Το ψέμα ήταν, είναι και θα είναι ένας από τους μεγαλύτερους βραχνάδες των ανθρώπινων σχέσεων. Και όλοι ξέρουν τι πρέπει να κάνουν με έναν ψεύτη είτε στη δουλειά είτε στην προσωπική ζωή, αλλά αυτό είναι κάτι που έρχεται μετά, εφ’ όσον κάποιος έχει κακοπάθει από το ψέμα του συντρόφου, του φίλου ή του συνεργάτη.
Και φυσικά, κατά καιρούς, έχουν κυκλοφορήσει διάφορα εγχειρίδια «εντοπισμού» του ψευταρά: όχι, βάζει το χέρι μπροστά στο στόμα, όχι, πιάνει τη μύτη του, την ώρα που εκστομίζει το ψέμα και ναι, δεν σας κοιτάει στα μάτια, όταν λέει αυτά που λέει και πάει λέγοντας. Όμως, κανένα από όλα αυτά τα εγχειρίδια δεν εξασφαλίζει… διαχρονικό αποτέλεσμα και φυσικά ο ψεύτης (όπως κι ο κλέφτης) φτάνει κάποτε να προπορεύεται όλων των εγχειριδίων και των τρόπων αντιμετώπισης του.
Αυτό σκέφτηκε πριν από λίγο καιρό και ο Justin Bariso, συγγραφέας και σύμβουλος επιχειρήσεων και προκειμένου να καταστρώσει έναν οδηγό – υπό μορφή βιβλίου – για επιχειρηματίες βασίστηκε στα όσα του αποκάλυψε σε διαδοχικές συνεντεύξεις, ο πρώην πράκτορας του FBI, LaRae Quy. Σύμφωνα με τον Quy, ο οποίος εργάστηκε στην υπηρεσία 23 συναπτά έτη, υπάρχει μια αλάνθαστη συνταγή 8 βημάτων, ένα από τα ερωτηματολόγια του FBI, που αποκαλύπτει τον ψεύτη με σχετικά εύκολο τρόπο.
Ιδού:
1. Χτίστε σχέση με τον ψεύτη! Αν υποψιάζεστε ότι κάποιος σας παραμυθιάζει, δείξτε του συμπάθεια, ενθαρρύνετε τον να σας ανοιχτεί, να πει κι άλλα. Να ακούτε προσεκτικά. Είναι η περίοδος που θα κάνει λάθη, ακριβώς γιατί πιστεύει ότι δεν προσέχετε.
2. Ρωτήστε κάτι εκτός ατζέντας! Εκπλήξτε τον δυσάρεστα. Ο πρώην πράκτορας υποστηρίζει ότι οι ψεύτες έχουν μία fix απάντηση για κάθε ερώτηση. Τις απαντήσεις αυτές τις έχουν προβάρει, ξέρουν ότι θα ερωτηθούν. Εσείς, επιλέξτε να ρωτήσετε κάτι εκτός ατζέντας. Συνήθως, τέτοιες ερωτήσεις τους φέρνουν σε δύσκολη θέση, κομπιάζουν, ενώ δεν το συνηθίζουν και κάπως έτσι έχετε ακόμη μία ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά εδώ.
3. Να ακούτε περισσότερο απ’ ό,τι μιλάτε. Αφήστε τον να μιλήσει. Κι άλλο. Περισσότερο. Μην διακόπτετε. Παρατηρήστε πως μιλάει όταν άγχεται, αν φωνάζει ή σηκώνει τον τόνο της φωνής του, αν βήχει ή καθαρίζει τον λαιμό του. Όλα αυτά είναι σημάδια της έντασης που βιώνει. Μην τα προσπερνάτε. Ο Quy εφιστά την προσοχή: δεν σημαίνει πως όσοι κάνουν κάτι από τα παραπάνω είναι ψεύτες. Όμως, λίγη παρατήρηση στο πότε συμπεριφέρονται έτσι, δεν βλάπτει.
4. Δώστε σημασία στον τρόπο με τον οποίο λέει «όχι»! Το «όχι», λέει ο πρώην πράκτορας, είναι η πυξίδα, αν υποψιάζεστε ότι κάποιος ψεύδεται. Πώς αρνείται; Πώς λέει «όχι»; Λέει «όχι» και κοιτάει αλλού; Κλείνει τα μάτια; Λέει «όχι» μετά από δευτερόλεπτα δισταγμού; Τραβάει τα φωνήεντα της λέξης; Λέει «όχι» τραγουδιστά; Παρατηρήστε τον.
5. Παρατηρήστε αλλαγές στη συμπεριφορά του! Σοβαρεύει απότομα, όταν τον ρωτάτε κάτι που δεν μπορεί να απαντήσει; Γίνεται σχεδόν αυστηρός μαζί σας; Ή το ακριβώς αντίθετο, απίστευτα ευγενής, στο όριο του κόλακα; Αυτές θεωρούνται κλασικές αντιδράσεις ανθρώπων που βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο και προσπαθούν να ξεφύγουν, λέει ο Quy.
6. Ζητήστε του να σας πει την ιστορία ανάποδα! Σας αφηγείται κάτι, ένα περιστατικό που υποψιάζεστε ότι είναι ψευδές. Αρχίστε να ρωτάτε λεπτομέρειες από το τέλος προς την αρχή της ιστορίας. Επειδή, ο ψεύτης έχει προβάρει την ιστορία με λογική αρχή, μέση και τέλος, όσο καλός κι αν είναι δεν μπορεί να θυμηθεί γεγονότα που δεν έγιναν ποτέ, ανάποδα. Το «πίσω – μπρος» μπερδεύει και όσες «σάλτσες» κι αν προσθέσει, κατά την αφήγηση θα κάνει λάθη.
7. Τα πολλά κομπλιμέντα δεν είναι καλό σημάδι! Αν καταλάβει ότι έχετε αρχίσει να τον υποψιάζεστε, λέει ο Quy, θα σας «λιώσει» στα κομπλιμέντα. Θα συμφωνεί μαζί σας σε όλα, θα αποφεύγει συστηματικά να σας φέρνει αντίρρηση, ενώ σταδιακά θα αρχίσει να σας αποφεύγει.
8. Κάντε συμπληρωματικές ερωτήσεις! Ειδικά, όταν τον βλέπετε ότι διστάζει να απαντήσει ή απαντά μονολεκτικά προσπαθώντας να ξεμπερδέψει μαζί σας. Μην το κάνετε επιθετικά. Κάντε το με την αφέλεια παιδιού που επιμένει. Αυτό το μυστικό, σύμφωνα με το βιβλίο του Bariso έχει καταφέρει να κάμψει ή έστω να ξεμπροστιάσει κάποιους από τους μεγαλύτερους ψεύτες, οπότε δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε. Και φυσικά εκείνο που τονίζεται, είναι η συστηματική παρατήρηση σε ό,τι μας φαίνεται ασυνήθιστο στη συμπεριφορά ενός ανθρώπου.
