Ίσως οι οικονομικές κρίσεις και οι περιφερειακοί πόλεμοι να φαίνονται ως τα σημαντικότερα ζητήματα που καλείται να λύσει η διεθνής κοινότητα, ωστόσο η πραγματικότητα είναι ότι οι προκλήσεις του μέλλοντος είναι ακόμα πιο περίπλοκες.
Χωρίς να υπονοούμε ότι οι πόλεμοι, η φτώχεια, η πείνα και οι ασθένειες είναι «μικρότερα» προβλήματα, είναι γεγονός ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής τις επόμενες δεκαετίες θα οδηγήσουν σε πρωτοφανείς προκλήσεις για την ανθρωπότητα.
Στήνουν τις νέες «Ατλαντίδες»
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, στις οποίες περιλαμβάνεται και η βύθιση τεράστιων κατοικημένων εκτάσεων σε όλο τον κόσμο, σε συνδυασμό με τον υπερπληθυσμό του πλανήτη οδηγούν σε ένα εκρηκτικό πρόβλημα έλλειψης χώρου.
Η λύση της μετοίκησης σε άλλους πλανήτες, αν και ερευνάται από τους επιστήμονες, είναι σαφέστατα μια λύση που φαίνεται στα όρια της επιστημονικής φαντασίας.
Με αυτό το σκεπτικό δημιουργήθηκε το Ινστιτούτο Seasteading του Σαν Φρανσίσκο, το οποίο έχει στρέψει το βλέμμα στους ωκεανούς του πλανήτη, στην προσπάθειά του να βρει λύσεις για τα προβλήματα του μέλλοντος και θέτει το ερώτημα: «Θα μπορούσαν οι πλωτές πόλεις να γίνουν περιοχές δυνητικά αυτοδιοικούμενων τεχνολογικών και επιστημονικών διερευνήσεων, ενεργώντας επίσης ως βιώσιμη λύση στο συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα του υπερπληθυσμού.
To Seasteading υποστηρίζει ότι η απάντηση είναι θετική και μάλιστα έχει ήδη ξεκινήσει την κατασκευή της πρώτης πλωτής πόλης στα ανοιχτά της Γαλλικής Πολυνησίας στον Ειρηνικό Ωκεανό. Το ίδρυμα εδρεύει στο Σαν Φρανσίσκο και έχει περάσει περίπου μια δεκαετία προσπαθώντας να βρει πώς να οικοδομήσει «μόνιμες, καινοτόμες κοινότητες που επιπλέουν στη θάλασσα».
Ο Patri Friedman ίδρυσε το Ινστιτούτο το 2008 και ο Peter Thiel, ένας από τους ιδρυτές του paypal και ένας από τους πρώτους χρηματοδότες του facebook, έγινε ο πρώτος και κύριος χρηματοδότης του Seasteading. Οι υποστηρικτές του Ινστιτούτου, πάντως περιλαμβάνουν πάνω από 1000 δωρητές και πολυάριθμους συμβούλους και εθελοντές από όλο τον κόσμο με πολύ διαφορετικό υπόβαθρο, εξηγεί το ίδιο το Seasteading.
Έτοιμη το 2020 η πρώτη επιπλέουσα πόλη
Τα σχέδια για την πρώτη κατασκευασμένη «πλωτή πόλη» στον κόσμο στον Ειρηνικό Ωκεανό βρίσκονται στην τελική ευθεία, ενώ το Ινστιτούτο Seasteading, που βρίσκεται πίσω από το έργο, ισχυρίζεται ότι θα μπορούσε να είναι έτοιμο μέχρι το 2020.
Το 2017 το Ινστιτούτο υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση της Γαλλικής Πολυνησίας ώστε να αρχίσει να κατασκευάζεται το πρώτο από αυτά τα αυτοσυντηρούμενα «εθνικά κράτη» το 2019.
Ο Joe Quirk, πρόεδρος του Ινστιτούτου Seasteading, περιγράφει το σχέδιό του να δημιουργήσει μια κοινότητα αποτελούμενη από περίπου δώδεκα δομές – συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών, των ξενοδοχείων, των γραφείων και των εστιατορίων – μέχρι το 2020.
