Δύο ενδιαφέροντα στατιστικά δεδομένα για τους Τούρκους που ζουν στις ΗΠΑ φέρνουν στο επίκεντρο της επικαιρότητας μια πολύ ιδιαίτερη ιστορία με πρωταγωνιστή τον Λευτέρη, ένα ορφανό παιδί της Ανταλλαγής από μια επαρχία στον ανατολικό Εύξεινο Πόντο. Η ιστορία ξεκινά στις 30 Ιανουαρίου 1923, μετά την υπογραφή της σύμβασης και του πρωτοκόλλου για την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, και φτάνει μέχρι το σήμερα και την άλλη άκρη του Ατλαντικού. Σήμερα στις ΗΠΑ το 80% των Τούρκων έχει καταγωγή από την Κεπέκλησα, στην οποία υπήρχαν δέκα ελληνικά χωριά. Εξίσου εντυπωσιακό είναι ότι οι κάτοικοι σε αυτή την επαρχία της Κερασούντας (τουρκικά: Yağlıdere, Γιαγλίντερε) είναι 16.219, λιγότεροι δηλαδή από τους 20.000 που βρίσκονται επίσημα και ανεπίσημα στην Αμερική.
Πώς, όμως, ξεκίνησε το μεταναστευτικό ρεύμα;
Μία από τις οικογένειες του ομώνυμου της επαρχίας χωριού που δεν έφυγε αμέσως μετά την Ανταλλαγή, το 1930 αποφασίζει ότι ήρθε η ώρα να ακολουθήσει το δρόμο που πήραν και άλλοι πρόσφυγες, προς την Ελλάδα. Δύο θάνατοι όμως, της μητέρας και του παππού, αναγκάζουν τον πατέρα να φύγει μόνος και να αφήσει τη φροντίδα των δύο παιδιών του στους συγχωριανούς μέχρι να τακτοποιηθεί στη νέα πατρίδα. Ο πατέρας δεν έφτασε ποτέ στην Ελλάδα – πέθανε στη διαδρομή και θάφτηκε στο Σούσεχρι, μετά τη Νικόπολη.
Έτσι ο Λευτέρης, ο γιος, μεγάλωσε με την αδερφή του χάρη στη βοήθεια του χωριού. Όταν έκλεισε τα 18 αποφάσισε να αναζητήσει τους συγγενείς τους στην Ελλάδα. Δωροδόκησε με δύο λίρες τους Τούρκους αξιωματούχους και ταξίδεψαν πρώτα στην Κωνσταντινούπολη με καράβι από την Κερασούντα και στη συνέχεια με τρένο έφτασαν στην Ελλάδα. Ωστόσο τα δύο αδέρφια δεν έμειναν κοντά τους για πολύ, αφού θεώρησαν ότι θα έπρεπε να αναζητήσουν την τύχη τους στην Αμερική. Από εκεί κι έπειτα ξεκινά το ταξίδι μιας ολόκληρης επαρχίας…
Παλιό σπίτι στην Κεπέκλησα
Το 1963 ο Λευτέρης, που ποτέ δεν ξέχασε την Κεπέκλησα, επιστρέφει στη γενέτειρά του. Διαπιστώνει ότι πολλοί από τους συγχωριανούς του ζουν φτωχικά, και θέλοντας να ανταποδώσει τη βοήθειά τους στην ανατροφή τη δική του και της αδερφής του εγγυάται γι’ αυτούς και ξεκινά τις διαδικασίες για τη μετανάστευσή τους στις ΗΠΑ. Αρχικά το ενδιαφέρον είναι σχεδόν μηδενικό. Ο πρώτος που τον ακολουθεί είναι ο ράφτης Ιζέτ Αϊντίν. Οι άδειες βγήκαν το 1969. Μέχρι το 1985 στις ΗΠΑ μετανάστευαν δύο με τρία άτομα το χρόνο, αλλά από εκεί κι έπειτα ξεκίνησε ένα μαζικό κύμα από την Κεπέκλησα.
Ρεπόρτερ του πρακτορείου İHA που ταξίδεψε μέχρι την Κεπέκλησα μεταφέρει ότι το χωριό του Λευτέρη αρχικά ήταν μουσουλμανικό αλλά στη συνέχεια κατοικήθηκε από Αργυρουπολίτες.
Οι ανταλλάξιμοι από την Ελλάδα μετέτρεψαν το χωριό ξανά σε μουσουλμανικό. «Οι Έλληνες της Αργυρούπολης έχουν παρελθόν δύο αιώνων. Αυτό λένε οι ερευνητές ιστορίας που έρχονται εδώ. Υπάρχουν σπίτια και εκκλησίες που έμειναν από αυτούς», λέει σήμερα ο 85χρονος Χαλίλ Ονάλ. Για τον Λευτέρη δηλώνει ότι ήταν αυτούς που έμαθε στους κατοίκους της Κερασούντας την Αμερική, και ότι ο τάφος του παππού του βρίσκεται στην πόρτα της ελληνορθόδοξης εκκλησίας. «Όταν είχε έρθει εδώ ο Λευτέρης έκαναν βόλτες μαζί με τον συγχωρεμένο τον πατέρα μου. Ο Λευτέρης, που είχε βιώσει εδώ την αγάπη και το σεβασμό, πηγαινοερχόταν συνέχεια στο χωριό μας», αναφέρει ο γηραιός Τούρκος.
Σημερινή άποψη της Κεπέκλησας
Ο δήμαρχος της περιοχής Χαρούν Οζτούρκ σημείωσε ότι έγιναν κάποιες έρευνες για τον Λευτέρη αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί στοιχεία ούτε για τον ίδιο ούτε για τους απογόνους του. «Εμείς δώσαμε τις απαραίτητες πληροφορίες στο σύλλογο των Κερασουνταίων στις ΗΠΑ, και περιμένουμε από εκείνους να κάνουν τις περεταίρω έρευνες. Αν καταφέρουμε να βρούμε τα παιδιά του θα τους καλέσουμε στο χωριό των παππούδων τους», κατέληξε.
pontosnews
