Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε «εις τα 1770, Απριλίου 3, την Δευτέρα της Λαμπρής… εις ένα βουνό, εις ένα δέντρο αποκάτω, εις την παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι», όπως αναφέρει στα Απομνημονεύματά του.
Ήταν γιος του κλεφτοκαπετάνιου Κωνσταντή Κολοκοτρώνη (1747-1780) από το Λιμποβίσι Αρκαδίας και της Γεωργίτσας Κωτσάκη, κόρης προεστού από την Αλωνίσταινα Αρκαδίας. Η οικογένεια των Κολοκοτρωναίων από το 16ο αιώνα, που εμφανίζεται στο προσκήνιο της ιστορίας, βρίσκεται σε αδιάκοπο πόλεμο με τους Τούρκους. Μονάχα από το 1762 έως το 1806, 70 Κολοκοτρωναίοι εξοντώθηκαν από τους κατακτητές.
Αν η Ελληνική Επανάσταση του 1821 όχι μόνο διασώθηκε αλλά απέκτησε και γερό λαϊκό έρεισμα, ήταν χάρη στον πατριωτισμό, το μεγαλόπνοο σχέδιο και τη στρατηγική του αρχιστράτηγου του αγώνα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Ο κορυφαίος αγωνιστής της ελληνικής εθνεγερσίας συνέλαβε από τα σπάργανα το πραγματικό νόημα της επανάστασης, θεωρώντας πως επρόκειτο για ένα πανεθνικό ξεσήκωμα του σκλαβωμένου ιστορικού έθνους που πισωγύρισμα δεν είχε: «Ο Θεός υπέγραψε τη λευτεριά της Ελλάδος και δεν παίρνει πίσω την υπογραφή του», προσυπέγραφε.
Σχεδόν αγράμματος, μόλις που κατόρθωνε να συλλαβίζει δηλαδή, γνώριζε ωστόσο αρκετά καλά την ιστορία του γένους του, όντας αργότερα ο μόνος από τους αγωνιστές που φορούσε κόκκινη φουστανέλα και περικεφαλαία στο κεφάλι, πιθανότατα για να διακρίνεται στις μάχες. Αυτοδίδακτος και λιγόλογος, ο γενναίος νεαρός εισχώρησε στα σώματα των κλεφτών της Πελοποννήσου στα 15 του χρόνια και λίγο αργότερα (1787) οι κάτοικοι του Ακόβου τον διόρισαν οπλαρχηγό της περιοχής!
Το 1790, σε ηλικία 20 χρονών, παντρεύτηκε τη μικρότερη κόρη του προεστού του Ακόβου, Κατερίνα Καρούσου, και πέρασε άλλα 7 χρόνια στον Άκοβο, όπου απέκτησε τελικά 6 παιδιά (3 γιους και 3 κόρες, ενώ αργότερα φέρεται να απέκτησε άλλον έναν γιο, καρπό της σχέσης του με μια Υδραία). Ζούσε ήρεμο βίο με την πλουσιοπάροχη προίκα που πήρε από τον κοτσαμπάση και πλέον ήταν αγρότης, κτηνοτρόφος και μυλωνάς.
Στα τελευταία ζοφερά χρόνια της ζωής του, ο «Γέρος του Μοριά» υπαγόρευσε στον λόγιο Γεώργιο Τερτσέτη τα «Απομνημονεύματά» του, τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση αλλά και ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της νεοελληνικής γραμματείας…