Εάν όλα τα σχέδια ευωδοθούν, αυτές οι δομές θα διαθέτουν «ζωντανές» πράσινες στέγες, θα χρησιμοποιούν τοπικό ξύλο, μπαμπού, ίνες καρύδας και ανακυκλωμένα υλικά.
«Θέλω να δω χιλιάδες πλωτές πόλεις μέχρι το 2050, καθεμιά από τις οποίες να προσφέρει διαφορετικό τρόπο διακυβέρνησης», δήλωσε ο Quirk, τονίζοντας ότι η κατασκευή μιας τέτοιας πόλης θα κοστίσει περίπου 50 εκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, για το επόμενο στάδιο του σχεδίου, σχεδιάζει να πραγματοποιήσει μια εκστρατεία crowdfunding, χρησιμοποιώντας όμως εικονικά νομίσματα όπως το bitcoin, ώστε να υπάρχει περιθώριο κέρδους μέσω των υψηλών ισοτιμιών.
Πως θα διοικούνται οι πλωτές πόλεις του Seasteading;
To ίδιο το Ινστιτούτο χαρακτηρίζει το όραμά του «μετα-πολιτικό».
«Δεν προωθούμε καμία ιδιαίτερη ιδεολογία ή συγκεκριμένες πολιτικές. Αντίθετα, παρέχουμε μια πλατφόρμα για άλλους να δοκιμάσουν νέους τρόπους διαβίωσης που πιστεύουν ότι θα τους κάνουν πιο ευτυχισμένους», εξηγούν οι υπεύθυνοι στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου.
Ίσως ορισμένες πόλεις θελήσουν να θεσπίσουν ένα καθολικό βασικό εισόδημα, ενώ άλλοι ίσως ακολουθήσουν τους νόμους της ελεύθερης αγοράς. Άλλα τέτοια «κράτη» ίσως θελήσουν να βασίσουν το σύστημά τους σε δημοκρατικούς όρους, και άλλα να αφήσουν τη μοίρα τους στα χέρια τεχνοκρατών.
Το Ινστιτούτο εξηγεί ότι η διακυβέρνηση αυτών των «κρατών» θα αφορά τους ίδιους τους κατοίκους τους, σημειώνει ωστόσο ότι το γεγονός ότι αυτές οι κατασκευές θα βρίσκονται σε ύδατα που σε ορισμένες περιπτώσεις θα εμπίπτουν στη δικαιοδοσία ήδη υπαρχόντων κρατών, θα ισχύουν και ορισμένοι νόμοι των κρατών αυτών. Παράλληλα, όσα κράτη βρίσκονται σε ανοιχτή θάλασσα θα υπόκεινται στο Διεθνές Δίκαιο.
Η γαλλική πολυνησιακή κυβέρνηση δημιουργεί πλέον μια ειδική οικονομική ζώνη, έτσι ώστε το πλωτό έθνος να μπορεί να λειτουργεί σύμφωνα με τους δικούς του εμπορικούς νόμους και έχει παραχωρήσει στο Ινστιτούτο Seasteading 100 στρέμματα παραλίας ώστε να λειτουργήσει.
Πάντως ο πρόεδρος του Seasteading, σε συνέντευξή του ανοίγει «πόλεμο» με τις υπάρχουσες κρατικές διοικήσεις. «Οι κυβερνήσεις δεν γίνονται καλύτερες. Είναι κολλημένες σε προηγούμενους αιώνες. Αυτό συμβαίνει επειδή η γη προκαλεί μια βίαιη προσπάθεια ελέγχου της», τονίζει ο ίδιος εξηγώντας ότι σκοπός του εγχειρήματος είναι «να απελευθερώσει την ανθρωπότητα από τους πολιτικούς και να ξαναγράψει τους κανόνες που κυβερνούν την κοινωνία».
Μεγαλόπνοο σχέδιο ή φαντασίωση καταδικασμένη να… βουλιάξει; Τα επόμενα χρόνια θα δώσουν την απάντηση.
