Ποιος ή τι σκότωσε τον Μέγα Αλέξανδρο;

Τον Ιούνιο του 323 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε στη Βαβυλώνα στην ηλικία των 32 ετών, έχοντας κατακτήσει μια αυτοκρατορία που εκτεινόταν από τη σύγχρονη Αλβανία ως το ανατολικό Πακιστάν. Το ερώτημα τι ή ποιος
σκότωσε τον Μακεδόνα βασιλιά δεν έχει απαντηθεί με επιτυχία. Ωστόσο, νέες έρευνες μπορούν να λύσουν οριστικά το 2000 ετών μυστήριο.

Ο Αλέξανδρος Γ ‘ο Μακεδών, επίσης γνωστός ωςΜέγας Αλέξανδρος, γεννήθηκε στην Πέλλα το 356 π.Χ. και είχε μέντορα του τον Αριστοτέλη για 3 χρόνια, μέχρι την ηλικία των 16 ετών που έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας, ενός κράτους στη βόρεια αρχαία Ελλάδα και από την ηλικία των 30 είχε ήδη δημιουργήσει μία από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες του αρχαίου κόσμου, που εκτεινόταν από το Ιόνιο Πέλαγος ως τα Ιμαλάια.

Ο Αλέξανδρος θεωρείται ένας από τους πιο επιτυχημένους διοικητές της ιστορίας. Κατέκτησε το σύνολο της Περσικής Αυτοκρατορίας, αλλά ως φιλόδοξος πολεμιστής, επιδίωξε να φθάσει στην «άκρη του κόσμου», εισέβαλε στην Ινδία το 326 π.Χ., αλλά αργότερα επέστρεψε. Επίσης πιστώνεται με την ίδρυση περίπου 20 πόλεων που έφεραν το όνομά του, συμπεριλαμβανομένης της Αλεξάνδρειας στην αρχαία Αίγυπτο και την εξάπλωση του ελληνικού πολιτισμού στην ανατολή. Ωστόσο, πριν από την ολοκλήρωση των σχεδίων του να εισβάλει Αραβία, ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε από μυστηριώδη θάνατο, μετά από 12 ημέρες ταλαιπωρίας.

Αυτό που είναι γνωστό από τα ιστορικά αρχεία είναι ότι ο Αλέξανδρος έκανε γιορτή για να τιμήσει το θάνατο ενός στενού προσωπικού φίλου. Όμως γύρω στα μέσα της νύχτας, ένιωσε έντονο πόνο και κατέρρευσε. Οδηγήθηκε στην κρεβατοκάμαρα του, όπου, μετά από ημέρες αγωνίας, υψηλό πυρετό, σπασμούς και παραλήρημα, έπεσε σε κώμα και πέθανε.

Τα αρχικά του συμπτώματα ήταν διέγερση, τρέμουλο, δυσκαμψία στον αυχένα και οξύ πόνος στην περιοχή του στομάχου. Στη συνέχεια κατέρρευσε και ένιωθε οξεία και βασανιστική αγωνία οπουδήποτε αγγιζόταν. Ένιωθε μια έντονη δίψα, πυρετό και παραλήρημα και όλη τη νύχτα βίωνε σπασμούς και παραισθήσεις, που ακολουθούσαν περιόδους ηρεμίας. Στα τελικά στάδια της ασθένειας δεν μπορούσε να μιλήσει, αν και μπορούσε ακόμα να μετακινεί το κεφάλι και τα χέρια του. Τελικά, η αναπνοή του έγινε δύσκολη και πέθανε.

Ο Αλέξανδρος στη νεκρική κλίνη

Οι τέσσερις πιο δημοφιλείς θεωρίες σχετικά με το θάνατό του είναι: η ελονοσία, ο τυφοειδής πυρετός, δηλητηρίαση από αλκοόλ ή η σκόπιμη δηλητηρίαση από αντιπάλους του. Οι τρεις πρώτες μπορούν πιθανώς να ανατραπούν εύκολα. Η ελονοσία μεταφέρεται από τα κουνούπια που ζουν στη ζούγκλα και τις τροπικές περιοχές, αλλά όχι σε περιοχές της ερήμου, όπως το κεντρικό Ιράκ, όπου ο Αλέξανδρος πέθανε.

Ο τυφοειδής μεταδίδεται από τροφή ή νερό μολυσμένο με βακτήρια που προκαλούν επιδημίες και όχι απλώς και μόνο μια, μεμονωμένη περίπτωση. Δεν υπάρχει τίποτα σε οποιαδήποτε από τις ιστορικές πηγές που αναφέρει τέτοια επιδημία στη Βαβυλώνα κατά το χρόνο που ο Αλέξανδρος πέθανε. Το κύριο αποτέλεσμα της δηλητηρίασης από αλκοόλ είναι ο συνεχής εμετός, αλλά όχι μια φορά που αναφέρουν οι ιστορικές πηγές ή ακόμη και ναυτία, ως ένα από τα συμπτώματα του Αλεξάνδρου.

