο µείγµα νεοφιλελευθερισµού και εθνικισµού που πρεσβεύει, αποτελεί τη λύση για να υπάρξουν ΜΜΕ που να στηρίζουν τη γραµµή του. ∆εν είναι τυχαία, άλλωστε, η πρόσφατη κυβερνητική «διευκόλυνση» στο ζήτηµα των προστίµων της ΣΕΚΑΠ ή τα «ήξεις-αφήξεις» των κυβερνητικών παραγόντων ως προς το εάν τίθεται θέµα λαθρεµπορίου για το καράβι που πιάστηκε στα νότια της Κρήτης µε τσιγάρα προέλευσης ΣΕΚΑΠ.
Γι’ αυτό και η κυβέρνηση έκανε ό,τι µπορούσε για να πάει ο Σαββίδης ως «σωτήρας» στον ∆ΟΛ, κίνηση που δεν στέφθηκε µε επιτυχία, να αποκτήσει µερίδιο στο Mega και τώρα να πάρει τους τίτλους των εφηµερίδων της «Πήγασος» Α.Ε. Τα… σοβιετικά ρούβλια µπορεί να µην µπήκαν στο «Εθνος» του 1981, αλλά οι επιχειρηµατικές δουλειές του Σαββίδη στη µετακοµµουνιστική Ρωσία έρχονται τώρα να εξασφαλίσουν φιλική µιντιακή µεταχείριση στην κυβέρνηση Τσίπρα-Καµµένου.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
