Ποιο το απίστευτο κόλπο των τραπεζών με τις χρεωστικές κάρτες…
Τεράστιες προμήθειες από την αυξημένη χρήση καρτών στις καθημερινές συναλλαγές αντλούν οι ελληνικές τράπεζες με ένα μεγάλο κόλπο.
Κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, επιβάλλουν χρεώσεις στις επιχειρήσεις για συναλλαγές με χρεωστικές κάρτες ίδιες με εκείνες που προβλέπονται για συναλλαγές με πιστωτικές, με αποτέλεσμα οι προμήθειες που χρεώνονται να είναι διπλάσιες οι τριπλάσιες από τα αντίστοιχα ποσοστά άλλων χωρών.
Όπως έχει επισημάνει το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, μετά την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων εκτινάχθηκαν οι συναλλαγές με χρεωστικές κάρτες, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από όσο οι συναλλαγές με πιστωτικές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2015, δηλαδή μετά την επιβολή των capital control, οι συναλλαγές με χρεωστικές αυξήθηκαν κατά 300% (από 15 σε 60 εκατομμύρια), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις συναλλαγές με πιστωτικές ήταν μόλις 25% (από 23 σε 29 εκατομμύρια). Σήμερα, το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των συναλλαγών με κάρτες αφορά τις συναλλαγές με χρεωστικές.
Οι τράπεζες δεν έχασαν την ευκαιρία να αντλήσουν μεγάλα έσοδα από αυτή την εκρηκτική αύξηση συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες.
Όπως τονίζει το ΙΕΛΚΑ, η χρήση χρεωστικών καρτών στην Ελλάδα έχει σημαντικά υψηλότερο κόστος από άλλες χώρες, καθώς οι χρεωστικές κάρτες αντιμετωπίζονται συνήθως ως πιστωτικές κάρτες από τον τραπεζικό κλάδο όσον αφορά την χρέωση της συναλλαγής.
Έτσι ενώ το κόστος χρήσης χρεωστικών καρτών σε τρίτες χώρες είναι σε επίπεδα του 0.4-0.8%, στην Ελλάδα είναι υπερδιπλάσιο στο 1.7%.
Στην πραγματικότητα, όμως, πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες έχουν ουσιώδεις διαφορές, σημειώνει το Ινστιτούτο, εξαιτίας των οποίων στις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και στις ΗΠΑ έχουν διαφορετικό κόστος προμήθειας τραπεζικής συναλλαγής για τον έμπορο σε σχέση με τις πιστωτικές κάρτες, με κυριότερο το ότι δεν εμπεριέχουν τον κίνδυνο της συναλλαγής μέσω δανεισμού.
Κάθε χώρα αντιμετωπίζει διαφορετικά την προμήθεια για τη χρήση χρεωστικής κάρτας, προσθέτει το ΙΕΛΚΑ. Σε ορισμένες χώρες, οι τράπεζες τείνουν να επιβάλουν ένα μικρό σταθερό ποσό για κάθε συναλλαγή χρεωστικής κάρτας (π.χ. Γαλλία, Γερμανία). Με αυτό τον τρόπο πληρώνονται τα διαχειριστικά κόστη της τράπεζας για τη συναλλαγή και παράλληλα ενθαρρύνεται η χρήση των χρεωστικών καρτών.
Το θέμα των χρεώσεων που επιβάλλουν οι τράπεζες στις επιχειρήσεις για τις συναλλαγές με κάρτες έρχεται πάλι στο προσκήνιο, καθώς ως τις 27 Ιουλίου περίπου 400.000 επιχειρήσεις έχουν προθεσμία να εγκαταστήσουν συσκευές POS, αλλιώς αντιμετωπίζουν «τσουχτερό» πρόστιμο.
Τι λένε οι τράπεζες
Οι τράπεζες ισχυρίζονται ότι οι χρεώσεις διαμορφώνονται με βάση τον ανταγωνισμό και υπάρχουν διαφοροποιήσεις στις προμήθειες που χρεώνουν στους εμπόρους για την αποδοχή συναλλαγών.
Σε διάστημα μόλις ενός έτους, οι προμήθειες έχουν μειωθεί μεσοσταθμικά κατά περίπου 20% και πλέον ανέρχονται αρκετά κάτω του 1%, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές. Μάλιστα, προσθέτουν, για μικροσυναλλαγές έως 10-20 ευρώ, οι προμήθειες είναι ακόμα χαμηλότερες.
Σύμφωνα με τις τράπεζες, οι προμήθειες των ελληνικών τραπεζών είναι από τις πλέον ανταγωνιστικές συγκρινόμενες με αυτές λοιπών τραπεζών που λειτουργούν σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά το γεγονός πως οι συναλλαγές με κάρτες στην Ελλάδα εξακολουθούν να είναι λίγο πάνω από το μισό του μέσου όρου της ευρωζώνης.
Στην επιχειρηματολογία τους, πάντως, δεν φαίνεται να κάνουν διάκριση ανάμεσα στις προμήθειες για συναλλαγές με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες, ούτε εξηγούν γιατί μόνο στην Ελλάδα οι προμήθειες για συναλλαγές με χρεωστικές είναι τόσο υψηλές.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού
Η υφυπουργός Οικονομικών, Κατερίνα Παπανάτσιου, δήλωσε πρόσφατα ότι ενδεχομένως θα πρέπει να διερευνηθούν οι πρακτικές των τραπεζών στις προμήθειες για συναλλαγές με κάρτες από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Στο παρελθόν (2008) η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού είχε διαπιστώσει εναρμονισμένες πρακτικές (καρτέλ) μεταξύ των τραπεζών στις διατραπεζικές προμήθειες και οι τράπεζες είχαν αποφύγει το πρόστιμο αναλαμβάνοντας δεσμεύσεις ότι θα σταματήσουν την παράβαση.
Σύμφωνα με παράγοντες του λιανεμπορίου, η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα μπορούσε να διερευνήσει αυτεπάγγελτα το θέμα των προμηθειών για συναλλαγές με κάρτες, εστιάζοντας ενδεχομένως την προσοχή της στις συναλλαγές με χρεωστικές, όπου –λόγω της σύνδεσης κάρτας με τραπεζικό λογαριασμό- η κυριαρχία των τραπεζών είναι απόλυτη και δημιουργείται μια αγορά που προσφέρεται για εναρμονισμένες πρακτικές