Οπότε τελικά, τι σκότωσε τον Αλέξανδρο;

Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, το σώμα του Αλεξάνδρου απέτυχε να εμφανίσει οποιαδήποτε σημάδια φθοράς για έξι ημέρες μετά το θάνατο του, ακόμη και αν κρατήθηκε σε αποπνικτικά ζεστό χώρο. Μια εξήγηση είναι μία θανατηφόρος δόση τοξικής ουσίας που εισχώρησε το πτώμα και επιβράδυνε το ρυθμό αποσύνθεσης. Αυτό υποδηλώνει ότι ο Μέγας Αλέξανδρος δηλητηριάστηκε, αλλά με τι;

Πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από τον Δρα Leo Schep από το Εθνικό Κέντρο Δηλητηριάσεων της Νέας Ζηλανδίας δείχνει ότι ο Αλέξανδρος πέθανε από την κατανάλωση δηλητηριασμένου κρασιού από ένας αθώας εμφάνισης φυτό που, όταν υποστεί ζύμωση, είναι απίστευτα θανάσιμο.

Ο Δρ. Schep, ο οποίος ερευνά τοξικολογικά στοιχεία για μια δεκαετία, είπε ότι οι άλλες θεωρίες δηλητηρίασης -όπως με αρσενικό ή στρυχνίνη – δεν ήταν αξιόπιστες, καθώς ο θάνατος έρχεται πάρα πολύ γρήγορα, όχι σε πάνω από 12 ημέρες, όπως τα αρχεία δείχνουν. Το ίδιο ισχύει και για τα άλλα δηλητήρια όπως το κώνειο, το ακόνιτο, η αρτεμισία, ο υοσκύαμος και ο φθινοπωρινός κρόκος.

Ωστόσο, η έρευνα του Δρα Schep και του συνεργάτη του από το Πανεπιστήμιο του Οτάγκο κλασικού εμπειρογνώμονα Δρα Pat Wheatley που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Clinical Toxicology, βρήκε ότι ο πιο πιθανός ένοχος ήταν Veratrum album, που παράγεται από το φυτό λευκός ελλέβορος (βεράτρον το λευκό). Το λευκό άνθος του φυτού, το οποίο μπορεί να υποστεί ζύμωση και να δώσει ένα δηλητηριώδες κρασί, ήταν γνωστό στους αρχαίους Έλληνες στην βοτανοθεραπεία.

Η θεωρία του Δρ. Schep είναι ότι το βεράτρον το λευκό θα μπορούσε να υποστεί ζύμωση, όπως το κρασί που δόθηκε στον Αλέξανδρο. Θα είχε «πολύ πικρή» γεύση, αλλά θα μπορούσε να υποστεί γλύκανση -και ο Αλέξανδρος ήταν πιθανόν να ήταν πολύ μεθυσμένος στο συμπόσιο. Τα συμπτώματα που προκαλούνται από την κατανάλωση του φυτού ταιριάζουν επίσης με την περιγραφή αυτών που είχε ο Αλέξανδρος για πάνω από 12 μέρες πριν πεθάνει.

Ωστόσο, ακόμη και αν ο Αλέξανδρος δηλητηριάστηκε, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι δολοφονήθηκε από συνωμότες στρατηγούς. Υπήρξαν τεκμηριωμένες περιπτώσεις ανθρώπων που τυχαία δηλητηριάστηκαν με βεράτρον το λευκό. Το 2010, το Clinical Toxicology δημοσίευσε ένα έγγραφο για τέσσερα άτομα στην Κεντρική Ευρώπη, τα οποίοι νόμιζαν ότι έτρωγαν άγριο σκόρδο. Σε περίπου 30 λεπτά εμφάνισαν συμπτώματα, εμετό, πόνο, μερική τύφλωση και σύγχυση. Σε αντίθεση, με τον Αλέξανδρο, όλοι επέζησαν.

Και πάλι τα συμπτώματα αυτά δεν ταιριάζουν απόλυτα με την συμπτωματολογία του Αλεξάνδρου καθώς ο Αλέξανδρος υπέφερε κυρίως από υψηλό πυρετό.

Μια άλλη θεωρία έρχεται να ταράξει τα νερά

Αυτή του Χ.Ν.Σμπαρούνη από το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Ότι ο Αλέξανδρος πέθανε από οξεία παγκρεατίτιδα, καθώς όλα τα συμπτώματα του, ταιριάζουν απόλυτα.

Μάλιστα η οξεία παγκρεατίτιδα προκλήθηκε από την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας οίνου. Ο Αλέξανδρος δε, κατανάλωσε την «κούπα του Ηρακλή» -δηλαδή μια τεράστια κούπα με ανέρωτο κρασί. Αμέσως μετά ένιωσε έναν πόνο σαν τρύπημα λόγχης στα πλευρά. Ο πόνος τις επόμενες μέρες αυξήθηκε και ο πυρετός παρέμεινε. Τα συμπτώματα συμπίπτουν με αυτά της παγκρεατίτιδας.

Σε μελλοντικό άρθρο θα αναλύσουμε την θεωρία της παγκρεατίτιδας. Ουσιαστικά τον σκότωσε το αλκοόλ.

Ο Αλέξανδρος πιθανόν να πέθανε από μια αρρώστια που θα γλίτωνε αν είχε μάθει να προσέχει τον εαυτό του και κυρίως αν ήταν εγκρατής.

Μέτρον Άριστον έλεγε ο Κλεόβουλος ο Ρόδιος, ο Αλέξανδρος υπερέβη το μέτρο σε όλη του την σύντομη ζωή.