Οι συζητήσεις για επανένωση της Κύπρου στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας κατέρρευσαν τα ξημερώματα της Παρασκευής, σηματοδοτώντας το τέλος μιας πολλά υποσχόμενης διαδικασίας για την επίλυση μιας διαφωνίας που κρατά δεκαετίες.
«Είμαι στην πολύ δυσάρεστη θέση να σας ανακοινώσω ότι παρά την ισχυρή δέσμευση όλων των αντιπροσωπειών και των μερών η διάσκεψη για το Κυπριακό έκλεισε χωρίς την επίτευξη συμφωνίας», ανέφερε ο γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου τα ξημερώμτα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας στο θέμα της παραμονής των τουρκικών στρατευμάτων και η άκαμπτη εμμονή της στη διατήρηση του δικαιώματος επέμβασης και των εγγυήσεων για τουλάχιστον 15 χρόνια μέχρι την επανεξέτασή τους ήταν από τους βασικούς λόγους που οδήγησαν τις διαπραγματεύσεις στο αδιέξοδο. Ο Γκουτιέρες είχε μεταβεί για δεύτερη φορά στο Κραν-Μοντανά της Ελβετίας για να πιέσει τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη αλλά και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί να επισφραγίσουν μια συμφωνία για την επανένωση του νησιού της ανατολικής Μεσογείου, ενώ ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μάικ Πενς είχε συνομιλήσει τηλεφωνικά και με τους δύο ηγέτες, απευθύνοντας έκκληση και στις δύο πλευρές «να αδράξουν την ιστορική αυτή ευκαιρία».
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές η Τουρκία εμφανίστηκε να προσφέρει λίγα στην ελληνοκυπριακή πλευρά, η οποία ζητούσε την πλήρη απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί, αν και οι Ελληνοκύπριοι εμφανίστηκαν πιο διαλλακτικοί σε ότι αφορά τα αιτήματα των Τουρκοκυπρίων για κυλιόμενη προεδρία.
Μάλιστα, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, μετά από έντονες ώρες συζητήσεων ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς σε στενή συνεργασία με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη και μετά από οδηγίες του Έλληνα πρωθυπουργού ζήτησε να έχει γραπτώς τις προτάσεις της Τουρκίας ως προς το μέλλον της Συνθήκης Εγγυήσεων και παρεμβατικών δικαιωμάτων.
Παρά την αντίθετη αίσθηση που είχε μέχρι τα ξημερώματα δημιουργηθεί, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, όταν ερωτήθηκε επίμονα από τον Ν. Κοτζιά, παραδέχτηκε ότι η Τουρκία δεν επρόκειτο να συναινέσει στην κατάργηση των παρεμβατικών δικαιωμάτων και των εγγυήσεων της χώρας του επί της Κυπριακής Δημοκρατίας, τονίζοντας ότι και τα δύο θα διατηρούνταν για τουλάχιστον 15 χρόνια, όταν θα μπορούσε να γίνει μια αναθεώρησή τους, θέση που απορρίφθηκε άμεσα από την Ελλάδα και την Κύπρο. Συμφωνία δεν υπήρχε ούτε ως προς την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, τις εδαφικές αναπροσαρμογές αλλά και ως προς την απαίτηση της Τουρκίας, οι Τούρκοι πολίτες να έχουν στην Κύπρο ισότιμη μεταχείριση με τους Έλληνες που είναι πολίτες κράτους-μέλους της ΕΕ.
Ο κ. Κοτζιάς με μήνυμά του στο twitter τα ξημερώματα ανέφερε ότι «δεν ήταν δυνατό να γίνουν αποδεκτά παρεμβατικά δικαιώματα Τουρκίας σε όλη τη Μεγαλόνησο. Το όνειρο και σχέδιο λύσης του Κυπριακού παραμένει ζωντανό».
Σε ενημέρωση που έκανε μετά το πέρας των συνομιλιών σε Έλληνες και Κύπριους δημοσιογράφους εξέφρασε τη βούλησή της Ελλάδας να συνεχίσει να εργάζεται με όλες της τις δυνάμεις για την εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης ώστε η Κύπρος να γίνει ένα φυσιολογικό κράτος χωρίς εγγυήσεις και κηδεμόνες.
Διατύπωσε δε την ικανοποίησή του για την άψογη συνεργασία με την ηγεσία της Κύπρου και εξέφρασε την εκτίμησή του για τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες. Την λύπη του εξέφρασε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, λέγοντας σε δημοσιογράφους: «Δυστυχώς δεν υπήρξε αποτέλεσμα από την παρούσα προσπάθεια λόγω της εμμονής της τουρκικής πλευράς για συνέχιση της συνθήκης των εγγυήσεων και των παρεμβατικών δικαιωμάτων της Τουρκίας, καθώς επίσης και της παραμονής των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο. Πέρα από την ασφάλεια και τις εγγυήσεις οι τουρκικές θέσεις που εκφράστηκαν για το υπόλοιπο των κεφαλαίων όχι μόνο ξεφεύγουν από το πλαίσιο του ΓΓ αλλά ήταν τέτοιες που σε καμία των περιπτώσεων δεν μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές».
