Και τότε εξυπνήσει ο Άγιος Βασιλεύς ο εν αρχή του ονόματος αυτού «Ι»
Χρησμοί Ταρασίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως
«Ο μέλλων να βασιλεύση προκεχειρισμένος από τον Θεό, του οποίου το όνομα θα είναι Ιωάννης»
«Τούτου γενομένου εγερθήσεται πόλεμος εμφύλιος, και απολεσθήσεται πας λαός άπιστος»
Ο Ταράσιος ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από το 784 ως το 806
Ο Άγιος διέπρεψε στο θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως το 784 και συνεκάλεσε την 7ην Οικουμενική Σύνοδο κατά το έτος 787. Εκοιμήθη το 806…
Η φήμη του πατριάρχη Ταρασίου (784-806), είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη και αυτό συνέβη λόγω της δυναμικής συμμετοχής του σε γεγονότα που σηματοδότησαν την εποχή του. Όταν ο Ταράσιος κλήθηκε να αποδεχθεί το πατριαρχικό αξίωμα στην πόλη της Κωνσταντινούπολης, η ενότητα της εκκλησίας είχε διαρρηχθεί εξαιτίας της εικονομαχικής έριδας. Ήδη με την σύνοδο στην Ιέρεια το 754, η εικονομαχική πολιτική θριάμβευε και η προσκύνηση των ιερών εικόνων αποτελούσε κάτι το απαγορευμένο. Ο Ταράσιος προτάθηκε από την Ειρήνη την Αθηναία, μητέρα του ανήλικου τότε αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΣΤ’, να αναλάβει τα ηνία του πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης ώστε να επαναφέρει την ειρήνη στους κόλπους της εκκλησίας. Στο αυτοκρατορικό κάλεσμα ανταποκρίθηκε με απόλυτη συνέπεια και από εκείνη τη στιγμή το όνομά του συνδέθηκε με την Ζ’ οικουμενική σύνοδο και την αποκατάσταση της απόδοσης τιμής και προσκύνησης των εικόνων.
Παραθέτουμε τους χρησμούς τους οποίους αποδίδονται στον Ταράσιο και έχουν διασωθεί, κυρίως από ομιλίες:
«…Τούτου γενομένου εγερθήσεται πόλεμος εμφύλιος, και απολεσθήσεται πας ο λαός ο άπιστος. Και τότε εξυπνήσει ο ‘Αγιος Βασιλεύς ο εν αρχή του ονόματος αυτού Ι και εν τω τέλει Σ,..Ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις, ὁ Μωάμεθ παροικήσει ἐν τὴ αὐλὴ τοῦ Βύζαντος, καὶ στήσει τὴν βασιλείαν αὐτοῦ ἐν αὐτῇ δυὸ νυχθήμερα καὶ μίαν ἡμέραν καὶ δὶς δύο ὥρας νυχτερινᾶς, ὑπολειπούσης τῆς ἠμισείας ὥρας. Καὶ ἐν μὲν τοῖς δυσὶ νυχθημέροις οὒχ ἔξει ἐπίθετα οἰκεία, ἐν δὲ τῇ ἡμέρα ἔξει δύο. Ὧν πρῶτον μὲν τὸ μεῖζον, εἴτα δὲ τὸ ἔλατον μέχρι τῶν τριῶν ὡρῶν τῶν νυκτερινῶν βασιλεύσει, καὶ τῆς ἠμισείας ὥρας. Καὶ ἔσται ἐν τῇ τρίτη ὥρα ἐμφανὴς ἡ ἀπώλεια αὐτοῦ. Τὸ γὰρ διποὺν π: ταραχθέν, περτοβόλω θυμῶ πατάξει μικρὸν τὸ δίκερον ἅ. Καὶ ἔσονται τὴ αὐτὴ ὥρα ἐκείνη οἱ ἄνθρωποι δίγλωσοι. Ληγούσης δὲ τῆς ἠμισείας ὥρας τῆς νυκτερινῆς, γεννήσονται μονόγλωσσοι. Τὸ γὰρ δίκερον :α: ἡττηθὲν κατὰ κράτος ὑπὸ τοῦ :π:, ἄκερον