Η Αμοργός είναι πολύ ιδιαίτερο νησί. Οι τακτικοί επισκέπτες της, εκείνοι που έχουν γοητευτεί από τα τοπία και τους ανθρώπους της, λένε πως δεν μπορούν να βρουν την ατμόσφαιρά της αλλού, και η επιστροφή, τον επόμενο χρόνο, μοιάζει εξαρχής νομοτελειακή.
Ένας από τους πιο όμορφους και όχι τόσο γνωστούς οικισμούς της Αμοργού είναι τα Θολάρια, πάνω στον λόφο Βίγλα, σε μικρή απόσταση από την Αιγιάλη. Τη Γιάλη, όπως λένε οι ντόπιοι. Μικρά, λευκά σπιτάκια, της παραδοσιακής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής, καμάρες και στενά ασβεστωμένα δρομάκια αποτελούν τον μικρό αλλά γοητευτικό «λαβύρινθο» του οικισμού. Η όμορφη πλατεία του χωριού είναι το απόλυτο πέρασμα και τα καλοκαιρινά βράδια οι ταβέρνες γεμίζουν κόσμο που απολαμβάνει καλό φαγητό μετά μουσικής.
Μπορεί το καλοκαίρι η κίνηση στο χωριό να είναι σαφώς μεγαλύτερη- αν και όχι όσο σε άλλους πιο δημοφιλείς και γνωστούς οικισμούς της Αμοργού- ωστόσο και τον χειμώνα υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι στα Θολάρια, που ασχολούνται ως επί το πλείστον με τη γεωργία. Η θέα, από τη μια μεριά προς την Αιγιάλη (απεικονίζεται στην τελευταία φωτογραφία) κι από την άλλη μεριά προς την παραλία Μικρή Βλυχάδα, αποτυπώνει την εναλλαγή των εποχών και την παντοδυναμία της θάλασσας
Κουβαλώντας τη μεγάλη ιστορία τους – είναι χαρακτηριστικό πως εκεί βρέθηκε κορμός κούρου της αρχαϊκής εποχής και σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η αρχαία Αιγιάλη- τα Θολάρια μεταφέρουν και διατηρούν έθιμα και στοιχεία του παρελθόντος τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν, σύμφωνα με διηγήσεις των ντόπιων, τα «κοινωνικά», η συνάντηση των κατοίκων που γινόταν μια φορά στις δύο εβδομάδες και στην οποία, κατά κάποιο τρόπο, συναποφάσιζαν πώς θα συμβάλει ο καθένας στη φροντίδα της κοινότητάς τους. Πολλά σπίτια διατηρούν ακόμα το περγαλίδι τους, το κηπάκι στο οποίο καλλιεργούν τα απαραίτητα λαχανικά για το νοικοκυριό τους ενώ και στα πασχαλινά έθιμα του χωριού μπορεί να βρει κανείς αναφορές σε εποχές του μακρινού παρελθόντος. Όλο το χωριό γίνεται ένα στο πανηγύρι των Αγίων Αναργύρων, στους οποίους είναι αφιερωμένη η μεγάλη εκκλησία του.
Στα Θολάρια υπάρχει ξενοδοχείο αλλά και ενοικιαζόμενα δωμάτια για τη διαμονή σας. Για μπάνιο η πιο κοντινή παραλία είναι η Αιγιάλη ενώ πολλοί είναι εκείνοι που επιχειρούν να φτάσουν στη Μικρή Βλυχάδα από το μονοπάτι που οδηγεί εκεί- όχι πάντα με επιτυχία.
Απολαύστε την «ανοιχτωσιά» του μέρους και των ανθρώπων του και μη φύγετε χωρίς να φάτε τα πανταχού παρόντα φραγκόσυκα, που αφθονούν σε όλη την Αμοργό- και στα Θολάρια.