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου εξήρε την στάση της Ελλάδας, τονίζοντας ότι «συγκεκριμένες γραπτές προτάσεις για τις εγγυήσεις και την ασφάλεια υπέβαλε και η ελληνική κυβέρνηση η οποία κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στο Κραν Μοντάνα παρουσιάστηκε με εποικοδομητική διάθεση και προσέγγιση για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα».
«Μέσα σε αυτό το πλαίσιο» πρόσθεσε ότι «ο πρόεδρος της Δημοκρατίας επιθυμεί να εκφράσει την ικανοποίησή του για την άριστη συνεργασία τόσο με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών που βρισκόταν στο Κραν Μοντανα όλες αυτές τις μέρες, όσο και τον Έλληνα πρωθυπουργό με τον οποίο ήταν σε συνεχή επαφή». «Το αποψινό αποτέλεσμα» επισήμανε ο κ. Χριστοδουλίδης «δεν είναι σε καμία απολύτως περίπτωση μια θετική εξέλιξη αλλά δεν είναι και το τέλος του δρόμου. Η απαράδεκτη παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να είναι το μέλλον της Κύπρου και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα ενισχύσει τις προσπάθειες του έτσι ώστε να δημιουργηθούν εκείνες οι συνθήκες που θα μας επιτρέψουν να αισιοδοξούμε για τερματισμό της κατοχής και επανένωση της πατρίδας μας».
Τέλος σημείωσε ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιθυμεί ταυτόχρονα να ευχαριστήσει τον ΓΓ πού με την παρουσία του και τον τρόπο προσέγγισης στα εκκρεμούντα θέματα απέδειξε ότι αντιλαμβάνεται τις αρχές που πρέπει να διέπουν μια συνολική λύση του Κυπριακού για ένα κράτος το οποίο είναι και θα συνεχίσει να είναι και μετά από μια ενδεχόμενη λύση κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Την ίδια ώρα με συνέντευξη Τύπου ο γ.γ. του ΟΗΕ δήλωνε: «Λυπάμαι πολύ που ανακοινώνω ότι παρά την πολύ ισχυρή δέσμευση και συμμετοχή όλων των αντιπροσωπειών και διαφορετικών πλευρών η Διάσκεψη για τo Κυπριακό έκλεισε χωρίς να επιτευχθεί συμφωνία». Ο κ. Γκουτιέρες θέλησε να εκφράσει τη βαθύτατη ευγνωμοσύνη και την εκτίμησή του στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων και να ευχηθεί «το καλύτερο για όλους τους Κύπριους, το Βορρά και το Νότο» καθώς και τη βαθιά μου ευγνωμοσύνη στους εκπροσώπους των εγγυητριών δυνάμεων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και στην ομάδα του ΟΗΕ, υπό την ηγεσία του Έσπεν Άιντε, που έκανε ό, τι είναι δυνατόν για να προσεγγίσει τις θέσεις των διαφόρων αντιπροσωπειών.
Ερωτηθείς αν τα εμπλεκόμενα μέρη θα μπορούσαν να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις, ο κ. Γκουτιέρες είπε ότι «η Διάσκεψη έληξε χωρίς αποτέλεσμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να αναπτυχθούν άλλες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του Κυπριακού», τονίζοντας ότι ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών ως διαμεσολαβητή, είναι να είμαστε πάντα στη διάθεση των μερών που επιθυμούν να καταλήξουν σε συμφωνία, αν το επιθυμούν».
Ο Γκουτιέρες απέφυγε να αναφερθεί στους λόγους που οδήγησαν στην κατάρρευση των συνομιλιών. Αρκέστηκε όμως να σχολιάσει πως υπήρχε μεγάλο χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών σε μια σειρά ζητημάτων.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, από την πλευρά του έγραψε στο Twitter: «Η έκβαση αυτή δείχνει την αδυναμία επίτευξης συμφωνίας στο πλαίσιο των παραμέτρων του ΟΗΕ». Τόνισε μάλιστα πως «δεν υπάρχει κανένας λόγος να επιμείνουμε σε αυτές τις παραμέτρους, αλλά θα πρέπει να «διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε τη σταθερότητα στο νησί και την περιοχή. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες για μια διευθέτηση με διαφορετικές παραμέτρους».
