Την περασμένη εβδομάδα η Άγκυρα ανακοίνωσε ότι η επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη», η επτάμηνη εκστρατεία της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, έφθασε σε ένα επιτυχές τέλος.
Ο Ρώσος αναλυτής της γεωπολιτικής, και συνεργάτης του RIA Novosti, Gevorg Mirzayan δεν είναι τόσο βέβαιος για αυτήν την επιτυχία, υποστηρίζοντας ότι το παιχνίδι της Τουρκίας έχει κολλήσει σε ένα δυσάρεστο Catch-22*.
«Χάρη στην Ασπίδα του Ευφράτη, έχουμε εξασφαλίσει μια περιοχή 2.015 τ.χλμ. καταλαμβάνοντας την Αλ Μπαμπ» είπε ο Πρωθυπουργός Γιλντιρίμ, μιλώντας την Πέμπτη σχετικά με τα αποτελέσματα της στρατιωτικής επιχείρησης «Ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός (FSA) έχει εγκατασταθεί εκεί. Οι Σύροι επιστρέφουν από την Τουρκία και η ζωή ξαναβρίσκει τους φυσιολογικούς της ρυθμούς».
Ωστόσο, όπως ο Mirzayan τονίζει ότι «το γεγονός είναι ότι η επιτυχία ή η αποτυχία της τουρκικής επιχείρησης θα πρέπει να μετρηθεί όχι από το μέγεθος των κατεχομένων εδαφών, αλλά από την υλοποίηση των στόχων που είχαν τεθεί πριν από την έναρξη της επιχείρησης». Απ’ αυτήν την άποψη, τα επιτεύγματα της Άγκυρας δείχνουν λιγότερο εντυπωσιακά. Φυσικά, κάποιοι στόχοι της Άγκυρας, όπως είναι η επιτακτική ανάγκη να απωθηθεί το Ισλαμικό Κρατός μακράν των τουρκικών συνόρων, έχουν επιτευχθεί.
Ένας άλλος σημαντικός στόχος ήταν να ενδυναμώσει το κύρος του Ερντογάν. «Ο Τούρκος ηγέτης αντιμετωπίζει το σπουδαιότερο συνταγματικό δημοψήφισμα στην πολιτική του καριέρα, έπειτα από το οποίο είτε θα γίνει πρόεδρος με διευρυμένες εξουσίες (στην πραγματικότητα ένας σύγχρονος σουλτάνος) ή θα αποδειχθεί η πολιτική του αδυναμία και θα είναι αναγκασμένος να αντιπαλέψει τους ενθαρρυμένους αντιπάλους του εντός και εκτός της χώρας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τουρκικές στρατιωτικές επιτυχίες στη Συρία (που έχουν διογκωθεί από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ) έχουν ενισχύσει τη φήμη του Ερντογάν και ως εκ τούτου τις πιθανότητες μιας επιτυχούς έκβασης του δημοψηφίσματος».
Η επόμενη επιτυχία, τουλάχιστον ως πρώτη εντύπωση, είναι ο στόχος της αποτροπής της δημιουργίας μιας ελεγχόμενης από τους Κούρδους ζώνης που εκτείνεται κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων. «Τώρα», εξηγεί ο Mirzayan «χάρη στα εδάφη που ελέγχονται από τους ‘Πράσινους’ (δηλαδή τους ελεγχόμενους από την Άγκυρα μαχητές του FSA) οι κουρδικοί θύλακες έχουν ουσιαστικά χωριστεί στα δύο».
Η πραγματικότητα ωστόσο δεν είναι τόσο ξεκάθαρη.
«Πρώτα απ’ όλα, οι Κούρδοι έχουν βρει κοινή γλώσσα με τη Δαμασκό, και οι κουρδικές περιοχές είναι σε θέση να επικοινωνούν μέσω των εδαφών που ελέγχονται από την κυβέρνηση. Δεύτερον, οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να πετύχουν μια σοβαρή στρατιωτική νίκη επί των Κούρδων, ή να τους απωθήσουν ανατολικά του Ευφράτη» Αντ’ αυτού, ένα μάλλον απίθανο ζεύγος ΗΠΑ και Ρωσίας προσέτρεξε προς βοήθεια των Κούρδων».
Κατά συνέπεια, όπως σημειώνει ο Mirzayan, «εκ των πραγμάτων η επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη τερματίστηκε επειδή ο τουρκικός στρατός έφθασε στα όρια των δυνατοτήτων που είχε για εδαφική επέκταση. Ανατολικά και δυτικά οι Τούρκοι περικλείονται από τους «προστατευόμενους» Κούρδους, στο νότο είναι ο Συριακός Στρατός, που εκμεταλλεύθηκε τη τουρκική εκστρατεία εναντίον του ΙΚ για να ελευθερώσει το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας του Χαλεπίου και να προωθηθεί μέχρι τις όχθες του Ευφράτη.
Άλλος βασικός στόχος της τουρκικής επιχείρησης ήταν να δοκιμάσει την στρατιωτική ισχύ του τουρκικού στρατού, να αποδείξει ότι ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ είναι ετοιμοπόλεμος. «Το πρόβλημα είναι», υπενθύμισε ο Mirzayan, «ότι κατά την προηγούμενη δεκαετία ο στρατός σχεδόν δεν πολέμησε (εκτός με τους Κούρδους στο δικό τους έδαφος, ή μεταξύ τους στο τελευταίο αποτυχημένο πραξικόπημα).
