Το κοινωνικό μέρισμα που θα διανείμει σε λίγες ημέρες το υπουργείο Οικονομικών είναι το τελευταίο.
Ο λόγος είναι απλός. Φέτος τον Μάιο, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ ψήφισαν τη μείωση των συντάξεων έως 22% από τα Χριστούγεννα του 2018, καθώς θα πρόκειται για τις συντάξεις του Ιανουαρίου του 2019.
Τη σκληρή αυτή πραγματικότητα επαναφέρουν κάθε τρεις και λίγο στο προσκήνιο οι Βρυξέλλες, υπενθυμίζοντας τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση. Μέσα στη βδομάδα, Ευρωπαίος αξιωματούχος τόνισε ότι οι μειώσεις των συντάξεων το 2019 (με εφαρμογή από τα Χριστούγεννα του 2018), αλλά και του αφορολόγητου το 2020, είναι μέτρα «αδιαπραγμάτευτα» για το Eurogroup, παρότι θεωρητικώς η Ελλάδα θα βρίσκεται εκτός Μνημονίου του χρόνου τέτοια εποχή.
Το protothema.gr ρώτησε τον Ευρωπαίο παράγοντα το αυτονόητο: τι θα γίνει αν η χώρα τα καταφέρει για μια ακόμη φορά να περάσει πάνω από τον πήχη, αν «διαψευστούν ξανά οι Κασσάνδρες», όπως αναφέρει συχνά ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος; Tο ερώτημα στηρίζεται στην πρόσφατη εμπειρία που έχει δείξει ότι η κυβέρνηση κατάφερε το 2016 και το 2017 να ξεπεράσει το στόχο. Μάλιστα, και το 2018 λέει ότι θα συνεχίσει: «και του χρόνου θα δώσουμε μέρισμα» διαβεβαίωναν μέσα στη βδομάδα κυβερνητικά στελέχη.
Απαντώντας, ο Ευρωπαίος αξιωματούχος θύμισε τι είναι αυτό που θα ισχύσει του χρόνου (στο Μαξίμου το γνωρίζουν πολύ καλά, για τον απλούστατο λόγο ότι το έχουν ψηφίσει). Έχουμε και λέμε: ακόμη κι αν υπάρξει (άγνωστο πως) υπεραπόδοση έναντι του στόχου του 2018, που είναι διπλάσιος από το φετινό (πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% αντί 1,75%), το μόνο που θα μπορεί να κάνει η κυβέρνηση είναι, εκτός από μέτρα, να εφαρμόσει και αυστηρά καθορισμένα αντίμετρα. «Μποναμάδες» τέλος λοιπόν, το πλαίσιο αλλάζει και αυτό έγινε με την ψήφο των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ τον Μάιο.
Τερατώδης αντίφαση
Σε πολιτικό επίπεδο, βέβαια, η αντίφαση τα Χριστούγεννα του 2018 θα είναι τερατώδης. Ιδιαίτερα για όσους συνταξιούχους παίρνουν τοις μετρητοίς τις υποσχέσεις που δίνει η κυβέρνηση. Φέτος θα λάβουν μέρισμα από το πλεόνασμα, ενώ του χρόνου θα δουν μεγάλες περικοπές κύριες και επικουρικές συντάξεις -ακόμη και όσοι λαμβάνουν 900 ευρώ το μήνα.
Γνωρίζοντας αυτά που έρχονται, αν όλα κυλήσουν ομαλά και η κυβέρνηση τελειώσει τις δύο αξιολογήσεις που απομένουν ως το καλοκαίρι, ο σχεδιασμός προβλέπει εκλογές το αργότερο το φθινόπωρο του 2018, πριν η κουβέντα για τις επερχόμενες μειώσεις στις συντάξεις κυριαρχήσει στα μέσα ενημέρωσης.
Όχι πάλι υπογραφή ο Ευκλείδης
Μια ακόμη δύσκολη παράμετρος είναι η εδραίωση της αίσθησης ότι η λεγόμενη καθαρή έξοδος (clean exit) από το μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018 δεν πρόκειται να συμβεί. «Το clean exit θα ήταν η καλύτερη λύση πολιτικά, αλλά δεν το βλέπω» ανέφερε στο protothema.gr έτερος Ευρωπαίος παράγοντας με ρόλο-κλειδί. «Με δεδομένο ότι δεν θα υπάρξει και νέο δάνειο, πρέπει να βρούμε κάτι ανάμεσα σε αυτά τα δύο» εξήγησε. Αυτό το «κάτι ανάμεσα» θα είναι ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που δεν θα λέγεται Μνημόνιο, αλλά θα πρέπει να υπογραφεί από κάποιον και να περάσει από τη Βουλή.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, παρότι συνέπλευσε για ένα διάστημα με τη ρητορική του Αλέξη Τσίπρα περί clean exit, έχει αρχίσει να λαμβάνει τα μέτρα του. Γνωρίζει ότι μέχρι τον Αύγουστο του 2018 ο υπουργός Οικονομικών της χώρας (όποιος κι αν είναι) θα πρέπει να υπογράψει ένα ακόμη σκληρό κείμενο δεσμεύσεων. Γι’ αυτόν και πολλούς άλλους λόγους ξεκαθαρίζει στους συνομιλητές ότι «αυτή η αξιολόγηση είναι η τελευταία» για εκείνον.
Στον ανασχηματισμό που πιθανότατα θα ακολουθήσει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ο Ευκλείδης θα προτιμήσει έναν «πολιτικό ρόλο», όπως λένε συνεργάτες του, ενδεχομένως μια θέση αντιπροέδρου. «Άλλωστε, κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει ότι δεν έβγαλε τα κάστανα από τη φωτιά για τον Τσίπρα» τονίζει συνομιλητής του, παλαιό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ.
Πιθανότεροι αντικαταστάτες του είναι ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης και ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Δημήτρης Λιάκος, ενώ ως αουτσάιντερ πλασάρεται τελευταία στην κούρσα διαδοχής ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας, Αλέξης Χαρίτσης.
Μόλις 28 από 101
Για να φτάσουμε όμως εκεί θα πρέπει πρώτα η κυβέρνηση να ολοκληρώσει 101 προαπαιτούμενα που απαιτούνται για να κλείσει η τριτη αξιολόγηση και μέχρι τώρα έχει ολοκληρώσει μόλις 28. Για να φτάσει στη γραμμή του τερματισμού θα πρέπει να ξεκινήσουν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, να «κλειδώσει» η πώληση λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και να ξεμπλοκάρει το «Ελληνικό», μεταξύ άλλων, με την προκήρυξη του διαγωνισμού για το Καζίνο.
Ακολουθεί το Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου, ενώ ο στόχος όλων των πλευρών είναι να επιτευχθεί τεχνική συμφωνία (staff level agreement) μέσα στον Δεκέμβριο. Αυτό σημαίνει ότι τον άλλο μήνα η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να καλύψει έναν μεγάλο αριθμό προαπαιτούμενων, ώστε να απομείνουν «ουρές» με τη μορφή prior actions τον Ιανουάριο, δηλαδή των ενεργειών που θα πρέπει να ολοκληρωθούν πριν εκταμιευθεί η δόση των περίπου έξι δισ. ευρώ. Κάπως έτσι πάμε λογικά για Φεβρουάριο. Και βλέπουμε.
