Η τουρκική νευρικότητα για το ενεργειακό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο και τις καλά υπολογισμένες κινήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας στον συγκεκριμένο τομέα ήταν δεδομένη πολύ πριν το γεωτρύπανο του «West Capella» φθάσει στο οικόπεδο 11 για να αρχίσει τις προγραμματισμένες γεωτρήσεις σε αναζήτηση φυσικού αερίου, το οποίο υπολογίζεται ότι αποτελεί μέρος του γιγαντιαίου αιγυπτιακού κοιτάσματος Ζορ.
Οι Τούρκοι ήδη πριν από την αποτυχία των διαπραγματεύσεων του Κραν-Μοντανά είχαν διαμηνύσει ότι «ενεργειακό παιχνίδι» στην Ανατολική Μεσόγειο δίχως τη συμμετοχή τους θα πρέπει να αποκλείεται. Μέσω του Μπεράτ Αλμπαϊράκ, υπουργού Ενέργειας και γαμπρού του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχουν προαναγγείλει προμήθεια γεωτρύπανου και πλατφόρμας για έρευνες.
Εξ όσων προκύπτουν έως αυτή τη στιγμή, οι Τούρκοι δεν ενδιαφέρονται για το οικόπεδο 11, ωστόσο θεωρούν αδιαμφισβήτητη την κυριαρχία τους στο τεμάχιο 6, το οποίο βρίσκεται βορειότερα και έχει, επίσης, παραχωρηθεί στη γαλλοϊταλική κοινοπραξία Total – Eni. Οι τουρκικές ασκήσεις και διεκδικήσεις σε μια περιοχή η οποία ξεκινά πέντε μίλια δυτικά της Πάφου και φθάνει να περιλαμβάνει σχεδόν όλη την περιοχή από εκεί έως τον 28ο μεσημβρινό, ο οποίος τέμνει νοητά τη Ρόδο στη μέση, δεν αποτελούν νέα πρακτική αλλά συνιστούν επανάληψη παγίων απόψεων, γνωστών στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Ψύχραιμοι αναλυτές τονίζουν ότι προς το παρόν η Τουρκία δεν μπορεί να αντιδράσει με κάποιον επιθετικό τρόπο στις γεωτρήσεις του οικοπέδου 11. Πιθανή απόφαση για επέκταση των γεωτρήσεων και σε άλλα οικόπεδα που έχουν παραχωρηθεί νομίμως από την Κυπριακή Δημοκρατία σε ενεργειακές εταιρείες (οι οποίες αποτελούν υποκείμενο Διεθνούς Δικαίου με σαφώς ορισμένες υποχρεώσεις αλλά και δικαιώματα) θα άλλαζε ξανά τα δεδομένα.
Επί της ουσίας, πάντως, ο διεθνής παράγων φαίνεται ότι δεν ήθελε να αφήσει την έναρξη των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ στην τύχη. Οι Γάλλοι έστειλαν μια ολοκληρωμένη ομάδα επιφανείας, με φρεγάτες ανθυποβρυχιακού και αντιαεροπορικού πολέμου («Chevalier Paul» και «Languedoc») που κατέπλευσαν τόσο στο λιμάνι της Λεμεσού όσο και περί το γεωτρύπανο. Σημειώνεται ότι λίγο νωρίτερα (8-11 Ιουλίου) το γαλλικό πολεμικό ναυτικό πραγματοποίησε στην περιοχή κοινή άσκηση με την Αίγυπτο με την ονομασία «Cleopatra ’17».
Ηδη μια εβδομάδα προτού ξεκινήσουν οι γεωτρήσεις, νότια του οικοπέδου 11 βρισκόταν το αεροπλανοφόρο «George H.W. Bush» και τα πλοία της ομάδας κρούσης που συνήθως το συνοδεύουν. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, το αμερικανικό αεροπλανοφόρο έπλευσε πολύ κοντά στη γεώτρηση και έκανε χρήση των δυνατοτήτων που έχει για μπλοκάρισμα των συχνοτήτων τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών τα οποία πετούσαν πολύ κοντά στο «West Capella». Η συγκεκριμένη λεπτομέρεια αναδεικνύει, αν μη τι άλλο, ότι οι Δυτικοί δεν ήταν σίγουροι για το είδος αλλά και το εύρος πιθανής αντίδρασης της Τουρκίας.
Η βάση της Σούδας
Η Αθήνα παρακολουθεί την κατάσταση στην περιοχή δίχως, προφανώς, να επεμβαίνει. Μια μικρή άσκηση έρευνας και διάσωσης που πραγματοποιήθηκε ανάμεσα σε κανονιοφόρο που επέστρεφε από τα ανοικτά του Λιβάνου όπου βρίσκεται σε εξέλιξη αποστολή του ΟΗΕ με κυπριακά πλωτά μέσα είναι απολύτως συνήθης και κατά καιρούς επαναλαμβανόμενη. Στην Αθήνα φαίνεται ότι αποδίδεται μεγαλύτερη σημασία στους τρόπους αύξησης της συνεργασίας με τις δυτικές δυνάμεις και δη τις ΗΠΑ, που αναζητούν ασφαλή αγκυροβόλια στην Ανατολική Μεσόγειο. Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν στην «Κ» ότι ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας έχει καταλήξει στην απόφαση ότι η ανανέωση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defense Cooperation Agreement – MDCA) μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ θα παραμείνει ετήσια και δεν θα επεκταθεί σε πέντε χρόνια ή περισσότερα χρόνια. Αντιθέτως, ο κ. Τσίπρας φέρεται να αναγνωρίζει την ολοένα και πιο στενή στρατιωτική συνεργασία ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ελλάδα.
Στους σχεδιασμούς του Μαξίμου φαίνεται ότι έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι οι Ελληνες πολίτες αισθάνονται πως, σε αυτή την κρίσιμη διεθνή συγκυρία, η σύσφιγξη των σχέσεων με τις ΗΠΑ αυξάνει το αίσθημα ασφάλειας. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι, εκτός από το ζήτημα της ανανέωσης, η ανάπτυξη των εγκαταστάσεων της Σούδας μπορεί να γίνει κανονικά. Υπενθυμίζεται και η πρόσφατη αποκάλυψη της «Κ» (9 Ιουλίου) για την κατασκευή Σταθμού Απομαγνήτισης Πολεμικών Πλοίων στον όρμο της Σούδας, κάτι που μαρτυρά το εύρος της συνεργασίας μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον.
