Το Καστελόριζο είναι ο κύριος στόχος του Ερντογάν: Πολύτιμη για την Ελλάδα η αξία του
Γράφει ο Θεόδωρος Καρυώτης*
Προσπαθώ, μάταια, από την δεκαετία του 1980 να ενημερώσω τις ελληνικές κυβερνήσεις και τον ελληνικό λαό για την αξία του Καστελόριζου. Ακόμα και, σήμερα, τα δελτία καιρού στις ελληνικές τηλεοράσεις δεν περιλαμβάνουν το ακριτικό νησί, διότι κείται πολύ ανατολικότερα από τους χάρτες που χρησιμοποιούν. Επίσης, κάποιοι αγνοούν και βασικά στοιχεία της γεωγραφίας αναφέροντας ότι το Καστελόριζο είναι το νοτιότερο μέρος της Ευρώπης.
Η Κύπρος είναι το νοτιότερο μέρος της Ευρώπης και το Καστελόριζο αποτελεί το ανατολικότερο μέρος της Ευρώπης. Η Ελλάδα ασχολήθηκε για πρώτη φορά με το Καστελόριζο, όταν πληροφορήθηκε το περίφημο Σχέδιο Άτσεσον του 1964.
Στο αρχικό σχέδιο, η Κύπρος θα παραχωρείτο ολόκληρη στην Ελλάδα εκτός της Καρπασίας, όπου θα εγκαθίστατο μια στρατιωτική βάση της Τουρκίας παρόμοια με τις Βρετανικές βάσεις στο νησί, χωρίς χρονικά περιθώρια. Επιπλέον το Καστελόριζο θα παραχωρείτο στην Τουρκία. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απέρριψε αμέσως αυτό το σχέδιο. Ο Άτσεσον πρότεινε μια αλλαγή που προέβλεπε ότι η Τουρκία θα διατηρούσε την Καρπασία μόνο για 50 χρόνια και η Τουρκία το απέρριψε. Έχουν περάσει από τότε 53 χρόνια, αλλά φαίνεται ότι οι Τούρκοι εξακολουθούν να εποφθαλμιούν το σύμπλεγμα του Καστελόριζου (Μεγίστη, Ρω και Στρογγύλη).
Όπως έχω τονίσει, χρόνια πριν, το Σχέδιο Άτσεσον ήταν προσεκτικά σχεδιασμένο. Όταν δει κανείς πόσο μικρό είναι το Καστελόριζο, εύκολα θα αντιληφθεί ότι η Τουρκία δεν επιθυμούσε μια τέτοια ανταλλαγή, αλλά ούτε και η Ελλάδα να παραδώσει ελληνικό έδαφος, όσο μικρό και να ήταν αυτό. Αλλά ο Άτσεσον είχε άλλο πράγμα στο μυαλό του.
Οι Αμερικανοί, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, γνώριζαν την αξία των υδρογονανθράκων και είχαν αρχίσει μυστικές έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο για τον μεγάλο ορυκτό πλούτο της περιοχής. Τότε βέβαια υπήρχε μόνο η έννοια της υφαλοκρηπίδας, αλλά οι Αμερικανοί γνώριζαν ότι και τα νησιά διαθέτουν υφαλοκρηπίδα. Έτσι σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ θα ανήκε στην Τουρκία.
Το Καστελόριζο βρίσκεται στο επίκεντρο των τουρκικών προκλήσεων, διότι κατέχει μια πλεονεκτική και κομβική θέση στην Ανατολική Μεσόγειο. Δυστυχώς, κάποιοι Έλληνες αναλυτές αναφέρουν ότι τo μικρό αυτό νησί αποτελεί το κλειδί για την ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ. Το Καστελόριζο δεν αποτελεί κλειδί για την ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ. Κανένα τμήμα της ελληνικής επικράτειας δεν αποτελεί κλειδί για την ανακήρυξη της ΑΟΖ.
Το Καστελόριζο αποτελεί το κλειδί για την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ. Προξενεί εντύπωση ότι, μετά από τόσα χρόνια, συνεχίζεται η σύγχυση ανάμεσα στις έννοιες ανακήρυξη και οριοθέτηση ΑΟΖ. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει λύσει αυτά τα προβλήματα από την εποχή του αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου που αυτές τις ημέρες κοιτά από ψηλά με καμάρι πόσο καλά θωρακισμένη είναι η ΑΟΖ του νησιού του. Η Κύπρος από βρετανική αποικία έγινε κράτος και, από το 1960 μέχρι σήμερα, συμπεριφέρεται σαν κράτος.