μένει, καὶ ὄμμα ἢ ὄμικρον, ὡς ἢν ἀπ’ ἀρχῆς. Μεταβληθὲν δὲ νυστάξει ἐκ τοῦ πολλοῦ καμάτου, καὶ φθέγξεται τῇ ἐπτάλοφω μετὰ τελευταίου ἀσπασμοῦ τάδε. Ἰδοὺ ἐγὼ ἐνύσταξα καὶ πορεύομαι εἰς τὴν κλίνη μου ἵνα κοιμηθῶ, σοὶ δὲ εἴη ἡ νῦξ πανσέληνος ἵνα ἀγρυπνῆς. Τούτων δὲ γενομένων, ἐγερθήσεται πόλεμος ἐμφύλιος, καὶ ἀπολεσθήσεται πᾷς ὁ λαὸς ὁ ἄπιστος. Καὶ τότε ξυπνήσει ὁ ἅγιος βασιλεύς, ὁ ἐν ἀρχὴ μὲν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ τὸ Ἰ, ἐν δὲ τῷ τέλει τὸ ς ἔχων, ἃ σημαίνουσι σωτηρίαν. Καὶ σώσει τὰ πρόβατα αὐτοῦ κηρύττων αὐτοῖς τὸ α: καὶ τῷ ω: ἄπερ ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ἔχει. Καὶ στήσει τὴν βασιλεία αὐτοῦ ἐν νυχθημερὸν καὶ ἐν τέταρτον τῆς ὥρας. Ὡς ἐκ τῶν στοιχείων τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ ἀριδήλως δείκνυται».
Εδώ επισημαίνεται η αγριότητα του εμφυλίου πολέμου, όπως και οι προγενέστεροι πατέρες είπαν, καθώς και ο μέλλων να βασιλεύση προκεχειρισμένος από τον Θεό, του οποίου το όνομα θα είναι Ιωάννης.
Η ζωή, η δράση και το συγγραφικό έργο του
Γεννήθηκε στο πρώτο ήμισυ του όγδοου μετά Χριστόν αιώνα και καταξιώθηκε από το Θεό να περικοσμηθή με το υψηλό της αρχιερωσύνης αξίωμα και μάλιστα να ανέβη στην πιο υψηλή βαθμίδα της διοικούσης ιεραρχίας, στο θρόνο του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.
Το όνομα του «Ταράσιος» δείχνει και μαρτυρεί την ταραχή πού επεκράτησε εσωτερικά και εξωτερικά στον άγιο εξ αιτίας της μεγάλης τρικυμίας, πού εσήκωσε στην Εκκλησία ο σφοδρός άνεμος της εικονομαχίας.
Επί έναν αιώνα αυτή η φουρτούνα εκληδώνιζε το σκάφος της Εκκλησίας και φυσικά, και το σκάφος της ψυχής του αγίου Ταρασίου ο όποιος σαν καπετάνιος καθόταν στο πηδάλιο και επηδαλιουχούσε την ολκάδα της ορθοδοξίας, για να της απομακρύνη τη ζάλη και να την προσόρμιση στο λιμάνι το άκλειστο, το ατάραχο και γαλήνιο του φωτός και της αληθείας.
Για το επίμαχο θέμα των αγίων εικόνων, τις όποιες οι εικονομάχοι από τα χρόνια του αυτοκράτορα Λέοντα του Ίσαυρου μέχρι την εποχή του επολεμούσαν σαν είδωλα και τις είχαν εξωστρακίσει από τους ναούς και από τα σπίτια, αγωνίστηκε γενναία ο αθλητής της πίστεως και συνοδοιπορώντας στην πίστι με τους μεγάλους αγωνιστές και υπερασπιστές της, όσιο Μάξιμο τον ομολογητή και άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό, την ωμολόγησε γραπτώς και προφορικώς και εμαρτύρησε για την αλήθεια ότι οι ιερές εικόνες δεν είναι είδωλα, άλλα αντικείμενα ιερά και άγια, άξια τιμητικής πρσσκυνήσεως, η οποία διαβαίνει στο πρωτότυπο, στο ιερό δηλαδή και άγιο πρόσωπο που βρίσκεται στον ουρανό και εικονίζεται στην εικόνα.
