Μετά την ανακοίνωση του πρωθυπουργού της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, για την ενεργοποίηση του άρθρου 155 του ισπανικού Συντάγματος όλοι αναρωτιούνται τι ακριβώς αναφέρει.
Επιτρέπει στην κεντρική κυβέρνηση να αναλάβει απευθείας τη διοίκηση ισπανικών ημιαυτόνομων περιοχών σε περιπτώσεις κρίσεων. Μέχρι στιγμής δεν έχει ενεργοποιηθεί στη χώρα, από τότε που αποκαταστάθηκε η δημοκρατία.
Όπως αναφέρει, αν μια περιφερειακή κυβέρνηση «ενεργεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να απειλείται σοβαρά το γενικό συμφέρον της Ισπανίας», η Μαδρίτη «μπορεί να αναλάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να την υποχρεώσει να συμμορφωθεί δια της βίας».
Το άρθρο υποδιαιρείται σε δύο παραγράφους και έχει ως εξής:
1. «Εάν μία αυτόνομη κοινότητα δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που της επιβάλλονται από το σύνταγμα ή άλλους νόμους ή πράττει με τρόπο ο οποίος ζημιώνει το γενικό συμφέρον της Ισπανίας, η κυβέρνηση, αφού υποβάλει επίσημη διαμαρτυρία στον Πρόεδρο της Αυτόνομης Κοινότητας και στο βαθμό που δεν θα ικανοποιηθεί από την απάντησή του, μπορεί, με την απόλυτη πλειοψηφία της Γερουσίας, να υιοθετήσει μέσα τα οποία η ίδια κρίνει απαραίτητα ώστε να επιβάλει την εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων και τον σεβασμό του προαναφερθέντος γενικού συμφέροντος».
2. «Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται στην προηγούμενη παράγραφο, η κυβέρνηση μπορεί να δίνει οδηγίες προς όλες τις αρχές των Αυτόνομων Κοινοτήτων».
Η Ισπανία υποδιαιρείται σε 17 Αυτόνομες Κοινότητες (Περιφέρειες), οι οποίες διαθέτουν τοπικά κοινοβούλια και τοπικές κυβερνήσεις – διοικήσεις οι οποίες λογοδοτούν σε αυτά. Ορισμένες από αυτές, όπως η Γαλικία, η Χώρα των Βάσκων και η Καταλονία, απολαμβάνουν ευρύτερα επίπεδα αυτονομίας, λόγω εθνικών – πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων.
Μολονότι το μοντέλο διάρθρωσης του ισπανικού κράτους έχει έντονο το στοιχείο της αποκέντρωσης, η χώρα είναι ενιαίο και όχι ομοσπονδιακό κράτος και σε καμία εκ των επαρχιών δεν αναγνωρίζεται δικαίωμα αυτοδιάθεσης – απόσχισης ή άσκησης εξωτερικής πολιτικής διάφορης από εκείνη της κεντρικής ισπανικής κυβέρνησης.
Η Καταλονία αυτή τη στιγμή απολαμβάνει μεγάλη αυτονομία περιλαμβανομένου του ελέγχου της αστυνομίας της, της παιδείας και της υγείας.
Η Καταλονία αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο της ισπανικής οικονομίας και οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας διατείνονται ότι η περιοχή συνεισφέρει υπερβολικά στην εθνική οικονομία. Αντίθετα, οι πολέμιοι της ανεξαρτησίας υποστηρίζουν ότι η Καταλονία είναι ισχυρότερη ως τμήμα της Ισπανίας και ότι πιθανή απόσχισή της μπορεί να επιφέρει οικονομική καταστροφή για ολόκληρη τη χώρα.
Περίπου 1.200 εταιρείες με έδρα την Καταλονία μετέφεραν ήδη την έδρα τους σε άλλες περιοχές της Ισπανίας έπειτα από το δημοψήφισμα, ενώ αυτή την εβδομάδα η Μαδρίτη αναθεώρησε προς τα κάτω, στο 2,3% του ΑΕΠ (από 2,6%) την πρόβλεψή της για τον ρυθμό ανάπτυξης της ισπανικής οικονομίας αποδίδοντάς το στην αβεβαιότητα λόγω της καταλανικής κρίσης.
Μετά την ενεργοποίηση του άρθρου 155, το ισπανικό υπουργικό συμβούλιο προτείνει τη διάλυση της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας και τη διενέργεια τοπικών εκλογών τον Ιανουάριο καθώς και την ανάληψη του ελέγχου της 16.000 ανδρών αστυνομικής δύναμης της επαρχίας.
Έπειτα από τη σημερινή έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου τα επόμενα βήματα θα εξεταστούν από επιτροπή της Γερουσίας πριν από την τελική ψηφοφορία. Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (PP) του Ραχόι έχει την πλειοψηφία στη Γερουσία, γεγονός που σημαίνει ότι οι προτάσεις θα υπερηψηφιστούν.