Αυτό είναι και το τραγικό πρόβλημα της Ελλάδας που δεν γνωρίζει να συμπεριφέρεται σαν κράτος. Το μαρτυρικό νησί προχωράει στον σχεδιασμό του για την αξιοποίηση της ΑΟΖ του με πολύ καλά προγραμματισμένα βήματα, αξιοποιώντας τις συμμαχίες που έχει κτίσει στην πιο επικίνδυνη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Ας δούμε τις προσγειωμένες δηλώσεις του Νίκου Χριστοδουλίδη, Κυβερνητικού Εκπροσώπου της Κύπρου πουν κάνουν τον Ερντογάν έτοιμο για εγκεφαλικό: «H νέα NAVTEX της Τουρκίας είναι η προσφιλής τακτική της Άγκυρας όπως τη βιώνουμε εδώ και πολλά χρόνια, αν θυμάμαι καλά από το 2011 που ξεκίνησαν, αν θέλετε, πιο συγκεκριμένα οι δραστηριότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΑΟΖ. Οι ενεργειακοί σχεδιασμοί στο τεμάχιο 11, στην κυπριακή ΑΟΖ συνεχίζονται χωρίς κανένα πρόβλημα. Αμέσως μετά την έκδοση της οδηγίας προς ναυτιλλομένους έχουμε προχωρήσει στην έκδοση οδηγίας που ακυρώνουμε αυτό που επιχείρησε η Τουρκία να κάνει, την ίδια στιγμή έχουμε ήδη προβεί σε ενέργειες σε διπλωματικό επίπεδο. Συνεχίζουμε να έχουμε την ίδια προσέγγιση. Δεν θα κάνουμε, αν θέλετε, τη χάρη στην Τουρκία να δημιουργήσουμε σε ένα δημόσιο επίπεδο μια κρίση στη Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που δεν υφίσταται. Μπορώ να σας πω ότι οι ενεργειακοί μας σχεδιασμοί και συγκεκριμένα στο τεμάχιο 11 συνεχίζονται χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα και η δική μας προσέγγιση συνοψίζεται στην σοβαρότητα, ψυχραιμία και λίγα λόγια»
Οι Παράνομες Απαιτήσεις της Τουρκίας
Η Τουρκία προσπαθεί για πολύ καιρό τώρα να πείσει την διεθνή κοινότητα ότι η περιοχή ανάμεσα στο Καστελόριζο, την Κρήτη και την Κύπρο είναι μέρος της τουρκικής ΑΟΖ. Αυτό αποτελεί ξεκάθαρη παραβίαση όλων των κανόνων του Δίκαιου της Θάλασσας.
Από το 2011, η Τουρκία κυκλοφορεί τον παρακάτω χάρτη που δείχνει την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ξεκάθαρα μια εξόφθαλμη παραβίαση των κανόνων του UNCLOS.
ΠΗΓΗ: Θεόδωρος Καρυώτης, Η ΑΟΖ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, Αθήνα: Εκδόσεις Λιβάνης, 2014, σελ. 194.
Δίνουν στη Ρόδο, στην Κάρπαθο και το Καστελόριζο μόνο 6 ν.μ. χωρικά ύδατα και όχι υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Δίνουν ελάχιστη υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στο βόρειο τμήμα της Κρήτης και παριστάνουν ότι έχουν, σε μεγάλη έκταση, μια τεράστια υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ που συνορεύει με την Αιγυπτιακή ΑΟΖ. Υποτίθεται ότι αυτή η οριοθέτηση είναι σύμφωνη με την αρχή της ευθυδικίας που είναι η προσφιλής της οριοθέτηση. Εάν η Τουρκία προσκομίσει κάποια ημέρα, αυτό τον χάρτη, σε ένα διεθνές δικαστήριο θα πάθει μεγάλη ζημιά.
Οι αυξανόμενες τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο Πέλαγος και η εγκληματική αμέλεια των ελληνικών κυβερνήσεων να ανακηρύξουν μια Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) θέτουν σε κίνδυνο τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα σε μια περίοδο που η Ελλάδα εμφανίζεται τρωτή απέναντι σε διεθνείς πιέσεις.
Η Έκθεση της CIA
Υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα παράμετρος της ελληνοτουρκικής διένεξης που έχει σχέση με τη θέση της CIA για το θέμα των υδρογονανθράκων του Αιγαίου. Σε μια απόρρητη έκθεσή της που γράφτηκε το 1984 και της έδωσε την ονομασία «Μνημόνιο»,* που έχει αποχαρακτηριστεί από τον δημοσιογράφο Μιχάλη Ιγνατίου και καλύπτει όλα τα θέματα της ελληνοτουρκικής διαφοράς όπως η επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας από τα 6 στο 12 ν.μ., τον εναέριο χώρο, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και την στρατικοποίηση μερικών ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου.