Έγραψε προς το σκοπόν αυτό πολλές επιστολές σε βασιλείς και άρχοντες σε αρχιερείς και Μονάζοντες, από τις όποιες σώζονται μόνον έξι, και μέσα σ’ αυτές διατρανώνει την πίστι του, και δηλώνει: «ασπάζομαι τας σεπτάς αυτών εικόνας». Ακόμη υποστηρίζει με τις επιστολές του το κύρος των αγίων και ιερών κανόνων των Οικουμενικών και τοπικών Συνόδων και λέγει ότι οποίος και ένα μικρό και απλό κανόνα ανατρέπει και παραβαίνει, είναι σαν να ανατρέπη το σύνολο των ιερών κανόνων και σα να λυμαίνεται την αγία ορθόδοξη πίστι, «ο ελάχιστον των θείων κανόνων ανατρέπων τω παντί λυμαίνεται».
Και εις επιβράβευσι της πίστεως του, των θεοφιλών του αγώνων και των ιερών συγγραφών και ομολογιών τον αξίωσεν ο Πανάγιος Θεός να πανηγυρίση το θρίαμβο της Ορθοδοξίας με το να προεδρεύση στην αγία και εβδόμη Οικουμενική Σύνοδο πού συγκροτήθηκε στο 787 στη Νίκαια της Βιθυνίας επί βασιλίσσης Ειρήνης της Αθηναίας.
Έτσι κατέπαυσε το σάλο και τη ζάλη και την ταραχή και έφερε τη γαλήνη στην Εκκλησία και στη δική του την ψυχή πού τόσα χρόνια είχε αγωνιστή για να επιτυχή και τη χαρίση σ’ αυτήν.
Πράγματι κατά τον ιερόν Υμνογράφο «ώσπερ μέγας ήλιος ταις των δογμάτων και θαυμάτων λάμψεσι φωταγωγεί δια παντός της οικουμένης το πλήρωμα». Και στη συνέχεια, επιδόθηκε ο άγιος Πατριάρχης σε θεοφιλή ειρηνικά έργα.
Η φροντίδα του Ταρασίου για τους απόρους της βασιλεύουσας
Επί είκοσι δυο χρόνια εποίμαινε το λαό του, από το 784 μέχρι το 806, και «τους πτωχούς ελεήσας, και καλώς κυβερνήσας την Εκκλησίαν».
Από δε τα συγγράματά του σώζονται εκτός από τις έξι επιστολές και δύο ακόμα, μια ομιλία πού εξεφώνησε κατά την ανάρρησί του στον Πατριαρχικό θρόνο και άλλη μία εις τα εισόδια της Παναγίας.
Άλλα το τελευταίο έργο του ήταν η ίδρυσι μιας Μονής απέναντι από τα Δαρδανέλια, οπού εσυγκέντρωσε μεγάλη ομάδα από Μοναχούς και ο ίδιος έζησε ωραίες στιγμές κοντά σ’ αυτούς.
Σ’ αυτό το λιμάνι αγκυροβόλησε και το άγιο σου σώμα. Εκεί ετάφη ενώ η ψυχή του ανέβηκε στον ουράνιο λιμένα οπού εσώθη από την ταραχή και τη ζάλη του κόσμου της αιρέσεως και της αμαρτίας.
Πράγματι «άκλειστος όρμος Ταράσιον λαμβάνει, κόσμου ταραχής και ζάλης σεσωσμένον».
Αδελφοί μου. Υπάρχει ειρήνη πού είναι ένοχη και αμαρτωλή και υπάρχει πόλεμος και ταραχή πού είναι άγιοι και ιεροί.