Την ίδια περίοδο, οι αρχές έχουν απολύσει ή και φυλακίσει έναν σημαντικό αριθμό στρατηγών και υψηλόβαθμων αξιωματικών που είχαν σχέσεις με τους Γκιουλενιστές ή με τους Κεμαλιστές. «Επομένως, ο Ερντογάν αποφάσισε να επιδείξει την μαχητική αποτελεσματικότητά του στο μέτωπο εναντίον του ΙΚ».
Ωστόσο, ο εμπειρογνώμονας σημείωσε ότι και εδώ τα πράγματα δεν πήγαν τόσο καλά.
«Πρώτα απ’ όλα, 2.000 τ.χλμ. και η πόλη της Αλ-Μπαμπ ‘απελευθερώθηκαν’ μετά από έξι μήνες. Δεύτερον, σ’ αυτούς τους έξι μήνες ο στρατός έχασε 70 στρατιώτες, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, που είναι διπλάσιες απώλειες από τη Ρωσία στον ενάμιση χρόνο των δικών της επιχειρήσεων στη Συρία. Και να λάβουμε υπ’ όψη το γεγονός, ότι η Άγκυρα χρησιμοποίησε το πεζικό του FSA, και ότι αυτά τα στρατεύματα αποδείχθηκε ότι είναι ελάχιστα αξιόμαχα, και έχασαν από 500 έως μερικές χιλιάδες μαχητές».
Τέλος, ένα άλλο πλήγμα στο κύρος του στρατού ήταν σύμφωνα με τον Mirzayan ότι το ΙΚ κατάφερε να καταστρέψει μερικές ντουζίνες θωρακισμένα οχήματα της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων και των πολυδιαφημισμένων Leopard. «Με άλλα λόγια το παιχνίδι της στρατιωτικής επίδειξης δεν αποδείχθηκε και τόσο εντυπωσιακό».
Από γεωπολιτική άποψη, ο αναλυτής παραδέχτηκε ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εισβολή της Τουρκίας στη Συρία έχει ανεβάσει σημαντικά τη σημασία της Άγκυρας, στην επίλυση της συριακής σύγκρουσης, επιτρέποντάς της να γίνει μέρος της τριάδας μαζί με τη Μόσχα και τη Τεχεράνη στις συζητήσεις για την επίλυση της συριακής κρίσης.
Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η Τουρκία έχει αποτύχει να δείξει την πολιτική της ισχύ απέναντι στους Αμερικανούς και, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου του Ερντογάν, να αναγκάσει την Ουάσιγκτον να κάνει μια στρατηγική επιλογή μεταξύ της στήριξης ‘‘στους Τούρκους σύμμαχους’’ και στους ‘‘Κούρδους τρομοκράτες’’.
Επιπλέον, έχει κάποιος την εντύπωση ότι η Ουάσιγκτον έχει επιλέξει να στηρίζει τους Κούρδους, εξοπλίζοντάς τους και αναθέτοντάς τους την απελευθέρωση της Ράκκα. Η Τουρκία έχει απομείνει μόνον με ένα κομμάτι της Συρίας.
Ο αναλυτής υποστήριξε ότι προς το παρόν το κεντρικό ερώτημα περιστρέφεται γύρω από το τι θα κάνει η Άγκυρα με το έδαφος που ελέγχει. Η συνεχιζόμενη κατοχή είναι αδύνατη, σημείωσε, «επειδή, αν το κάνει θα πήγαινε εναντίον πολλών δυνάμεων που πιέζουν για μια ενιαία μεταπολεμική Συρία. Επιπλέον, οι Άραβες επίσης δεν θα δεχθούν μια τέτοια κατοχή, βλέποντάς την ως την απαρχή του τουρκικού επεκτατισμού (ως αποτέλεσμα του οποίου η εικόνα της Άγκυρας θα υποφέρει σημαντικά)».
Αλλά η Τουρκία δεν μπορεί ούτε απλά να εγκαταλείψει το συριακό έδαφος «επειδή κάθε μεγάλη δύναμη έχει ευθύνη γι’ αυτούς που θα φέρει να έχουν τον έλεγχο της περιοχής που εγκαταλείπει. Σήμερα, ο αποκαλούμενος Ελεύθερος Συριακός Στρατός ο οποίος είναι στην πραγματικότητα ένα συνονθύλευμα από ένοπλες συμμορίες, ελέγχει την περιοχή μόνον με τη βοήθεια της Τουρκίας και του τουρκικού στρατού.
»Αμέσως μόλις φύγουν οι Τούρκοι, αυτοί οι μαχητές θα εκδιωχθούν άμεσα από την περιοχή που ελέγχουν είτε από τους Κούρδους στα ανατολικά (που έτσι θα ενοποιήσουν τις κουρδικές περιοχές) ή από τα συριακά στρατεύματα από το νότο».
Κατά συνέπεια, ο Mirzayan τόνισε ότι τελικώς «η Άγκυρα έχει μόνον μια επιλογή: να αποχωρήσει με αξιοπρέπεια, εντός του πλαισίου που θα συμφωνηθεί με τη Δαμασκό, τη Μόσχα και τη Τεχεράνη, το οποίο είναι καλά γνωστό και επωφελές για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη».
* Μια παράδοξη κατάσταση από την οποία ένα άτομο δεν μπορεί να ξεφύγει, λόγω των αντιφατικών κανόνων. Ο όρος επινοήθηκε από τον Josef Heller που το χρησιμοποίησε στο βιβλίο του Catch 22 (1961).
Πηγή: mignatiou.com