Στις 31 σελίδες αυτού του μνημονίου γίνεται μια προσπάθεια από την CIA να είναι ουδέτερη σ’ αυτή την πολύ σημαντική διένεξη για την Αμερική. Βέβαια, αναφέρουν ότι η Τουρκία για πολλά χρόνια τώρα έχει προειδοποιήσει την Ελλάδα ότι η αύξηση των χωρικών της υδάτων στο Αιγαίο θα αποτελεί casus belli, αλλά οι Αμερικανοί δεν παίρνουν θέση σε αυτό το θέμα.
Τέλος, αυτό το μνημόνιο στην σύνοψη των θέσεών του αναφέρει: “Έτσι, ενώ η διένεξη ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία είναι πιθανότερο να απορρέει από μια στρατιωτική σύγκρουση στη Κύπρο, θα μπορούσε να επεκταθεί στο Αιγαίο και πιθανώς στην Θράκη – μόνο και μόνο γιατί οι Έλληνες αναγνωρίζουν το ευκρινές στρατιωτικό πλεονέκτημα της Τουρκίας σε μια σύγκρουση που θα περιορίζεται μόνο στο νησί.
Οι Έλληνες θα έχουν μια μικρή υπεροχή σε εναέριες εμπλοκές στο Αιγαίο και θα κρατήσουν τις θέσεις τους στη θάλασσα. Στα σύνορα με την Θράκη, το πολύ δύσκολο έδαφος θα αντισταθμίσει την υπεροχή της Τουρκίας σε στρατό ξηράς και ο πόλεμος εκεί μάλλον θα τελειώσει με στασιμότητα.»
Οι δραματικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, και οι παράνομες ΝΑVTEX και NOTAM που εκδίδει η Τουρκία δεσμεύοντας την περιοχή από το Καστελόριζο μέχρι την Κύπρο, αναμφίβολα δημιουργεί μια νέα επικίνδυνη κατάσταση στην περιοχή.
Ο Σουλτάνος, αντιλαμβανόμενος ότι η παρουσία πολεμικών σκαφών των ΗΠΑ, της Γαλλίας και του Ισραήλ του έχουν κόψει τους παληκαρισμούς στην ΑΟΖ της Κύπρου , ετοιμάζεται να δημιουργήσει μια κατάσταση όμοια με τα Ίμια, στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου. Δεν είναι τυχαίο ότι η τελευταία του NAVTEX έγινε έξω από το Καστελόριζο.
Το Καστελόριζο, η Ρω και η Στρογγύλη είναι οι κύριοι στόχοι της Τουρκίας από την εποχή που ήταν Πρωθυπουργός της Ελλάδας ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος ειδοποίησε τότε τους Αμερικανούς ότι κατάληψη ενός νησιού σημαίνει πόλεμο. Η κυβέρνηση Ρέιγκαν, παρόλον ότι αντιπαθούσε τον Παπανδρέου, σταμάτησε τα σχέδια της Τουρκίας. Κανείς πάντως δεν γνωρίζει, σήμερα, τις προθέσεις της κυβέρνησης Τραμπ.
Κλειδί είναι ο Ρεξ Τίλλερσον που γνωρίζει καλά την περιοχή και είναι γνώστης της έννοιας της ΑΟΖ. Ήρθε, τώρα, η ώρα για μια τετραμερή συνάντηση, που έχει αδικαιολόγητα καθυστερήσει, ανάμεσα στο Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Κύπρο. Έχουν σημαντικά κοινά συμφέροντα στην γειτονιά τους και η στενότερη συμμαχία σε θέματα γεωστρατηγικής, οικονομίας, υδρογονανθράκων και ασφάλειας. Η ελληνική κυβέρνηση, που δεν φημίζεται να παίρνει πρωτοβουλίες, ήρθε η ώρα να σταθεί στο ύψος των κρίσιμων αυτών στιγμών του ελληνισμού και να γίνει αυτή η συνάντηση το ταχύτερο δυνατόν.
Ο δρ Θεόδωρος Καρυώτης είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και διαμένει τα τελευταία 45 χρόνια στην Ουάσιγκτον. Υπήρξε μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και έχει γράψει βιβλία και άρθρα στα Ελληνικά και Αγγλικά για τα ζητήματα που αφορούν την ΑΟΖ.
ΠΗΓΗ: mignatiou.com