Όταν, ενώ διώκεται η πίστι και υβρίζονται τα ιερά και τα όσια, εμείς μένωμε ατάραχοι και απαθείς, τηρούμε ένοχη σιγή και είμαστε άνανδροι και δειλοί. Και οπόταν ενώ κινδυνεύη η πίστι, εμείς, οι κατά τα άλλα ήπιοι και πραείς, ορμούμε με πάθος και πολεμούμε υπέρ της πίστεως μας της αληθινής, διεξάγομε ένα τίμιον αγώνα, του οποίου το τέρμα θα είναι οι δάφνες και η δόξα της ψυχής.
Ας γρηγορούμε, ευσεβείς χριστιανοί, σαν τους φύλακες, ας αγρυπνούμε πάνω στις επάλξεις της ψυχής για να μη μας καταλάβη ο κλέπτης της πίστεως και μας σύληση το μεγάλο μας θησαυρό. «Γρηγορείτε στηκετε εν τη πίστει» βροντοφωνεί ο άγιος απόστολος Παύλος.
Μακάριοι και ευτυχείς όσοι αγωνίζονται τον καλόν αγώνα και ρίχνονται μέσα στη φωτιά του αοράτου και πνευματικού πολέμου για να υπερασπίσουν τη μάνδρα της ψυχής και την ιερή και θεία της πίστεως παρεμβολή, γιατί όλοι αυτοί θα εισέλθουν στον «άκλειστον όρμον», στο ατάραχο λιμάνι του Παραδείσου. Αμήν.
Τα θαύματα μετά θανάτον
Η προσωπικότητα του Ταρασίου, κατά κοινή ομολογία, υπήρξε αδιαμφισβήτητα μοναδική. Ο εκλιπών, ακόμη και μέσα από το μνήμα του αποτέλεσε το καταφύγιο πολλών πιστών, απελευθερώνοντάς τους από τα βάσανα της καθημερινότητας. Αν και είχε εγκαταλείψει τον κόσμο αυτόν, η παρουσία του γινόταν αισθητή σε πολλούς πιστούς. Ο Ιγνάτιος παραθέτει πέντε σε αριθμό θαύματα που έγιναν σε αρρώστους, μετά την επαφή τους με το έλαιο του τάφου του που κρίθηκε θαυματουργό355 . Μερικές γυναίκες που για πολλά χρόνια έπασχαν από αιμορραγία και ενώ είχαν εξαντλήσει κάθε ιατρικό μέσο δεν έβρισκαν θεραπεία, προσέτρεξαν στο άγιο μνήμα με σκοπό να χρισθούν με το έλαιο του καντηλιού. Ο Βίος μάλιστα αναφέρει πως για να εισέλθουν στο μοναστήρι μεταμφιέστηκαν σε άνδρες διότι σύμφωνα με τα όσα καταγράφει ο Ιγνάτιος δεν επιτρεπόταν να εισέλθουν γυναίκες στο μοναστήρι.
Με τον τρόπο αυτό βρήκαν τη θεραπεία που αναζητούσαν. Θεραπεία από το έλαιο του τάφου του πατριάρχη βρήκε και ένας άνδρας που έβλεπε θολά από το ένα του μάτι εξαιτίας μίας έκρηξης. Μόλις ξέπλυνε την πληγή που είχε στο μάτι αποκαταστάθηκε πλήρως η όρασή του. Η επαφή με το θαυματουργικό έλαιο αποκατέστησε και το χέρι ενός πιστού που έτρεμε ακατάπαυστα, δίχως να μπορεί να το ελέγξει. Τις θαυματουργικές ιδιότητες του ελαίου του τάφου του Ταρασίου αισθάνθηκαν άνθρωποι που είχαν επηρεαστεί από «πονηρά πνεύματα»356 και λυτρώθηκαν από τους δαίμονες που τους βασάνιζαν. Άλλοι που είχαν χάσει την ομιλία τους και την ακοή τους εξαιτίας φαντασμάτων, αποκαταστάθηκαν πλήρως. Ο Ιγνάτιος επικεντρώνεται κυρίως στις θαυματουργικές ιδιότητες του επιτάφιου ελαίου που θεράπευε αρρώστιες, αναπηρίες και καταλήψεις δαιμόνων.
Βιβλίο «Εορτοδρόμιον» Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου – Λειμώνος Λέσβου
EΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΜΑΚΕΛΕΙΟ»
