Αναμένοντας την αντίδραση των ΗΠΑ στην απόκτηση των ρωσικής κατασκευής αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων μακρού βεληνεκούς S-400
(η Αγκυρα παραβίασε χονδροειδώς το εμπάργκο του ΝΑΤΟ προς την Ρωσία που είχε επιβληθεί το 2014 μετά την ενσωμάτωση της Κριμαίας στον ρωσικό εθνικό κορμό) ανώτατο στέλεχος του ΓΕΣ, θύμισε το εμπάργκο που είχαν επιβάλλει οι ΗΠΑ από το 2003 μέχρι το 2005 στην Ελλάδα σε διάφορες κατηγορίες οπλικών συστημάτων.
Η πιο σοβαρή περίπτωση από αυτές που προκάλεσε μείζονα κρίση, ελάχιστα γνωστή μέχρι σήμερα, στις σχέσεις των δύο χωρών ήταν η αποστολή των αρμάτων μάχης Μ48Α5 και των αυτοκινούμενων πυροβόλων Μ107 των 175 χλστ. στην Κύπρο.
Μετά τα Ιμια και αφού κατέστη σαφές ότι ο τουρκικός Στρατός θα άνοιγε ταυτόχρονα άμεσα δεύτερο μέτωπο στην Κύπρο, προκειμένου να εκμεταλλευθεί το αδύναμο σημείο του εθνικού μετώπου, όπως περιγραφόταν τότε στο Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα, έγινε σαφές ότι η Εθνοφρουρά και η ΕΛΔΥΚ χωρίς αρματική ενίσχυση δεν μπορούσαν να αμυνθούν αποτελεσματικά.
Και αυτή την φορά η έλλειψη αρμάτων που το 1974 αποδείχθηκε ολέθρια (υπήρχαν περίπου 20 Τ-34 του Β’ΠΠ) τώρα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε εθνική τραγωδία, ανάλογη του 1922.
Ετσι αποφασίστηκε η εσπευσμένη αποστολή αρμάτων μάχης ΑΜΧ-30 από αυτά που βρισκόντουσαν σε μακρά αποθήκευση, αλλά και Μ48Α5.
Τα πρώτα (κάπου 100 μονάδες) ΑΜΧ-30 εστάλησαν πρώτα στην Κύπρο και το πιστοποιητικό του τελικού χρήστη (απαγορεύεται η εξαγωγή ενός οπλικού συστήματος σε άλλη χώρα, ακόμα και συμμαχική, χωρίς να δώσει έγκριση η χώρα προέλευσης) ελήφθη από την Γαλλία με αντάλλαγμα 50 μονάδες από τα ΑΜΧ-30 να εκσυγχρονιστούν στο επίπεδο “Β2”, κάτι που έγινε με δαπάνη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Για τα Μ48Α5 (100 μονάδες) δεν ζητήθηκε άδεια από τις ΗΠΑ με την δικαιολογία ότι τα άρματα θα διατίθεντο στην ΕΛΔΥΚ και όχι στην κυπριακή Εθνοφρουρά.
Τα άρματα αυτά φορτώθηκαν νύχτα από την Θράκη και μονάδες των νησιών σε μια άκρως απόρρητη αποστολή μετφοράς την οποία οργάνωσε ιδιωτική εταιρεία.
Μαζί με τα άρματα μάχης διατέθηκαν και 12 αυτοκινούμενα πυροβόλα Μ107 των 175 χλστ. που είχαν αποσυρθεί το 2001. Επίσης η έλλειψη ικανού αριθμού σωλήνων πυροβολικού και ειδικά αυτοκινούμενου ήταν μεγάλο πρόβλημα για την άμυνα του νησιού.
Τα σλοβακικά α/κ Suzana των 155 χλστ. (ένα από τα μεγάλα εξοπλιστικά σκάνδαλα της εποχής) στις δοκιμές επί κυπριακού εδάφους είχαν απογοητευτικά αποτελέσματα και έτσι έπρεπε να υπάρχει άμεση ενίσχυση του πυροβολικού.
Το Μ107 ουδέποτε ήταν κάτι το εξαιρετικό, αλλά είχαν ένα πλεονέκτημα: Μεγάλα αποθέματα βλημάτων των 175 χλστ. και μεγάλη ακτίνα δράσης, σχεδόν 29 χλμ.
Το 1970 αποκτήθηκαν τριάντα (36) τέτοια οβιδοβόλα από τις Η.Π.Α. τα οποία το 1972 συγκρότησαν τρεις Μοίρες Πυροβολικού. Το 1984 άρχισε το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού τους με την αντικατάσταση των κινητήρων τους.
Το 1985 εικοσιοκτώ (28) από αυτά τροποποιήθηαν σε Μ110Α2 των 8” και τα εναπομείναντα αποσύρθηκαν. Το 2001 αποσύρθηκαν όλα. Τα 12 που δεν είχαν εκσυγχρονιστεί εστάλησαν στην Κύπρο.
Κάπου εκεί “κτύπησε” συναγερμός στις ΗΠΑ. Αλλοι λένε ότι οι Κύπριοι έκαναν το λάθος και έδωσαν αριθμούς και χρώματα της Εθνοφρουράς στα άρματα και τα πυροβόλα, κάποιοι άλλοι ότι ο τότε ΑΚΑΜ των ΗΠΑ στο νησί μπήκε ο ίδιος μέσα σε στρατόπεδο της Εθνοφρουράς και τα φωτογράφησε.
Το θέμα είναι ότι οι ΗΠΑ έθεσαν σε ανώτατο επίπεδο το ζήτημα, απαίτησαν την άμεση απόσυρση από την Κύπρο των αρμάτων και των πυροβόλων πλην αυτών της ΕΛΔΥΚ και προειδοποίησαν με βαριές κυρώσεις.
Ολα αυτά το 2002-2003. Η ελληνική πλευρά “πάγωσε”, αφού η αποστολή τους είχε γίνει υπό την κάλυψη της χρήσης τους από την ΕΛΔΥΚ, αλλά οι φωτογραφίες που ετέθηκαν υπ’όψιν τους από την πρεσβεία των ΗΠΑ δεν άφηναν περιθώριο αμφισβήτησης.
Το ΥΠΕΞ (υπουργός Γ.Παπανδρέου) ζήτησε την επιστροφή των αρμάτων και των πυροβόλων, ο Γ.Παπαντωνίου, τότε υπουργός Εθνικής Αμυνας, ρώτησε την τότε στρατιωτική ηγεσία “Τι περιθώρια έχουμε;” αυτοί του είπαν “Θα είμαστε στο έλεος των Τούρκων, καθώς ενισχύουν συνέχεια την αρματική τους ισχύ” και εν τέλει η λύση βρέθηκε όταν συζητήθηκε το θέμα με τους Κύπριους και αποφασίστηκε η Κύπρος για πρώτη φορά στην ιστορία της να προμηθευτεί άρματα μάχης από την Ρωσία, τα Τ-80.
Μέχρι τότε όμως, έπρεπε τα 100 Μ48Α5 να μείνουν στην Κύπρο.
Η απάντηση των ΗΠΑ ήταν ακαριαία: Μπλόκαραν ένα τεράστιο πακέτο μεταχειρισμένων όπλων που επρόκειτο να παραχωρήσει έναντι συμβολικού τιμήματος η Γερμανία στην Ελλάδα ως αντισταθμιστικο για τις αγορές των PzW-2000 των LEO2HEL κλπ. Μεταξύ αυτών εκατοντάδες αυτοκινούμενα πυροβόλα Μ109Α3, σύστημα αυτόματης στρώσης ναρκοπεδίων Scorpion, που τόσο ήθελε ο ΕΣ κλπ.
Ηταν μια κίνηση που προκάλεσε σοκ στην ελληνική πλευρά αφού ειδικά το θέμα των πυροβόλων ήταν κρίσιμο: Τα α/κ πυροβόλα ειδικά ήταν κρίσιμα και σε απόλυτη έλλειψη. Χωρίς την έγκριση των ΗΠΑ, η Γερμανία δεν μπορούσε να τα παραχωρήσει
Το εμπάργκο των ΗΠΑ συνεχίστηκε και με τη νέα κυβέρνηση Καραμανλή που ανέδειξαν οι εκλογές του 2004. Και η τότε ηγεσία επιχείρησε να το λύσει αλλά η ΗΠΑ (πρεσβευτής στην Ελλάδα ο “σκληρός” Μίλερ) δεν υποχωρούσαν.
Εν τέλει το πρόβλημα λύθηκε όταν έφτασαν τα Τ-80 στην Κύπρο κι έγινε δυνατή η επιστροφή των Μ48Α5 από τα οποία πάντως 50 μονάδες παρέμειναν στην δύναμη της ΕΛΔΥΚ.
Τα Μ107 είναι άγνωστο τι έγιναν, ποτέ δεν εμφανίστηκαν από τότε ούτε σε ασκήσεις, το πιθανότερο είναι ότι επέστρεψαν και αυτά στην Ελλάδα.
Στους πίνακες με τις ισορροπίες δυνάμεων εμφανίζονται ακόμα και τα M48A5 και τα Μ107 για ευνόητους λόγους.
Εν τέλει οι ΗΠΑ το 2007 έληξαν το εμπάργκο, αλλά από εκείνη την ποσότητα γερμανικών όπλων “διασώθηκαν” μόνο τα α/κ πυροβόλα Μ109Α3 (η τελευταία υπογραφή του Ε.Μεϊμαράκη στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας τα 223 Μ109 έναντι περίπου 25 εκατ. ευρώ).
Ανάλογο εμπάργκο αλλά σε συγκεκριμένο οπλικό σύστημα είχε γίνει και το 1999 όταν οι ΗΠΑ αρνήθηκαν την παραχώρηση του βλήματος κρούσης επιφανείας JASSM, λόγω “κινδύνου διαρροής” των χαρακτηριστικών του βλήματος στην Ρωσία, μετά την παραλαβή των S-300PMU1 από την ΠΑ, αλλά και την προγενέστερη προμήθεια Tor-M1 αντί των καναδικών ADATS.
Τότε η απάντηση της ελληνικής πλευράς ήρθε με την προμήθεια των SCALP-EG το 2000-2001, κάτι που οι ΗΠΑ δεν “χώνεψαν” ποτέ…
Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Οτι οι ΗΠΑ οφείλουν για λόγους ισονομίας και ίσης μεταχείρισης των συμμάχων τους εντός του ΝΑΤΟ να αντιδράσουν στην προμήθεια των S-400 από την Τουρκία, μια κίνηση που παραβιάζει το ίδιο το εμπάργκο του ΝΑΤΟ. Ακόμα και χρηματοδοτώντας την προμήθεια 20 F-35 από την Ελλάδα, όπως ζήτησε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Π.Καμμένος, σε μια προσπάθεια μερικής αποκατάστασης της ισορροπίας…
